Atuagagdliutit - 04.07.1968, Blaðsíða 15

Alaskame eskimut
Alaskame iliniarnertut atuarfiåne agssagssordlune erKumitsu-
liortarnermik iliniartitsissoK Ronald W. Senungetuk nunavtlne
tikerårKåmersoK nunamine eskimunut tungassunik OKalugtuar-
toK kalatdlitdlo pivdlugit isumane OKautigalugit
agdl.: Finn Lynge, åssil.: H. Janussen
agssagssordlune erKumitsuliortarnermik atuarjingme angnerussume (iliniar-
nertut atuarfiåne) iliniartitsissoK Ronald W. Senungetuk, Alaskap iliniarner-
tanut atuarfiane, Collegemitume (Fairbanksip avatikånianiturne) atorfilik nu-
navtine tikerårnårnerpoK pissutsinik påsissagssarsiordlune kisalo kalåtdlit
Alaskamilo nagguvexativta ingmingnut atåssuteKarnerulernigssåt anguniardlu-
go. Nungminerane Finn Lyngemit OKalonatigineKarpoK Atuagagdliutinut ild-
ngutagssamik, pigssarsiarineKartutdlo nailisardlugit imåiput:
Senungetuk OKalugtuarpoK Ameri-
kame nålagauvfeKatigit ingmikut a-
kiliganik ingerdlatsinerme eskimut
agssagssordlutik erKumitsuliortutut i-
liniartineKarneråne suleKatauvdlune.
' ukiut arfinigdlit matuma sujoma-
6ut iliniarnertut atuarfiåne suliler-
Punga, Senungetuk oKalugtuarpoK
nangigdlunilo: — autdlarKåumut er-
KumitsuliorneK pivdlugo Kutdlersa-
Karfingme (departementeKarfingme)
silvinik pinersausiortutut, erKumitsu-
liagssatut assilinenartugssanik titar-
taissartutut titartaissartututdlo suli-
vunga. måna taissåka atuartitsissuti-
§3ka. taimatut atuartineKartut ilinia-
gartujungitdlat, amerdlanerit tåssauv-
dlutik eskimut agssagssordlutik er-
Kumitsuliortartut nunaKarfingnit mi-
kissunérsut.
iliniarnertut atuarfiata Kutdlersa-
Karfingmik atorfeKarfigissavtinik i-
kiuinermigut sujunertarå erKumitsu-
liortutut sulisinauneK angnertusåsav-
dlugo. imåingilardle erKumitsuliortut
diniardluarsimassut sutdlineKartut,
Alaskavdle inutoKaisa erKumitsulior-
tutut piginaunerat agdlilerniarneKar-
Pok.
Inuit sulissussavut Kangånit erKu-
mitsuliortartuput saornit aorritdlo tu-
gåve sanalugtardlugit. atausiakåt Ka-
Upainiartarput, erKumitsulianik naKi-
tigaKartardlutik titartaissardlutigdlo.
erKumitsuliortuvigtut iluamik pigi-
nauneKartut amerdlångikaluarput, pi-
sinaussutdle påsissavut ikiorniartar-
Pavut.
utåssuteKarnigssaK
ukiup åipagsså KitencutingajalerpoK
landshøvding N. O. Christensen åipag-
ssånérdlune Alaskame iliniarnertut a-
tuarfiåne tikerårmat. issigtume na-
iugaKavigsut atuarfingne angneru-
ssune iliniartitaunerat landshøv-
dingip soKutigissorujugssunguatsiar-
På. Kalåtdlit-nunåne Alaskamilo na-
lugaKarKårsimassut ardlaKaKissutigut
'ngmingnut éssigigput. iliniarnertut
atuarfiånit sulivfigissavnit Kalåtdlit-
nunanut tikerårtOKarnigsså landshøv-
dingip kigsautigigå påsivarput tasa-
manimiussugut Kalåtdlit-nunane pi-
ssutsinik påsissaKarsinauniésagavta.
Kalåtdlit-nunånut tikerårnera åma
avdlamik sujunertaKarpoK. kalåtdlit
kulturiat påsiniarusugpara. issigtune
Pissutsit åssiglngitsut Alaskame ili-
niarnertut atuarfiåne sulissunit agsut
soKutigineKarput, iliniarnertutdlo a-
tuarfiånit kigsautigineKarpoK issigtor-
miut: canadamiut, kalåtdlit, sibiria-
niiut alaskamiutdlo ingmingnut tike-
råKåtautilernigssåt, tåssa eskimut.
iliniarnertut atuarfiånut uteruma
angnertumik nalunaeruteKartugssau-
vunga, Kalåtdlit-nunane påsissåinari-
ngisavnik åmale Islandime, Dan-
niarkime Norgemilo takussavnik —
nunane avangnardlerne agssagssor-
dlune erKumitsuliortauseK åma påsi-
niagagssarigavko.
tungavigissaK
uvanga Walesimit pissuvunga, u-
kiut inuvfigissåka sujugdlit 15 tåssa-
Pe najugaKardlunga. Wales nunaKar-
UnguvoK BeringsstrædimitoK Sibi-
riaP akerpiånguane. 1949-me Wales
Kimåpara tasamane pissarnertut u-
kiut arfineK-pingasut atuarérdlunga.
Walesime eskimutordluinaK inuvu-
Sut. atåtaga piniartuvoK. avativtinit
sunersimaneKangingajagdluinardluta
inuvugut, atautsimorssuaK piniarniar-
tardluta. sordlo angatdlat atauseK ar-
dlaligssuarnit pigineKartarpoK. ukiu-
nerane Kimugsimik angatdlateKartar-
Pugut. erKaimavara nukagpiarautit-
dlunga augserdlugo imigssamik nilag-
tariartitaussardlunga Kimugsimik.
inuit 200.000 åma 300.000 akornåne
amerdlåssusigdlit Alaskame najuga-
Karput. ilait 16.000 eskimujuput, tai-
nialo amerdlatigissut indiåneruput.
kaKortunik amigdlit 190.000-uput. A-
leutine najugagdlit tamarmik eski-
niujuput.
akeratox-Kat
Kanganit eskimut indiåneritdlo a-
kerarigsimåput, ingmingnut akiuti-
ngikångamik ingmingnut Kaningniå-
ngitdluinartarsimavdlutik. tamatumu-
nga pissutaunerpauvoK indiånerit ta-
niatigut nunap timåmiusimanerat es-
kimutdlo tamatigut sinerissame naju-
gaKarsimanerat. uvagut Alaskame es-
kimut indiånerit enrilingnik taissar-
pavut. taigut taima nikanarsautauti-
gingmat ilimanarpoK indiånerit eski-
mut taimatutaoK nikagitigigait. mé-
raugatdlarama indiånerit pivdlugit o-
KalugtuarineKartartut tamatigut tåu-
kuninga ajortitsiniarneruput.
månale pissutsit avdlåuput pissuti-
gineruvdlugo atuarferujugssuit ine-
Karfigitigalugit nerissaKarfiussut in-
diånerit eskimutdlo atuartuinit ataut-
simut atuarfigineKartut. taimåitoK
ingmingnut sangmissoru j ugssungit-
dlat. ikingutigilersinaussarput eski-
mutdle indiåneritdlo KaKutigupiloru-
jugssuaK åiparilertarput.
indiånerit KaKortunik amigdlit kul-
turiånut Kaningnerunguatsiarput. nu-
kagpiarautitdlunga atuaratdlarama
indiånerit perorsarsimassorujugssuar-
tut issigåka.
akerKat kitånersut
eskimut Sibiriame najugagdlit Ka-
ngarssuarmit Beringsstræde ikårdlu-
go nagguveKatimingnik Alaskame na-
jugalingnik ikinguteKartarsimåput a-
keraKartarsimavdlutigdlo. oKauseKati-
gigpume.
nunaKarfinguame najugkavne Wa-
lesime najugagdlit Kangarssuarmit es-
kimunik Beringsstrædip igdlua’tungå-
nitunik tikitsissarsimåput tåukunå-
ngalo tikineKartarsimavdlutik, niuve-
Katiglsagångamik ikingutigigtut nåpi-
tarput, åmit aorritdlo tugåve angisut
niorKutiginerussarpait.
ukiut 1800-t ingerdlaneråne ardla-
leriardlune Beringsstrædime akiune-
KartarpoK. eskimut Sibiriame naju-
gagdlit såssussissarput, Walesip ernå
Sibiriap kangia’tungånit piniagagssa-
ringnerujugssuaK tiguarniarneKartar-
dlune.
umianik angatdlateKardlutik tåku-
tarput nunaKarfinguavutdlo ikuat-
dlagtiniartaraluardlugit. Wales taima-
nikut igdloKarfikårujugssuvoK 600—
1000 akornåne amerdlåssusilingnik i-
nulik. måna 200 sivnernagit inoKar-
poK. Wales taimanikut årKigssutdlu-
agkamik ingerdlåneKarpoK. sorssugto-
Kalerångat inusugtut akiukiartordlu-
tik akerKat avalagfigissarpait imåi-
narme nåpiniåsagamikik. unåt Kalu-
giussatdlo såkugait erKornavérKute-
Kartarputdlo angisunik aorrit aminik
Kagdlersimassunik. eskimut Sibiria-
mérsut ilånériardlutik Walesip encåne
nunamut ångutarput, Alaskavdlo es-
kimuisa igdlOKarfigtik igdlersorneK
saperångamiko Walesip timåne Kåru-
sungnut tunuartertarput. Kårusuit ig-
dlersorfigssiåuput tåukunångånit a-
kerKat pisigsinik akiorneKartardlutik.
ilånériardlutik arnat mérKatdlo nu-
naKarfivta kujatånut orpigpagssuar-
nut KimarnguneKartarput ajortumér-
neKarKunagit.
nålagkersuineK
måna pissutsit avdlångordluinarput.
eskimut Alaskame najugagdlit nålag-
kersuinermut akuliuput, tamatumunga
autdlarKautauvdlune eskimut Ancho-
ragip entåne — uvavtinit kujasing-
nerussume — najugagdlit nunap ilå
oliamik navssårfiussoK piumassaring-
måssuk. piumassåt akuerineKarpoK,
tamånilo najugagdlit aningaussarpag-
ssuarnik oliasiortut akilerårutigissar-
tagåinik pigssarsissarput. angutit tai-
matut ilungersuteKardlutik angussa-
Karsimassut eskimut Alaskame avdla-
ne najugagdlit nangmingneK inger-
dlatsinermingne angussamigtut angu-
ssaKartiniarpait. ukiune kingugdlerne
nålagkersuinikut ingerdlatseKatigit
„The land rights movement“-imik —
„nangmineK nunagissamik pigssarsi-
niaKatigit“-nik taineKartartut pilersi-
neKarsiméput.
tamatumunga atatitdlugo atuagag-
ssiaK „Tundra Times", atuagagssiå-
nguaK sapåtip akuneranut atausiar-
dlune Fairbanksime sarKumertartoK,
taineKarsinauvoK. atuagagssiaK Kuli-
nit 16 tikitdlugit KuperneKartarpoK,
angumit suliniardluaKissumit pigine-
Kardlune nangminerssordluinartuv-
dlunilo. OKartugssaussunit sunguamig-
dlunit aningaussanik ikiorneKarneK
ajorpoK. aningaussat pigssarsiarine-
Kartartut amerdlanerit inungmit
nangminerssortumit eskimut Alaska-
me nangminérdlutik avåmut tusar-
tivfigisinaussånik peKartitsiniartumit
tuniuneKartarput. atuagagssiåkut ag-
dlautigineKartarput eskimut ingerdlå-
niagait åssiglngitsut sordlo „The land
rights movement". „Tundra Times“-ip
åma agsut issornartorsiortarpå „Bu-
reau of Indian Affairs" — nålagauv-
feKatigit indiånernik eskimunigdlo i-
sumagingningnikut KutdlersaKarfiat.
tåuna Kalåtdlit-nunåne ministereKar-
fingmut åssersuneKarsinauvoK. nagga-
siutdlugo taineKarsinauvoK atuagag-
ssiåkut piumassarineKarsimassoK es-
kimut OKausisa atatlnarneKarnigssåt.
atuagagssiaK tuluit OKausé atordlugit
sarKumertaraluarpoK, tamatumungale
pissutauvoK eskimut Alaskame ag-
dlauseKånginerat.
eskimut uvdlune nutåne eskimuju-
ssutsimingnik pingårtitsilersimåput
— KangaunerussoK taimåingikaluara-
mik. oKartugssaussut suniniarnerat:
eskimut kulturimingnik Kimatsivdlu-
tik KaKortunik amigdlit kulturiat put-
dlavigiartusagåt akerdlerineKalerpoK.
eskimut Kanga nunagisimassaralua-
mingne pisinautitaunigssånik måna i-
lungersutigingnigtut tåssåuput inu-
sugtut.
taortigigtarneK
Alaskame ilisimaneKarpoK nunane
avdlanisaoK eskimoKartOK, sumile na-
jugaKarnere iluamik ilisimångilåt. ku-
larutigingitdluinarpara kinguneKar-
dluåsagaluartoK Kalåtdlit-nunåne A-
laskamilo eskimut ingmingnut atåssu-
teKarfigileraluarpata. tusagagssat
taortigigtarsinaugaluarpavut, ani-
ngaussauteKarfik angalaortugssanut
ikiorsissarfigssaic pilersisinaugaluar-
dlugo eskimut alaskamiut månimiut-
dlo månarnit angnertunerussunik nu-
nane issigtune angalaornerulerniå-
sangmata il. il.
Kalåtdlit-nunåta Alaskavdlo inuisa
åssigingissutåt angneK tåssauvoK A-
laskame eskimut tåssane najugaling-
nit ikingnerpaugamik kalåtdlitdle må-
ne amerdlanerpauvdlutik. Alaskame
nunap inutoKai ingmingnut nikanar-
titorujugssuput, påsissåka maligdlu-
git månimiunit ingassangnerussumik
taimatut pissuseKardlutik. uvagut ig-
dloKarniarnikut avdlatigutdlo ajor-
nartorsiutivut angneruput. igdlua’tu-
ngågutdle kalåtdlit Alaskap inuvisut
agtigingitsumik ingerdlatat OKartug-
ssauvfigait. isumaKarpunga kalåtdlit
iliniarfigisinaugåtigut KanoK iliorni-
kut pissugssautitaunerit nangminér-
dlune suliniarnikut, nangmineK ani-
ngaussat atordlugit nålagauvfingmit-
dlo tapivfigineKarane ingerdlåneitar-
sinaunerinik. Kalåtdlit-nunåne sut ta-
marmik ajornauteKångitsumik inger-
dlåneKartutut issikoKarput, Alaskami-
le ineriartorneK taimatut OKautigine-
KarsinåungilaK.
EVIN RU DE
TILBEHØR
Velassorteret lager af:
propellere — fjernkontrolboxe- og kabler, styrebeslag, brændstoftanke-
og slanger, batteriboe, smøremidler m. v. — omgående levering
TRANS-ARCTIC MARINE
aut. EVINRUDE forh., K’utdligssat. Telegradr.: transarco.
I6V2 fods Cabinebåd .............................. Kr. 8695,00
16 Va fods m. fordæk og vindspejl ................ Kr. 6500,00
Seeman Sport længde 4,00 m. luxus Speedbåd polstrede sæder
og kaleche .......................................Kr. 4800,00
Silverstar Speedbåd længde 3,66 m. polstrede sæder, giver let
en fart af 25 knob med en 20 HK motor............. Kr. 3555,00
SKÆLSKØR BÅDUDLEJNING
Frits Christiansen . Lodshusvej . Skælskør . Tlf (03) 59 42 54
SVENDBORG OLIE-VARME
- med olie-ovne i særklasse:
Svendborg olieovne er drift-
OLIEOVNE sikre, økonomiske og pålide-
lige og brænder både gasolie
0203 og petroleum. — Kr. 874,00 —
^ 1092,00. Bundplade ekstra kr.
og 0 205 50. Brochure sendes uden for-
bindende. Priserne er excl. oms.
^Xi.XiA.NGX:&Ca
GI. Kongevej 70—72, København
(01) *21 99 41
KVALITETSDEKLAREREDE FERIEHUSE — 70 TYPER
Sveriges førende feriehus, FRIBOHUS, fremstilles i over 70 forskellige
helårsisolerede typer — alle med dobbelte vinduer og døre. Husene kan
tilpasses Deres behov og ønsker. Opføres nøglefærdige, men er også vel-
egnede for selvbyggere. Vor rabatordning giver Dem mulighed for be-
sparelse op til ca. 3000 kr. Hustyper fra 28—98 m2.
Rekvirer venligst vort 40 sider store katalog.

ENEREPRÆSENTANT FOR DANMARK
CARL BRAMMER
Havnevej 5, Frederiksværk, tlf. (03345) 516
Kontortid: mandag—fredag 9—17, lørdag og søndag 10—14 samt efter aftale
SALGSKONTORER RUNDT OM I DANMARK
15