Fréttablaðið - 06.06.2005, Blaðsíða 16

Þegar ég horfði um daginn á
börnin á hoppdýnunni í Fjöl-
skyldugarðinum í Laugardal
rann skyndilega upp fyrir mér
að fyrir augum mér hafði ég hið
fullkomna samfélag manna.
Þarna var uppskriftin. Þarna sá
ég okkur eins og okkur er tamt
að vera þegar við erum óbrjál-
uð.
Alþingismenn sem nú ráfa
um götur í reiðileysi og vita
ekkert hvað þeir eiga af sér að
gera í sínu endalausa fríi – þeir
ættu náttúrlega að fara að horfa
á börnin á hoppdýnunni til að sjá
að hið fullkomna samfélag
manna er stundum til; í hoppun-
um hjá krökkunum voru leystir
úr læðingi margir af eftirsókn-
arverðum eiginleikum mann-
anna sem ber að leyfa að njóta
sín þegar leikreglur samfélags-
ins eru settar. Þarna sá maður
félagshyggju og einstaklings-
hyggju í sínum eðlilegu mynd-
um, þar sem hvorugt er hugsan-
legt án hins.
Þau hoppuðu. Sum hátt, önnur
varfærnislega, hjá sumum var
þetta hálfgert hlunkadunk, hjá
öðrum áreynslulaust svif. Sum
voru virk en önnur stóðu og létu
sig berast með hreyfingum dýn-
unnar. Hoppin voru jafn marg-
breytileg og börnin voru mörg:
öll vitum við að í hoppi er ekki
hægt að þykjast og þegar maður
hoppar þá birtist þar hinn eigin-
legi kjarni manns – þegar hann
Ari litli hoppar þá verður hann
einmitt svo mikill Ari.
Þau voru mjög mörg. Nánast
hver blettur af dýnunni var
nýttur. Þarna voru lítil kríli sem
kútveltust jafnharðan af dýn-
unni og einhver stór hreyfði sig;
þarna voru skrækjandi stelpur
og rýtandi strákar; þarna voru
níu og tíu ára krakkar með
ósýnilega gorma á fótunum, fim
börn og ófim, öll nutu sín því að
hver fann sitt hopp og lagði sitt
af mörkum til bylgjuhreyfinga
dýnunnar. Hvert og eitt þeirra
hafði fremur lítið svigrúm til at-
hafna og þurfti að skapa sitt
persónulega hopp úr frá þeim
litla og afmarkaða ramma sem
því var settur. Og það var ekki
bara ramminn sem þau þurftu
að læra að athafna sig í til að ná
fram vel lukkuðu hoppi, heldur
þurftu þau líka að bregðast við
ölduhreyfingunum, aðlagast
þeim, vera í sátt við við þær.
Allt sem sérhvert hoppandi barn
gerði var í órjúfanlegu, risa-
stóru og síbreytilegu og lífrænu
samhengi. Þetta var eins og
samfélagið sem samanstendur
af alls kyns virkni einstakling-
anna sem í undurflóknu sam-
hengi mynda saman allsherjar
ölduhreyfingu sem óskandi
væri að vísitölumælingarnar
myndu einhvern tímann ná til...
Þau hoppuðu, og voru mjög
mörg. Þetta leit út fyrir að vera
algjört kaos háð tilviljunarlög-
málinu en í allri ringulreiðinni
skynjaði maður engu að síður
ósýnilegar umferðarreglur sem
allir virtu. Enginn krakki tróð
öðrum um tær. Enginn hrinti
öðrum. Enginn meiddi annan.
Þarna var mikið návígi og mikið
hnoð, sífelld snerting, einlægt
verið að rekast saman, detta og
flækjast í hrúgu. En þarna var
enginn sem virtist telja að for-
senda vel lukkaðs hopps hjá sér
væri illa lukkað hopp hjá ein-
hverjum öðrum. Enginn reyndi
að glansa á kostnað annarra.
Enginn reyndi að taka til sín
pláss sem öðrum bar – allir virtu
svæði hinna... Þarna var engin
lamandi hönd miðstýringarinn-
ar sem með yfirgripsmiklu
regluverki lamar alla dáð og alla
gleði og þarna var ekki græðgi
neysluhugsjónarinnar sem allri
nautn af núinu rænir okkur;
þarna voru engar trúarkreddur
sem vildu beina þessari orku
allri til dýrðar óviðkomandi
patríörkum, engar óþarfa kenni-
setningar, ekkert blaður, bara
mannlífið sjálft eins og það get-
ur orðið fegurst þegar boðið er
upp á virkilega vel heppnaða
hoppdýnu á sólríkum degi.
Var þetta þá ekki bara hið
sósíalíska samfélag? Hin komm-
úníska hugsjón í verki um sam-
hygð þeirra sem vinna eftir getu
og taka eftir þörfum? Því ekki
það. Ég held að þetta hoppdýnu-
samfélag hafi að minnsta kosti
komist nær því en til dæmis
Kúba og hvað þá Kína, Albanía,
Kórea og Víetnam – að maður
tali ekki um hin ósköpin.... Hið
sósíalíska samfélag er hverfult
og hverfur jafnharðan og
kerfunin á sér stað. Valdið ligg-
ur þar utan og ofan við allt, háð
gagnkvæmu samkomulagi ein-
staklinganna og sameiginlegum
vilja sem aldrei stendur lengi;
það byggir á hárfínu jafnvægi
ýtrustu einstaklingshyggju og
brennnandi félagsanda sem get-
ur ekki staðið nema stutt í einu.
Hið sósíalíska samfélag verður
til þegar bjarga þarf verðmæt-
um eða þegar náttúruhamfarir
verða – eða þegar hoppað er
saman á dýnu.
Flugvallarsvæðið í Vatnsmýrinni er veiki punkturinn íáhugaverðum hugmyndum borgarstjórnarflokks sjálf-stæðismanna um framtíðarskipulag Reykjavíkur. Á þetta
hafa margir bent. Dagar flugvallar í Vatnsmýrinni eru á enda
og órökrétt að ætla sér að endurskipuleggja byggðina í höfuð-
borginni með jafn róttækum hætti og tillögur sjálfstæðismanna
gera ráð fyrir án þess að höggva á hnútinn um framtíð flugvall-
arins. Nú reynir á dirfsku og framsýni forystumanna Sjálfstæð-
isflokksins í Reykjavík sem aldrei fyrr.
Um leið og kveðið er upp úr um það að Vatnsmýrin verði
ásamt með öðru íbúðarhverfi og flugvöllurinn hverfi er hægt að
bregðast við eðlilegri gagnrýni á þá þætti tillagnanna sem vakið
hafa upp spurningar um umhverfis- og náttúruvernd. Menn
hafa til dæmis lýst áhyggjum vegna hugmyndarinnar um brú-
argerð út í Viðey og er full ástæða til að skoða þau andmæli
vandlega. Eyjabyggð í Kollafirði er ekki fráleit ráðagerð en það
er líka mikilvægt að eiga aðgang að útivistarsvæðum og
óspilltri náttúru á þessum stöðum.
Ljóst er af viðtökum sem ýmsar skipulagstillögur að undan-
förnu, jafnt í Reykjavík sem utan borgarinnar, hafa fengið að
umhverfissjónarmið, náttúru- og minjavernd, vega þungt í
huga mjög margra. Það sýnir meðal annars gagnrýnin sem
fram hefur komið á áform Reykjavíkurborgar að breyta stórum
hluta útivistarsvæðisins við Öskjuhlíð og Nauthólsvík í malbik-
að háskólabyggingasvæði. Ádeilan á skipulag Urriðaholts í
Garðabæ er af sömu rótum runnin. Einnig áhuginn á að vernda
gömul hús við Laugaveginn í Reykjavík og mjólkursamlags-
bygginguna í Borgarnesi.
Mikilvægt er að þeir sem setja fram stórhuga skipulagshug-
myndir hafi bæði sjónarmiðin í huga, nýsköpun og nýbygging-
ar og verndun náttúru og minja. Þetta tvennt þarf að haldast í
hendur. Engin sátt getur annars tekist um skipulagsmál.
Sjálfstæðismenn í Reykjavík hafa hlotið hrós fyrir frum-
kvæði sitt í skipulagsmálum. Það er réttmætt. Vonandi fara for-
ystumenn flokkanna sem standa að R-listanum ekki í skotgraf-
irnar, eins og borið hefur á, heldur nýta sér tækifærið til að end-
urskoða eigin hugmyndir og áætlanir. En skipulagsmálin snúast
í rauninni hvorki um hægri né vinstri eins og Gísli Marteinn
Baldursson borgarfulltrúi bendir á í Morgunblaðinu á laugar-
daginn. Þau snúast um mannlífið í borginni og um þau þarf á
endanum að takast víðtæk sátt ofar öllum flokkspólitískum
sjónarmiðum.
6. júní 2005 MÁNUDAGUR
SJÓNARMIÐ
GUÐMUNDUR MAGÚSSON
Nýsköpun og verndun þurfa að haldast í hendur.
Skipulagi› sn‡st
um mannlífi›
FRÁ DEGI TIL DAGS
Mikilvægt er a› fleir sem setja fram stórhuga skipulagshugmynd-
ir hafi bæ›i sjónarmi›in í huga, n‡sköpun og n‡byggingar og
verndun náttúru og minja. fietta tvennt flarf a› haldast í hend-
ur. Engin sátt getur annars tekist um skipulagsmál.
Björgum Aroni
RJF hópurinn svokallaði vinnur nú að
því hörðum höndum að fá Aron Pálma
Ágústsson framseldan til Íslands en
hann hefur undanfarin ár verið í stofu-
fangelsi í Texas. Bæði hópurinn og
sjálfur biskup Íslands hafa sent Rick
Perry, ríkisstjóra Texas, bréf þar sem
hann er beðinn um að sýna sérstökum
aðstæðum Arons skilning í nafni
mannúðar og kærleika. Litlum sögum
fer hins vegar af viðbrögðum ríkisstjór-
ans og satt best að segja má stórefast
um að málið hafi nokkurn tíma ratað
inn á borð til hans.
Skrá á netinu
Texas er eitt þeirra fylkja í Bandaríkjun-
um sem heldur úti sérstakri skrá yfir
kynferðisglæpamenn á netinu. Allir þeir
sem vilja geta því flett upp kynferðis-
glæpamönnum sem uppfylla ákveðin
leitarskilyrði. Hægur leikur er að finna
Aron Pálma í þeirri skrá ef einfaldlega
er leitað eftir nafni, svæði eða jafnvel
aldri. Ef flett er upp á nafni hans kem-
ur í ljós að hann er flokkaður sem
„Risk level: High“, eða mjög hættulegur
glæpamaður. Eins er þar lýsing á broti
hans: „Aggraveted sexual assault:
Child“, eða gróf kynferðisleg árás á
barn. Maður þarf sjálfur að fylla inn í
eyðurnar til að komast að því að Aron
var sjálfur barn þegar hann framdi hina
„grófu árás“.
Harðneskjulegar aðstæður
Í viðtali við Aron sem birtist í Fréttablað-
inu um helgina lýsir hann vægast sagt
harðneskjulegum aðstæðum sem hann
þurfti að búa við á meðan hann var inn-
an fangelsismúra í Texas. Þar neyddist
hann til að gera þarfir sínar frammi fyrir
öðrum föngum, baða sig með öðrum
föngum og ekki mátti hann yrða að
fyrra bragði á samfanga sína. Aðstæður
sem þessar hljóta að teljast vægast sagt
harðneskjulegar ef ekki ómannúðlegar.
Nú býr hann í leiguhúsnæði en má ekki
fara út fyrir hússins dyr án þess að fyrir
því sé ástæða sem skilorðsfulltrúi hans
samþykkir fyrir utan vikulegar búðar- og
kirkjuferðir undir eftirliti. RJF hópurinn
heldur áfram að reyna að fá hann fram-
seldan til Íslands en gengur hægt að ná
eyrum fylkisstjórans og þeirra sem þess-
um málum ráða í Texas, fylkinu sem er
heimsfrægt fyrir fjölda aftaka og fyrir að
vera heimafylki Bush Bandaríkjaforseta.
ser@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 – prentmiðlar RITSTJÓRI: Kári Jónasson FRÉTTARITSTJÓRAR: Sigurjón M. Egilsson og Sigmundur Ernir Rúnarsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Jón Kaldal FULLTRÚI RITSTJÓRA:
Guðmundur Magnússon RITSTJÓRNARFULLTRÚI: Steinunn Stefánsdóttir AUGLÝSINGASTJÓRI: Þórmundur Bergsson RITSTJÓRN OG AUGLÝSINGAR: Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík AÐAL-
SÍMI: 550 5000 SÍMBRÉF Á FRÉTTADEILD: 550 5006 NETFÖNG: ritstjorn@frettabladid.is og auglysingar@frettabladid.is VEFFANG: visir.is UMBROT: 365 – prentmiðlar PRENTVINNSLA:
Ísafoldarprentsmiðja ehf. DREIFING: Pósthúsið ehf. dreifing@posthusid.is Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871
LESTU GREININA Á VISIR.IS
OG SEGÐU SKOÐUN ÞÍNA
Í DAG
HOPPDÝNAN Í
FJÖLSKYLDUGARÐINUM
GUÐMUNDUR
ANDRI
THORSSON
Allt sem sérhvert hoppandi
barn ger›i var í órjúfanlegu,
risastóru og síbreytilegu og líf-
rænu samhengi...
Hi› fullkomna samfélag