Atuagagdliutit - 01.02.1984, Blaðsíða 35

Piniariartarfimmi ullorsiutit
Tunumi piniariartar-
fimmi inuuneq
Uu.P nunarsuarmi pilluarfiginer-
P asmnaasaatut eqqarsaatigine-
sim arunarPut qeqertat avinngaru-
nik aSV* ^iattuniittut, qaallorissu-
n s'<J'"alinnik sissallit anoraan-
guamiiiu aalataartinneqartuartu-
kul orP'?sua***t- Nerisassat isuma-
uutiginnguarnagit paarnat qaq-
j .r,ar<ssallu assigiinngitsut nu-
_ "nnartarlugit kiattunilu inuussu-
asinnaasut allat inuussutigalugil,
•jiakkunanilu inuusut piuman-
8'nnerpaasaal tassaasarput issi
Kaannerlu.
UaguHj pilluarfissarput nassaa-
^ arput silarsuup affaani avannar-
s-rrni s>koqarlunilu aputilimmi, is-
t tUp ur>nuaasa arsarnerasaartuar-
n , ataanni, ilaanni minus 30grade-
k* jssittartumi, kangerlussuarni si-
r a.simasuni qimussertarluta, ilulia-
t JUssuit saneqquallugit umiartor-
r|uta, aasaaneranilu itsaq siulitta
t PersaaQarfigisimasaat atorlugit
s Persimaartarluta primusi ikikut-
orlugu imaluunniit ukiumi pite-
]aQ qiarsualasuinnarsuutillugu il-
nnguani ujaqqanit issunillu sa-
I aara Petroliutortumik qullinngua-
tar ufa Unnuisarluta Tasiilap kuja-
ani 500 km-inik ungasissusilim-
'■ Sanilivut qaninnerpaat tassaap-
at piniartukkormiut uatsituulli
s.lrrimiarmiuni 140 km-inik kuja-
^inerusumi ukiisut. Tappissullu si-
8'tsillugu kangitsinni takutsiar-
^n.naavaat Island nuna kissartunik
j.Ul as°qarlunilu naggorissoq 30
m-iinnarmik ungasissuseqartoq
assumallu eqqaasittarpaatigut
Ppavanngaanniit anorlertalerpat
4aa°9 Pisoqarumaarneranik.
Najugaqarpugut avannarpasis-
4-.tSlrn> 63°-imi kippasissutsimilu
-imi
1938-imi Tasiilamiit maannga
Puttoqarpoq. Taamanikkut tassa
Jnar Mikkelsen Tunumi naalagaa-
sa r rmat ullumikkutullu piniagas-
jar ’Oftoqarallarmat, ilaqutariit i-
i at P’ssarliungaarsimapput taama-
nuukkumallersimallutik. 1938-i-
1 aasaagaa julimi ullut ilaanni i-
Ult '20-it kujammut aallarput u-
‘parlutik qajartaqarlutillu.
• 950 Taqisiguvik/Skjoldungen
t UaaQarfinngortinneqarpoq niuer-
|ar‘eqalerluni illuvinnillu illoqaler-
ni> ajoqeqarlunilu ukiumullu a-
asiarluni Tasiilami napparsim-
•j. av'rnmiit tikeraarneqartarlutik.
u^atumtilu kingorna nunaqarfik
>uni 15-ini nunaqarfittulli allatut
89r*asimavoq. 1965-imi nunaqar-
. lnuerunneqarpoq, 60-ikkunni e-
ai|rUt’tsinermik immaqaluunniit
arnik peqquteqartumik, taman-
a uanga ilisimaqqissaanngilara.
aamanerniiHi nunaqarfiup illui
, _lt inoqanngittualersimapput
amaallaat piniartunit ilaqutariin-
. ukiiartortunit qaqutiguinnaq
aJUgarineqartarlutik soorlumi ua-
° Itaaq ukioq manna taamaalior-
gut, ukiumi siullermi augustimiit
aPpaaguani augustip tungaanut
maaniikkatta.
Suna pillugu nunaqarfik atorsin-
naalluartunik 20-inik illutalik, i-
kaarpassualik qisuppassuarnillu
qaleriiaaginnakkanik pilik inue-
runneqarsimanersoq unga paasi-
sinnaanngilara, aammami ukiut
aasallu 18-it ingerlareersimammata
qisuit aalersimapput atorsinnaa-
junnaalersimallutillu, nalunngila-
rali allaat 60-ikkut qiteqqunneran-
ni tamaani peqarluarsimasoq —
KGH-lli niuertarfini matummagu i-
nuit Tasiilamut uteqqiinnarsimap-
put, illulli atortussallu ilanngullugit
nuunneqarsimanngillat.
Maanna Tasiilami kommunemut
qinikkat nutsertitseqqinnissaq oqa-
luuserisalersimagaat borgmester
Ole Mathiassenip oqaatigaa. Ua-
nga maani ukeereersimanera tun-
ngavigalugu pissutsinik paasinni-
laareersimagama piniartut kom-
munemit ikiorserneqarlutik nuus-
sinnaanerat tapersersorsinnaavara,
isumaqarpungalu soqutiginnittu-
nik pissaaleqinavianngitsut. Ne-
riuppungami aningaasat amerlan-
ngitsunnguit atorlugit illut ilaat ar-
fineq-pingasut qulilluunniit suli na-
jugassaqqilluartunngortinneqar-
sinnaassasut.
Kalaallit oqaasiinik inuusaasian-
nillu ilinniarnera 1982-imi augusti-
miit ukiumi ataatsimi piniariartar-
fimmeeqataanikkut ingerlatissallu-
gu aalajangerama inuppaaluit maa-
ni najugaqareersimasut maannak-
kulli Tasiilami najugaqalersimasut
oqaloqatigisarsimavakka, taakku-
mi maani inuunikuullutillu 50-ik-
kut ilaasalumi 60-ikkut ilanngullu-
git maani najugaqarnikuummata.
Pinngortitap pisuussutaanik oqa-
luttuukkaangaminnga oqartarput
kuannit inuttut portutigalutillu
tommetut silitsigisut, paarnat ar-
saaqqatut angitigisut timmissallu a-
merlangaaramik seqinermik taarsi-
sitsisartut kangerlunnilu puisit a-
merlallutillu pualangaaramik tak-
kuitsoorneq ajornartut. Meeraani-
lersaarangamik soorlumi tassa se-
qinnertuaannartumi inuusimaan-
nakassillartut.
Uagulli maani pilluangaarsima-
nitsinnut peqqutaasut ukuuginnan-
ngillat kiffaanngissuseqarluinnar-
neq, alianaassuseq nipaassuserlu,
kisiannili aamma nerineqarsinnaa-
sut pinngortitami nassaarineqar-
sinnaasut. Najugarpummi nammi-
neq pissarsiaannaat tunngavigalu-
git inuujumasunut naleqqulluin-
narpoq. Sukkut, qajuusat, kaffit,
immuit qapuillu (iffiuutissat) eq-
qaassanngikkaanni nerisassat allat
tamaasa nammineq pinngortitami
pissarsiarisinnaallugit.
Majimi kuannit sorlaallu puttus-
sulernerinilli oktoberi tikivillugu
vitaminissat ajorsaatigisariaqan-
ngillat, aamakkulumi seernarpas-
suit ukialerneranilu suna tamarmi
paarnarpassuarnik qernertuinnan-
ngortutut ilisartoq piumasunullu
tamassa illut akornginut allaat in-
neruularpassuit.
Naleqquteruttoraangata paarna-
nit issortitaliat paarnallu isseri u-
kiorlu kaajallallugu paarnanit mar-
melaseliat, paarnat qeritiinnakkat,
sorlaat iginnermut kinisat, inne-
ruulat kuannillu iginnermik akuuk-
kat. Kuannit uutat ilaatigullu agur-
kitut ilillugit taamaginnartillugit if-
fianut qallersuutigisarlugit, suaasa-
nullu akugisarlugit, meeqqanullu
marmartortugaritittarlugit. llumut
naasup taassumap atorsinnaassusia
ajasoornanngitsuunngilaq.
Pulaqqaviup kuuani eqalunniar-
pugut eqalukulassuarnik, ataaseq
2-3 kg-inik oqimaassusilinnik — u-
kiussamut naammattunik, ilaat pa-
nerserlugit ilaallu tarajorterlugit al-
latulluunniit suliaralugit... Maan-
nalu majimi eqaluit siorna augusti-
mi tarajukkavut suli nerisaraavut.
Ukiumi tatsip sikuatigut alluikkio-
riarluta nutaatsiarsuarnik eqaluttu-
gassarsiortarpugut. Taakkuli angi-
soorsuuneq ajorput.
Ukiuunerani, pingaartumik
qaammatip ulikkaarnerata nalaani
tineruluttalersillugu qanorluunniit
amerlatigisunik uilortartoqarsin-
naasarpoq. nunaqarfittaeqqaa taa-
ma peqartigigaluartoq suli kanger-
luit eqqatsinniittut peqarnerupput
— asulumi uillut mamarlutillu peq-
qinnaqalutik. Uillut ooqartinnagit
nerinngikkaangatsigit immap tara-
juanik qatserlugit qaqorteqqasuler-
lugillu uuttarpavut ilaasalu kuanni-
minernik akoortarpaat. Uillullumi
uusut ketchupimik, karrynik, ta-
bascomik allanillu akoorlugit qal-
lersuutissatsialaapput.
Aqisseqarpoq, nungunniaannar-
tariaqanngitsunilli. Majip naaler-
neraniilli miterpassuit takkuttaler-
sarput aammalu julimiilli serfat,
appaliarsuit, apparluit appat nerle-
rillu allatullu ajornarsippat naajat.
Miteq igakkut siataq, immunnit pa-
nertunit akusamik miseralik, tu-
kaallakkanik qaqorteqqasulik
paarnanit seernartuliamik akullu-
gu, naamik nalissaqanngilaq.
Mitit mannii amerlanerpaasar-
put Igdivardiit/Vales Fjordip eq-
qaani.
Skjoldungenip ikerasaa januari-
miit junip naanera tikillugu si-
kuummat nunaqarfiup avatinngua-
ni 200 m-inik avasissusilimmi siku-
mi allussiuinnarluta qanorluunniit
amerlatigisunik eqalussuarujus-
suarnik pisaqarsinnaavugut. Eqa-
lussuup neqaata ilaa aalajangersi-
mavoq siparnimut ikillugu kialaar-
tumi mikiarsiaq illinnarluinnartun-
ngortarpoq. Imussuartut ro-
qucfortitut pisoqalisimatusunga-
jak tipeqarluni.
Qimmittaaq eqalussuit neqaat
neriumalluarpaat aallarrunneqar-
simatinnatillu namminneerlutik si-
kumut neqitoriartortarlutik. Neqil-
li imminiiginnarneqaratik qulloor-
lugit ikaanut nivinngaatiterneqar-
tarput qimminut nerukkaatissa-
maatinngorlugit.
Eqalussuup amia panerluni sio-
ralittut ilersartoq iganut erruutiga-
lugu atortarparput.
Nannut Skjoldungenip kujataa-
niikkajunnerusarput. 50 km-it a-
torlugit qimusseqqaarluta qeqertap
Uummannap eqqaani sermip iigar-
tartup killingani nannunniartarpu-
gut. Nannullu neqaanik kimittuu-
mik namaqisumillu piisaaqaluta.
Neqqarinneri kitsiinnarlugit siatsi-
vikkut siallugit imaluunniit suaasa-
lerlugit uullugit — nannummi ne-
qaa mattunngitsoq oqummiullugu
aattuinnaq nalissaqanngilaq.
Ajortuussagaluaraannili aamak-
ku uugarpassuit ajorsitsaannguan-
ngitsut, piniartorsuilli uugarniar-
neq ajormata ajornartorsiulerfim-
mi meeqqat aalisartigineqarsin-
naalluartarput.
Nerisassatta annersaat puisinit
pisarpavut, ukioq kaajallallugu.
Puisi nerisassiarineqartarlunilu su-
liarineqartarpoq assigiinngitsor-
passuarnik.
Kangertsigajimmi — Balders
Fjordimi, Kangertsaajimmi-Halv-
dan Fjordimi, Agidiip Kangertsiva-
ni Qornertsaani Igaasaajimmilu aa-
makkorsuit. Qanorsuaq puisikku-
masuni. Decemberimiillu junip tu-
ngaanut ilaanni siku angallavikku-
minaallisinnaasarpoq umiartorner-
lu ajornartarluni, taamaaligaangat
qammaasinnaassuseq iluaqutaaler-
sarpoq, ajornartinnagilli piniartut
angalasimanitik tamaasa tikittar-
put marlunniit arfineq-marluk tu-
ngaannut amerlassusilinnik pisa-
qarsimasorsuullutik. Nunaqarfiup
atinnguani kangerlunniluunniit qa-
ninnerni sikup ataatigut qassuser-
sortarpugut, ullullu tamaasa qi-
mussimik qassusiartaratta puiser-
passuit angerlaassortarpavut.
Julimi sikut iguneri pissutaallu-
tik aallarsinnaajunnaaratta avatin-
nguatsinni isiginnaagarisarpavut
amisorsuit ilaannilu sikup qaani
uuttorpassuit.
Puisip neqaa uuinnagaq qaqor-
teqqasunik suaasalik, kitsiinnarlu-
gu hvidløgileriarlugu timiannile-
riarlugu siallugu, imaluunniimmi
karrylerlugu, nikkunngorlugu igin-
nermut misuttaarlugu, tinguit nu-
taat suli kissalaartut, iloqutit qalar-
laat, uummat, puaat, inalukkat,
tartut tingullu.
Aavattaaq blodpølseliarisarpar-
put, mamaqatissaqartanngilarlu.
tingualu tinguaraliaralugu nalissa-
qanngilaq.
Juulliaqqami piniartorsuakkun-
ni Tuumarsikkunni nulianilu
Amandami ilivitsuusiarsuarmik
quartuuppugut, aalanngaat eqqu-
tillaramikku tassa nerliuppaat,
naggataatigullu iginnermut qeriti-
tanik paarnartuulluta, orsorlu kii-
sami nalissaqanngilaq. Orsormi ne-
risassatsialassuuginnarani aamma-
li kukuutikkuminartuuvoq ajor-
nartoornermilu qaammaqqutigine-
qarsinnaalluni, uagulli petroliutor-
tunik qulleqarpugut.
Pinngortitami pineqarsinnaasut
tamakkorpassuit Tasiilamissaaq
pineqarsinnaapput allanilumi aam-
ma pineqarsinnaallutik iluaqutigi-
neqartarlutillumi aammalu iluari-
saq naapertorlugu iganeqartarlu-
tik. Uagulli akuutissanik atuisoru-
jussuuvugut ilasalu immaqa inga-
sagisarpaatigut.
Portugalimi Farontiikkallarama
ammaassaasat sikatsitat ajornar-
torsiutiginngivillugu nerisarpakka.
Spaniamilu spaniamiut nerisannaa-
vi amikut, Korfumi korfumiut im-
mussualiaat tamaani naatinneqar-
tartunik assigiinngitsunik akoorlu-
gu, Warzhawami puulukip nujuar-
(Kup. tugdl. nangisaon)
A.IUAGAGDUUTTT
NR. 5 1984 35