Tíminn - 04.01.1976, Blaðsíða 2

2
TÍMINN
Sunnudagur 4. janúar 1976.
Sigurgeir Jónsson
Hvers virði er landhelgin
okkur íslendingum?
Svo margt hefur nú verið
skrifað og skrafað um fiskveiði-
lögsögu Islendinga og islenzkan
sjávarútveg, að kannski er að
bera i bakkafullan lækinn að bæta
þar við. Ég ætla nú samt að gera
það, og er ástæðan sú, að mér
hefur virzt svo, að ýmsir þættir
þessara mála hafi lent meira og
minna utan garðs i þessum
umræðum, sumpart, og oft af
ásettu ráði, og stundum hefur
mátt ætla, að um hreinan
þekkingarskort hafi verið að
ræða. Þó getur verið erfitt að
dæma um, hvort á við i hinum
ýmsu tilvikum.
Samningurinn við
Vestur-Þjóðverja
Þvi hefur til dæmis verið haldið
mjög á lofti af stuðningsmönnum
samningsins við Vestur--
Þjóðverja, að aðalkostir
samningsins væru þeir, að aðeins
væri um fimm þúsund tonn af
þorski að ræða i samningnum,
en aðaluppistaðan (55 þús. tonn)
væri ufsi og karfi. Hefur jafnvel
verið gefið i skyn, bæði i blöðum,
á alþingi, i sjónvarpi og annars
staðar, að i lagi væri að auka
sóknina i þessa stofna. Maður
getur sér þess til, og það ekki að
ástæðulausu, að ætlunin hafi
verið, og sé, að beina islenzka
togaraflotanum i þessa stofna, ef
til niðurskurðar kæmi á sókninni i
þorskstofninn, sem hlýtur að
verða. Að öðrum kosti er verið að
hundsa alla fiskifræðinga þessa
lands og annarra landa. Væri þá
erfitt að sjá, að við hefðum
nokkuð við slika menn að gera.
Og þá verður manni á að spyrja :
Hafa þeir mætu menn, sem
vilja auka sóknina i ufsa- og
karfastofninn, ekki lesið hina
margumtöluðu „svörtu skýrslu”?
Eða eru þeir hér að reyna að
blekkja fólk? Þvi miður verður
maður að ætla, að hér séu
blekkingar á ferðinni, þvi svo oft
hefur verið vitnað i skýrsluna,
þegar við hefur þótt eiga.
Staðreyndin er sú, að i skýrslunni
stendur: „Rannsóknir á ufsa-
stofninum benda til þess, að
hann sé nú fullnýttur, en há-
marksafrakstur hanser talinn 100
þús. tonn á ári. Samkvæmt niður-
stöðum Alþjóðahafrannsókna-
ráðins er þó ekki talið ráðlegt að
veiða nema 75 þúsund tonn 1976.
Við þetta má svo bæta, að Is-
lendingar veiddu árið 1974 65.224
tonn af ufsa, og Þjóðverjar
segjast hafa veitt 18.600 tonn.
Þetta gerir til samansum 83.200
tonn, og erum við þá þegar
komnir 9000 tonn yfir það mark,
sem fiskifræðingar ráðleggja, og
erum þó aðeins búnir að semja
við eina þjóð, af þeim 9-10 sem
ætlunin er, að því er virðist, að
semja við, án þess að fá nokkuð i
staðinn fyrr en eftir dúk og disk. 1
skýrslunni segir um karfann:
„Samkvæmt mati á aflaskýrslum
hefur verið áætlað, að reikna
mætti með a.m.k. 80 þús. tonna
karfaafla á Islandsmiðum að
jafnaði. Þessu marki hefur ekki
verið náð s.l. rjú ár (1972-1974)
og hefur karfaaflinn 1973 og ’74
verið tæp 79 þús. t. Með tillit til
þessa er mælt með, að ekki verði
tekin meira en 50-60 þús. tonn af
karfa á árinu 1976.” Við þetta má
bæta, að Islendingar veiddu árið
1974 37.590 tonn Þetta gerir til
samans 73.993.
Þjóðverjar segjast hafa veitt
5554 tonn af þorski árið 1974.
Þegar er búið að úthluta þeim
5000 tonnum af 60.000 tonna kvóta.
Ef við miðum við að Þjóðverjar
skeri niður ufsaafla sinn um 3500
tonn.karfa um 4000tonnog þorsk
um 500 tonn, þá erum við samt
langt yfir markinu, og eigum þó
eftir að semja við margar þjóðir
sem við neyðumst til að gera á
svipuðum grundvelli og við
sömdum við Vestur-Þjóðverja,
þótt i misjafnlega miklum mæli
sé. Þetta er að sjálfsögðu háð þvi,
að samningurinn við Vestur-
Þjóðverja taki endanlegt gildi.
Það var hægt að verja
landhelgina fyrir Þjóð-
verjum. Þvi ekki nú?
Þvihefur lika veriðhaldið mjög
á lofti, að nauðsynlegt hafi verið
að semja við Vestur-Þjóðverja,
svo að hægt væri að beita
varðskipunum gegn Bretum
eingöngu. Ef ekki yrði samið,
yrðu Þjóðverjar hér eftirlits-
lausir, og myndu þá veiða meira
en þau 60.000 sem samið var um.
Það efast enginn um það að
okkur veiti ekki af öllum þeim
varðskipakosti, sem við eigum,
við að verja landhelgina fyrir
Bretum, sérstaklegar þegar við
herskip er að eiga. Hitt leyfi ég
mér að fullyrða, að við hefðum
getað varið landhelgina fyrir
Þjóðverjum með lélegri skipa-
kosti en við notum gegn her-
skipum Breta — bæði við að
klippa aftan úr og taka togara
sem hlýtur að vera framtiðin, ef
þessar tvær siðustu útfærslur
eiga ekki að vera meira en orðin
tóm. Má þar til nefna vopnaða
togara eða hvalveiðibáta, sem
notaðir voru með góðum árangri i
siðasta þorskastriði við Breta,
þótt ekki dugi þeir gegn her-
skipum. Til dæmis var það
vopnaðurhvalveiðibátur, sem tók
þann eina þýzka togara, sem
tekinn hefur verið siðustu þrjú
árin.
A siðasta ári notuðum við 5-6
varðskip að jafnaði við að verja
landhelgina fyrir öllum þeim
VERÐLÆKKUN
Þaníf if vcr6l*kkun.
innfluttum gfift''.J*kkuðu ‘°«ar á
35». Um lefa ogfS1™ .ur «* i
ÍJoJmargar nviar ao A-to^urn heirn
verði, vijjum ugerðlr á Jækkuðu
Wðskiptavini okkaTl'1' móts viö
hlnu nýja útsöluvfrðj msvarandi.
mféjffsTnf vfð rnú aukl
bætum viðsvniff fpaurva
landsins á eimfm "T lepPa
geröT:r VTfeinn|g upp a
'■yateppin vinsæiu TTPfum ,
dndl 1 °^úJegu Jitaúrvali.yrir
Vi
stöðvai
samninyu — enyu viaiui — uy per raio seni
aðariega, sem greiða mó í banka, sparisjóði
Gerið verðsamanburð — Verzlið þar sem verðið er hagstæðast.
Opið til kl. 7 á föstudögum — Lokað á laugardögum
Verzlið
þar sem
úrvalið er
mest og
kjörin bezt
þjóðum, sem þar stunduðu
veiðar, lika okkar eigin veiði-
skipum. Af þessum 5-6 varðskip-
um voru að jafnaði 1-2 í höfn, eða
þá að gegna öðrum störfum en
gæzlu. Eftir eru þá 4, sem áttu að
lita eftir öllum þeim skipafjölda,
sem hér taldist að löglegum
veiðum, og jafnframt að stugga
Þjóðverjum út úr landhelginni,
sem hér veiddu i óleyfi.
Þótt ég hafi ekki yfir nákvæmar
heimildir, og óvist, að þærséu til,
þá lit ég svo á, að vart hafi fleiri
varðskip en 1-2 að jafnaði verið i
þvi aðstugga við Þjóðverjum. A
það verður lika að lita, að annað
slagið voru uppi samninga-
viðraáur við Þjóðverja, og erfitt
virðist að fá það á hreint, hversu
hart hafi verið tekið á gæzlunni.
Þó verður maður að halda, að
heldur linlega hafi verið fram
gengið, þvi að ekki voru neinir
erfiðleikar við að taka þann eina
togara, sem tekinn var, þegar til
kom.
Þjóðverjarsegja sjálfir, að þeir
hafi veitt á Islandsmiðum 1974
(það ár, sem Gæzlan hafði fri frá
Bretum, eftir að samningur við
þá tók gildi 13. nóv. 1973) 68.000
tonn, en margirdraga það i efa og
telja, að Þjóðverjar hafi ekki náð
að veiða svo mikið. 1973 segjast
þeir hafa veitt 95.000 tonn. Sam-
kvæmt þessum tölum hefur afli
Þjóðverja minnkað á einu ári um
27 þús. tonn, eða jafnvel meira við
það að beita 1-2 varðskipum að
jafnaði. Og samt var aðeins einn
togari tekinn, sem hlýtur að vera
áhrifarikast, og það af hval-
veiðibáti. Með 5-6 togurum eða
hvalveiðibátum gætum við varið
landhelgipa fullkomlega fyrir
Þjóðverjum. Og óvist er, að svo
marga þyrftitil nema fyrstu
dagana. Þessi skip þyrftu að
sjálfsögðu að vera vopnuð, og
áhafnir þeirra þyrftu þjálfun —
þo einkanlega, ef ætlunin væri að
taka togara. Engin hætta er á
þvi, að okkar togaraskipstjórar
kæmust ekki fljótt upp á lagið
með að klippa aftan úr.
3000 tonna ársafli. islenzks
togara telst gott. Maður verður að
álykta sem svo, að 60.000 ársafli
sex togara teljistmjög gott, sér í
lagi ef þessi 60.000 tonn fengju að
vera i friði i sjónum, stækka,
hrygna og byggja upp ofveiddan
stofn, og kæmi okkur sjálfum til
góða sfðar. Nú, ef þessir sex
togarar væru ekki við gæzlu og
Þjóðverjar fengju að veiða sin
60.000 tonn, þá lægju þessir
togarar væntanlega við bryggju,
samkvæmt svörtu skýrslunni.
Togarar sem gæzluskip hafa lika
ýmsa kosti. Erfitt getur verið
fyrir landhelgisbrjót að sjá hvort
hér er um venjulegan togara að
ræða eða gæzlutogara.
Bókun sex hjá Efna-
hagsbandalaginu og
samningar við Breta
Eini kostur samningsins við
Vestur-Þjóðverja er sá, að hann
gildir aðeins til fimm mánaða,
nema annað komi til. Samningur-
inn fellur sjálfkrafa úr gildi eftir
fimm mánuði frá þvi að hann fékk
staðfestingu.ef bókun númer sex,
sem svo hefur verið kölluð, um
tollfriðindi tslands hjá Efnahags-
bandalagi Evrópu, hefur ekki
tekið gildi. Þessi bókun númer
sex hljóðar svo, að hafi tsland
ekki samið við eitthvert riki innan
Efnahagsbandalagsins um veiðar
á svæði fyrir utan 12 milur, sem
tsland hefur tileinkað sér, þá get-
ur viðkomandi rlki krafizt þess,
að samningar tslands um toll-
friðindi hjá bandalaginu taki ekki
gildi.
Ég efa það, að við höfum gert
okkur nægjanlega ljóst, hversu
alvarlegt þetta refsiákvæði er.
Lönd eins og ttalla, Luxemburg
og Irland, sem engra hagsmuna
eiga að gæta hér I sambandi við
fiskveiðar.eru hér að beita okkur
þvingunum. Þó eru það einkum
tvö riki, sem beita þessu vopni,
þ.e. Bretarog Þjóðverjar, en ætla
mætti, að Belgar kæmu á eftir, ef
ekki væri samið við þá. Ég held,
að vonin um tollfriðindin hafi gert
útslagið á að Þjóðverjum voru
boðin þessi 60.000 tonn. Og þau
fáum við ekki fyrr en Bretum hef-
ur verið boðið eitthvað, sem þeir
geta sætt sig við. Við þessar
kringumstæður verðum við að
gera okkur grein fyrir þvi, hvað
við erum að bjóða og hvað við fá-
um i staðinn.
Ég hef hvergi getað komið auga
Framhald á bis. 27.