Atuagagdliutit - 06.01.1998, Blaðsíða 13

Nr. 01 1998
13
GRØNLANDSPOSTEN
Inuusuttut ilinniarnissamut periarfissaqarput, qujanartumillu tamanna atorluaraat
naalakkersuisunut siulittaasoq oqarpoq.
De unge har muligheden for at uddanne sig, og den udnytter de heldigvis,
siger landsstyreformanden.
matuma nunatsinnut qanoq
kinguneqarsinnaanera ukior-
taami qanittumik misissuiffi-
giniarparput - soorunami
kommuni Royal Greenlandilu
suleqatigalugit.
Nuup Sisimiullu eqqaanni
kiisalu Qorlortorsuarmi er-
ngup nukinganik iluaqutis-
sarsiffiusinnaasut alaatsinaas-
savavut. Periarfissammi ta-
makku suliffissuaqarnikkut
ineriartortitsinermut perras-
saasuusinnaammata.
Nunatsinni pisuussutinik
uumaatsunik ingerlatsiviup
tiguneqameratigut oqaluttua-
risaanitsinni pissanganarto-
qartartumi ukiut nutaat iserfi-
gissavavut. Uuliaqarneranik
ujarlernerit kissaatigisatsitut
neriuutigisatsitullu kingune-
qassappata suliassat nunarsu-
armi allani suliarineqartartu-
nut immaqa nallersuutilissap-
put. Neriulluarsaarinianngi-
langa. Ujarlernerit qanorluun-
niit kinguneqassagaluarpata
uuliasiasiulersinnaanerup
gassisiulersinnaanerullu inoo-
qatigiinnikkut aningaasarsior-
nikkullu nassatarisaasigut
kulturitta arpanneqarluni suu-
junnaarsitaannginnissaanut
massakkumiit piareersalemis-
satsinnut pinngitsaalineqar-
pugullusooq. Taamaattumik
ukioq mannamiit uuliasiome-
rujussuup inooqatigiinnikkut
aningaasarsiomikkullu sunni-
utigisinnaasai pillugit inuia-
qatigiinni allani - soorlu Alas-
kami, Canadami Norgemilu -
pisarsimatut malinnaaffigine-
qarnerisigut paasissutissiisa-
lerniarpugut. Eqqaamasaria-
qarparput uuliaqarluamissaa-
nik qanorluunniit kissaatigi-
saqartigigaluarutta tamanna
akisuallaalersinnaasoq. Aam-
ma uuliaarukkaluarpalluun-
niit inuunerput nalinginnaa-
sumik ingerlatseqqittariaqa-
ratsigu suliffissuaqarnikkut
sunniinerujussuarnut taa-
maattunut kulturitta akiuus-
sinnaanera qulamaartariaqar-
parput.
Suliassat avatangiisinut pi-
suussutittalu uumassusillit
iluaqutiginiarneqarnerannut
tunngasut naalakkersuisun-
ngortunit eqqumaffigilluami-
ameqarput. Aalisamikkut pi-
niamikkullu inuussutissarsiu-
tit ineriartortitsivigeqqinne-
qamissaat inuiaqatigiinni su-
liassat pingaartut ilagaat. Aa-
lisagaaruppat nunarput siu-
nissaarutissaaq. Tassami i-
marput arfeerukkaluarpat,
timmiaarukkaluarpat, aalisa-
gaarukkaluarpat puisaaruk-
kaluarpalluunniit tamanna
pinngortitami ajunaarner-
suussaaq - neriuppungalu ar-
laannattaluunniit piniariaatsi-
mik taamaattumik ineriartor-
titseqataanissani atuinissanilu
peqataaffigiumassanngikkai,
kiisalu piniamermik eqqatsin-
ni pisuussutitta uumassusillit
ikiliartulemerannik kingune-
qartumik ingerlatsilernissa-
mut, peqataajumanngilluin-
nassalluni.
Pisuussutit
pigiuarneqarnissaat
Isumaqarpunga issittumi pi-
suussutit pigiuarneqarnissaat
siunertaralugu naammassisa-
qarfiunerusussanik ingerlat-
seriaaseqalemissamut nukis-
satsinnik katersilernissatsin-
nut piffissanngortoq. Malugi-
niagassavut tassaapput kom-
munitsinni, nunarput tamak-
kerlugu kiisalu naalagaaffiit
tamalaat akornanni naalak-
kersuinikkut sunik periarfis-
saqarnersugut. Nunatsinni
namminermi suliassavut inuit
ataasiakkaat kattuffiillu
KNAPK-itut, SIK-tut
KANUKOKA-tut ICC-tullu -
aasaq manna maani ataatsi-
meersuartussatut - ittut aqqu-
tigalugit suliassaapput. Min-
nerunngitsumimmi kommu-
nini oqartussat paasissutissii-
sarneri, kiisalu kommunini
ilisimatusamikkut tulleriiaa-
gassanik assigiinngitsunik pi-
lersitsisarnissanik pilerinar-
tunngortitsisarnissat aqquti-
galugit sunniuteqartorujus-
suupput, tassami kommunit
namminneq pissutsinut ilisi-
maarinninneri aqqutigalugit
pinngortitat uumassusillit ilu-
mut qanoq amerlatigineran-
nik aalajangersaaniarnerni
aalajangiisuusinnaasutut pi-
ngaaruteqartussaammata.
Avatangiisit pillugit ataat-
simeersuarnissamut piareer-
sakkatsinni isumaliutit ta-
makku piviusunngortinniar-
neqarnissaat ukiortaami aal-
larnisarneqassaaq. Tamanna
pissaaq 1998-ip Nalagaaffin-
nit Peqatigiinnit Imaviit Uki-
uattut taaguuserneqaneranut
atatillugu. Ataatsimeersuar-
titsinikkut tamatumuuna suli-
niutit avatangiisinut tunnga-
sut aammalu pisuussutit uu-
massusillit allanngutsaalior-
neqarnissaat iluaqutigineqar-
nissaallu erseqqissunik oqaa-
sertalersomeqarlutik tunnga-
vissiorneqarnissaannut naa-
lakkersuisut peqataajumap-
put.
Naatsorsuutigaara qulari-
nagulu kommunalbestyrelsi-
nut, nunaqarfiit aqutsisuinut,
ilagiit sinniisaannut allanullu
inunnit qinikkat ukiortaami
suliumassuseqarluarlutillu sa-
piissuseqarluarumaartut. Ta-
matta suliatsinnik pitsaaneru-
lersitsiniartariaqarpugut suli-
avullu ullut tamaasa sullitat-
sinnut paasiuminartunngor-
sartuartariaqarlugit. Naalak-
kersuinikkut siunertavut - ta-
makku ingerlatsinermut, sa-
naartornermut, kommunini
isumaginninnermiluunniit i-
luarsaaqqinnissanut pisortal-
luunniit ingerlataannut alla-
nut tunngagaluarpata - Nam-
minersomerullutik Oqartussat
kommunillu akornanni im-
mersoqatigiinnikkut, oqalo-
qatigiinnikkut suleqatigiin-
nikkullu piviusunngortinne-
qartassapput. Neriuutigaara
nunatsinni kattuffiit allat ta-
marmik aamma imatut isu-
malioriaaseqassasut: Inuit
marluk arlallilluunniit paa-
seqatigiikkumagunik oqalo-
qatigiittariaqarput. Pissutsit
inuit ilaasa mikrofoninik ti-
gummiartitat qalliuniunnerat-
tut oqaatigisartaligaat qimat-
tariaqalerpavut.
Piffissami aggersumi inuut-
taasut ataasiakkaat akissus-
saassuseqarnermik misigisi-
manerat allisassavarput, ilaa-
tigut suliniutit pilersissallugit
innuttaasut tamarmik naam-
massinnittassallutik, inuiaqa-
tigiit innuttaasunut ataasiak-
kaanut annertunerusumik
inuttut kiffaanngissuseqarluni
piumasarisaat tunngavigalu-
git, tamakkununnga ilanngul-
lugu uagut nammineq inuu-
nitsinnut akisussaassuserput.
Nukatsitaaneq peerli
Maani ukiuni 18-ni nunatta
ineriartornera akisussaaffigi-
simavarput, nammineq demo-
krati, innuttaasut naqisimane-
qanngitsumik naalakkersue-
qataanerat, atorlugu ungasiin-
narmit aqunneqameq qimas-
simallugu.
Maanna piffissaq qanilliar-
torpoq, nammineerluni inuu-
neq akissussaassuseqamerlu
innuttaasunut tamanut ulluin-
nami inuuneranni ilagitilissal-
lugu. Allatut oqaatigalugu
piffissanngorpoq namminer-
sornerulemeq sioqqulluguli
pisortanit nukatsitaaneq ki-
ngornussarititaasimasoq qi-
massallugu, tamanna ajunngi-
tsunik siunertaqarluni pisorta-
nit nukatsitinerugaluarpoq,
nukatsitaaneruvoq kisianni
pisortanit amerlaqisutigut
akissussaassuseqarnermik
kiffaanngissuseqarnermillu
inunni ataasiakkaani nungu-
titsisartoq.
Taamaattumik 1998-mina-
lunaarutaassaaq maanna ukiut
tuusintillit tulliannut iseriar-
tomermi, Kalaallit Nunaanni
naligiilluta innuttaaqatigiillu-
ta, tamatta ulluinnami inuuni-
tsinni innuttullu nammineq
akisussaaffiginitsinnut suli
annertunerusumik akisussaaf-
figilissasugut.
Sunik tamanik aviffigeqati-
gisartakkatinnut, ikinngutit-
sinnut, suleqatitsinnut, ilami
biibilimi allassimasutut allaat
qinngarsortitsinnut qujaniar-
luta assavut isaattarpavut - u-
kiortaamilu oqaatsikka nag-
gaserusuppakka inuit inoqati-
minnik nikassaanatik, asan-
nissuseqarlutik ammallutillu
inooqatiginnittut qutsavigi-
nissaannut.
Dronningerput
qutsavigaarput
Aammattaaq uummammit pi-
sumik Dronningerput uavialu
Prins Henrik kiisalu emerat
prins Joachim nulialu prinses-
se Alexandra allallu nunatsin-
nut kusanangaartumut tike-
raarsimasut qutsavigaavut.
Nuannaarutigalugu malugini-
arpara danskit Folketingian-
nut kommuninilu oqartussaa-
suinut inuit qinigaat kiisalu
danskit nunanilu allamiut i-
nuussutissarsisutinik ingerlå-
tallit amerliartuinnartut nu-
narput ukiuni kingullemi ti-
kittaleraat.
Danskit naalakkersuisui,
Savalimmiut, Island Nunallu
Avannarliit allat tamaasa
suleqatigiilluarsimanitsinnut
qutsavigaavut.
Taamalu nunaqarfimmiu-
nut, savaateqarfmniittunut, a-
vinngarusimasumiittunut nu-
narsuattalu Kalaallit Nunaata
sinneraniittunut allanut tama-
nut ima oqarusuppunga: Nu-
narsuarmi qeqertat anner-
saanni peqatigalusi sulinersi-
lu aqqutigalugu atuarfmni, o-
qaluffinni angerlarsimaffinni
suliffmnilu pitsaasumik siu-
nissaqamerput upperalugu ul-
lut tamaasa sulinerput inger-
lateqqissavaiput.
Guutip pilluaqqulisigut ta-
mattalu najorluta.
Jonathan Motzfeldt
ASS J FOTO: KNUD JOSEFSEN