Fréttablaðið - 18.12.2005, Síða 12

Fréttablaðið - 18.12.2005, Síða 12
 18. desember 2005 SUNNUDAGUR ÚTGÁFUFÉLAG: 365 – prentmiðlar RITSTJÓRI: Kári Jónasson FRÉTTARITSTJÓRI: Sigurjón M. Egilsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Jón Kaldal FRÉTTASTJÓRI: Arndís Þorgeirsdóttir VARAFRÉTTASTJÓRI: Trausti Hafliðason FULLTRÚI RITSTJÓRA: Guðmundur Magnússon RITSTJÓRNARFULLTRÚI: Steinunn Stefánsdóttir RITSTJÓRN OG AUGLÝSINGAR: Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík AÐALSÍMI: 550 5000 SÍMBRÉF Á FRÉTTADEILD: 550 5006 NETFÖNG: ritstjorn@frettabladid.is og auglysingar@frettabladid.is VEFFANG: visir.is UMBROT: 365 – prentmiðlar PRENTVINNSLA: Ísafoldarprentsmiðja ehf. DREIFING: Pósthúsið ehf. dreifing@posthusid.is Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. issn 1670-3871 Komdu í spennandi heim afþreyingar og upplýsinga Smelltu þér á www.ogvodafone.is, farðu í næstu verslun Og Vodafone eða hringdu í 1414 fyrir nánari upplýsingar. ÍS LE N SK A A U G LÝ SI N G A ST O FA N /S IA .I S O G V 3 06 37 12 /2 00 5 KOMDU Í SPENNANDI HEIM AFÞREYINGAR OG UPPLÝSINGA 14.900 kr. NOKIA 6020 SÍMI Hugmyndin um fjölmenningu hefur alltaf verið mjög umdeild en upp á síðkastið hefur komist aukin harka í deilurnar um hug- myndina. Orsök þess, líkt og svo margs annars, er hryðjuverka- starfsemi sem knýr okkur til aðgerða, hryðjuverkastarfsemi sem hefur það að markmiði að auka enn frekar bilið milli fólks sem kemur úr ólíkum menning- arheimum. Svo er bilið milli þjóð- félagshópa notað sem réttlæting fyrir hryðjuverkastarfseminni. Það er ekki spurning að það er erfiðara að hampa hugmynd- inni um fjölmenningu þegar karlmenn frá Norður-Afríku geta talið belgískar konur á að sprengja sjálfar sig í loft upp ásamt öðru fólki til dýrðar ein- hverri trú. Bretland, það land í Evrópu sem er hvað fjölmenningarleg- ast, er mjög mikilvægt í þessari umræðu. Samkvæmt nokkrum skoðanakönnunum hafa breskir borgarar lýst yfir áframhaldandi stuðningi sínum við hugmyndina um fjölmenningu, og það jafnvel stuttu eftir sprengjuárásirnar þann 7. júlí. Margir þeirra sem hafa tjáð sig um ástand mál eru hins vegar ekki eins bjartsýnir. David Goodhart, ritstjóri tímaritsins Prospect, hefur spurt hinnar gömlu heimspeki- legu spurningar: „Hver er bróðir minn?“ og hefur lýst því yfir að of fjölbreytt samfélag kunni að vera alveg ómögulegt samfélag. Fyrsti þeldökki erkibiskup Bret- lands, séra John Sentamu, sakar fjölmenninguna um að hafa slæm áhrif á þjóðareiningu á Englandi. Og breska ríkisstjórn- in hefur tilkynnt að héðan af þurfi þeir sem sækja um enskan ríkisborgararétt að ganga í gegn- um „próf í breskleika“ þar sem verður kannað hversu breskir þeir eru. Breskt vegabréf nýrra ríkisborgara mun því votta að þeir hafi lært nýju leikreglurn- ar í samfélagi sem einkennist af aukinni þjóðernishyggju. Karen Couhan, félagi í mann- réttindasamtökunum 1990 Trust, sem stjórnað er af blökkumönn- um, er á öndverðum meiði og segir: „Við þurfum að horfa fram veginn með alvarlegri umræðu um hversu langt við þurfum að fara til að takast á við kyn- þáttabundið misrétti á hinum ýmsu sviðum samfélagsins, ekki taka skref til baka með því að þröngva alla til að vera breskari (hvítari).“ Menningarlegir blendingar Prófessor Bhikhu Parekh end- urskilgreinir fjölmenningu sem trúna á það að „enginn menning- arheimur sé fullkominn eða sé tákn fyrir lífið eins og á að lifa því og þess vegna er það sérhverjum menningarheimi til hagsbóta að eiga í gagnrýnni samræðu við aðra menningarheima [...] Bret- land er, og á að halda áfram að vera, líflegt og lýðræðislegt fjöl- menningarsamfélag þar sem virð- ing fyrir fjölbreytni þarf að fara saman við sameiginleg gildi.“ Það er ómögulegt fyrir mann eins og mig, sem hefur lifað lífi sem gerbreyttist við það að ég flutti frá einu landi til annars, að vera algerlega hlutlægur er ég met gildi slíkra aðgerða. Ég hef varið meirihluta ferils míns sem rithöfundar í það að fanga mögu- leika hugmyndaflugsins og auk þess að reyna að stuðla að áfram- haldandi samræðum og núningi milli ólíkra menningarheima sem orðin eru næsta hversdags- leg fyrirbæri í nútímanum. Aftur á móti hef ég aðra ástæða til að taka þátt í þessari umræðu, eins og fólk bendir iðulega á, vegna þess að deilurnar sem spruttu upp eftir að Söngvar Satans kom út þjónaðu mikilvægu hlutverki í myndun einingar og pólitískr- ar stefnumörkunar hjá breskum múslímum. Ég komst ekki hjá því að koma auga á kaldhæðnina í þeim deilum vegna þess að þar var um að ræða veraldlegt lista- verk sem ýtti undir að gríðarlega sterk félagsleg, andveraldleg öfl risu upp og mótmæltu bókinni, og voru þessi öfl „íslömsk“ en ekki „asísk“. Niðurstaða þessa er sú að umræðan um fjölmenningu hefur orðið að innri rökræðu fyrir mig, að rifrildi í sjálfinu. Ég er ekki einn um þetta. Sambreyskja menningarheima hefur haft áhrif á okkur öll ásamt öllum þeim ósættanlegu mót- sögnum sem því fylgir. Í okkar úttroðnu borgum þar sem tungu- málablandan er orðin meginein- kenni ósættanlegra hugmynda um raunveruleikann, eins og ein af sögupersónunum í Söngvum Satans kallar þær, erum við öll menningarlegir blendingar, og þessi innri rökræða geisar að einhverju leyti innra með okkur öllum. Hreinleiki og óhreinleiki Mikilvægt er að gera greinar- mun á hugtökunum fjölbreyti- legri menningu og fjölmenningu. Á dögum gríðarlegra fólksflutn- inga og alnetsins er menning- arleg fjölhyggja óumflýjanleg staðreynd líkt og alþjóðavæðing. Hvort sem þér líkar það betur eða verr lifum við á þannig tímum og draumurinn um samfélag þar sem aðeins ein menningarhefð er ríkj- andi er í besta falli hugarburður sem einkennist af fortíðarþrá og í versta falli lífshættuleg plága þar sem kynþáttahyggja, ofstopi í trúmálum eða hugmyndir um menningarlegan hreinleika geta orðið að áætlunum um kynþátta- hreinsanir, eða þegar hindúískir ofstækismenn á Indlandi gagn- rýna trúverðugleika reynslu ind- verskra múslíma, eða þegar hug- myndafræðingar Íslam hrekja ungt fólk til að farga sér til dýrð- ar hinni hreinu trú án nokkurrar meðaumkunar eða efa. „Hreinleiki“ er slagorð sem leiðir til aðskilnaðar og sprengju- árása. Hættum að nota þetta orð. Ég bið vinsamlegast um dálítið meiri „óhreinleika“, ég bið um dálítið minna hreinlæti og dálítið meiri skít. Þá munum við öll sofa værar í rúmunum okkar. Fjölhyggja hefur hins vegar allt of oft orðið að menningar- legri afstæðishyggju sem er ekki eins æskileg hugmynd því margt sem er afturhaldssamt og kúg- andi getur lúrt undir yfirborði slíkrar afstæðishyggju og verið réttlætt út frá henni; til dæmis ofbeldi gegn konum. Tilræðismenn sprengjuárás- anna í London þann 7. júlí grófu undan bresku hugmyndinni um fjölhyggju sem gengur út á að fólk sem kemur úr ólíkum menning- arheimum geti búið saman í sátt og samlyndi. Af öðrum möguleg- um félagslegum leiðum virðist hugmyndin um algera aðlögun fólks sem tilheyrir ólíkum menn- ingarheimum ekki aðeins vera óæskileg heldur einnig ómögu- leg og það sem stendur eftir er nálgunin sem kenna má við „grundvallargildin“ sem Parekh minnist á, þar sem hugmyndin um „próf í breskleika“ er ekkert annað en ósmekklegur brandari, í það minnsta í sinni núverandi mynd. Fjölhyggja og þjóðernishyggja Þegar við sem einstaklingar velj- um og blöndum menningarleg- um eiginleikum eftir eigin höfði gerum við það ekki án þess að taka eitt fram yfir annað, heldur eftir því sem eðlið segir okkur. Samfélög verða líka að viðhalda þeim eiginleika að þegnar þeirra geti tekið eitt fram yfir annað, að hafna sem og að samþykkja, að meta suma hluti meira en aðra hluti, og að krefjast þess að allir þegnar samfélagsins samþykki þessi gildi. Þetta er spurningin sem brennur á að leita svara við í samtímanum: Hvernig getur vængbrotið samfélag sem er samkrull fjölmargra menning- arheima ákveðið hvaða gildum það vilji deila til þess að viðhalda jafnvægi innan samfélagsins og hvernig getur samfélagið varið þessi gildi þegar þau brjóta í bága við hefðir og trú borgaranna? Við getum tekið spor í áttina að svari með því snúa spurning- unni við: Hvað skuldar samfé- lagið þegnunum? Óeirðirnar í Frakklandi sanna eitt: Ef fólki finnst sem það sé ekki litið á það sem hluta þjóðarinnar mun ein- angrun þess á endanum leiða til mikillar reiði. Chouhan og aðrir hafa á réttu að standa er þeir krefjast þess að tekið sé á málum eins og félagslegu réttlæti, kyn- þáttahatri og skorti almennings á nauðsynjum. Ef við ætlum að byggja upp fjölmenningarlegt samfélag á grunni þess sem sam- einar okkur verðum við fyrst að taka á þeim málum sem sundra okkur. En ekki er hægt að forðast spurninguna um grundvall- arréttindi og tryggð fólks við uppruna sinn. Ekkert samfé- lag, alveg sama hversu mikið umburðarlyndi ríkir innan þess, getur búist við því að vaxa og dafna á eðlilegan hátt ef þegn- ar þess hafa það ekki í háveg- um sem felst í ríkisborgararétti þeirra, ef þeir geta ekki svarað því á skýran máta fyrir hvaða gildi þeir standa sem Frakkar, Indverjar, Bandaríkjamenn eða Bretar. Greinin birtist áður í New York Times. Til varnar fjölmenningu Í DAG FJÖLMENNINGAR- SAMFÉLAG SALMAN RUSHDIE Samkvæmt nokkrum skoðana- könnunum hafa breskir borgar- ar lýst yfir áframhaldandi stuðningi sínum við hugmynd- ina um fjölmenningu, og það jafnvel stuttu eftir sprengju- árásirnar þann 7. júlí. Ef fólki finnst sem það sé ekki litið á það sem hluta þjóðar- innar, mun einangrun þess á endanum leiða til mikillar reiði. Eins og það var nöturlegt að lesa frétt Fréttablaðsins á föstudag um öryrkjann Sævar Arnfjörð var gleðilegt að lesa í blaðinu í gær um viðbrögð formanns Öryrkjabanda- lags Íslands. Sigursteinn Másson brást skjótt við fréttinni og kom Sævari umsvifalaust í hús. Líkt og rakið var í fréttinni hefur Sævar búið í tjaldi í Öskju- hlíð í Reykjavík síðan í ágúst. „Ég kvarta ekki, ég er bara þannig uppalinn,“ sagði hann meðal annars og eru þau orð hans sjálf- sagt lýsandi fyrir þann mann sem hann hefur að geima. Sævar var lengi til sjós en slasaðist fyrir áratug og hefur verið öryrki síðan. Mánaðarlega fær hann 85 þúsund krónur frá Trygginga- stofnun og með þá peninga upp á vasann gerir hann sér dagamun í byrjun hvers mánaðar og kaupir sér nokkrar nætur á gisti- heimili. Fimm ára tilraunir til að fá íbúð í félagslega kerfinu eða hjá Öryrkjabandalaginu hafa ekki borið árangur. Sigursteinn Másson hefur nú tekið mál Sævars í sínar hendur. Á föstudag hittust þeir á „heimili“ Sævars í Öskjuhlíð og úr varð að Sævar er kominn í hús. Fyrst í stað fær hann inni á gistiheim- ili en vonir eru bundnar við að hann fái varanlegt húsaskjól á næstu dögum eða vikum. Það er Fréttablaðinu bæði ljúft og skylt að greina frá því að í kjölfar fréttarinnar á föstudag hafði fjöldi fólks samband við blaðið og bauðst til að rétta Sævari hjálparhönd. Meðal annars var boðist til að greiða fyrir hann húsnæði. Öryrkjabandalagið varð hins vegar fyrra til. Enginn hringdi frá Reykjavíkurborg eða ríkinu og bauð fram aðstoð hins opinbera. Kannski fréttin hafi ekki hreyft við stjórn- mála- og embættismönnum. Og þó. Það hlýtur að snerta fólk þegar það spyrst að samborgarar okkar hafa ekki ráð á að búa í húsi. Líklegra er að kerfið bjóði hreinlega ekki upp á að brugðist sé í snatri við tilvikum sem þessu. Enginn hringdi frá Reykjavíkurborg eða ríkinu og bauð fram aðstoð hins opinbera. Kannski fréttin hafi ekki hreyft við stjórnmála- og embættismönnum. Nokkur félög og samtök láta sig þá varða sem hvergi eiga höfði sínu að að halla. Samhjálp, Byrgið, Hjálpræðisherinn og Rauði krossinn skulu nefnd hér, auk Öryrkjabandalagsins, og eflaust eru þau fleiri. Á þessum bæjum er unnið fórnfúst starf og manngæskan er höfð að leiðarljósi. Oftar en ekki er trúin á Jesúm leiðarstefið í slíku starfi. Margir eiga allt sitt undir starf- semi frjálsra félagasamtaka og lifa í raun í skjóli þeirra. Tugir Íslendinga eru húsnæðislausir og um það er yfirvöldum kunnugt. Til stendur að koma á fót heimili í Reykjavík fyrir átta húsnæðislausa á næsta ári og takist vel til verður annað slíkt heimili opnað árið 2007. Það er því ljóst að áfram verða tugir Íslendinga húsnæðislausir. Má heita furðulegt að ekki sé stefnt að því að opna heimili fyrir alla húsnæðislausa. Það var tilviljun að Fréttablaðið komst á snoðir um að maður hefðist við í tjaldi í Öskjuhlíð. Sú tilviljun varð til þess að Sævar Arnfjörð heldur jólin í húsi. SJÓNARMIÐ BJÖRN ÞÓR SIGBJÖRNSSON Öryrkjabandalagið bregst við fréttum Frétta- blaðsins af öryrkja sem býr í tjaldi í Öskjuhlíð. Sævar Arnfjörð heldur jólin í húsi AUGL†SINGASÍMI 550 5000 Mest lesna vi›skiptabla›i› FYLGIR FRÉTTABLA‹INU ALLA MI‹VIKUDAGA G al lu p kö nn un f yr ir 36 5 pr en tm i› la m aí 2 00 5. AUGL†SINGASÍMI 550 5000 Mest lesna vi›skiptabla›i› FYLGIR FRÉTTABLA‹INU ALLA MI‹VIKUDAGA G al lu p kö nn un f yr ir 36 5 pr en tm i› la m aí 2 00 5. AUGL†SINGASÍMI 550 5000 Mest lesna vi›skiptabla›i› FYLGIR FRÉTTABLA‹INU ALLA MI‹VIKUDAGA G al lu p kö nn un f yr ir 36 5 pr en tm i› la m aí 2 00 5.
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88

x

Fréttablaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.