Fréttablaðið - 31.03.2006, Blaðsíða 18

31. mars 2006 FÖSTUDAGUR18
fréttir og fróðleikur
FRÉTTASKÝRING
MAGNÚS HALLDÓRSSON
magnush@frettabladid.is
2000 2004
46
5.
00
0
48
8.
00
0
To
nn
44
2.
00
0
2002
Í vikunni féll dómur í héraðsdómi um mál sem Bubbi
Morthens höfðaði gegn Hér og nú og var úrskurðað
meðal annars að óheimilt hefði verið að taka myndir
af honum þar sem hann sat í bíl sínum.
Dómnum hefur verið áfrýjað og líklegt að umræða
muni skapast um heimildir fjölmiðla til myndatöku
og myndbirtinga í kjölfarið.
Sigrún Jóhannesdóttir, forstjóri Persónuverndar, segir
að engin lagaskilgreining sé til um hvenær óheimilt
sé að taka myndir af einstaklingum og birta en vildi
ekki tjá sig um dóminn sjálfan.
Hver er þín afstaða til myndbirtinga?
Ég tel almennt að þó að manneskja sé opinber
persóna eigi hún að njóta réttar til einkalífs og
hún missi ekki þau grundvallarmannréttindi sem
við hin höfum þótt hún sé þekkt í samfélaginu. Ekki megi fara lengra inn á
hennar einkalíf en nauðsyn krefji vegna máls sem varði hagsmuni almenn-
ings.
Er þörf á skýrri lagaskilgreiningu?
Ég hef ekki skoðun á því en tel að umræða muni skapast núna um hvort þörf
sé fyrir slíkar reglur og líklegt að málið verði tekið upp á þingi.
Persónuvernd mun ekki kalla eftir skýrari lagaskilgreiningu en ég tel að fjöl-
miðlar muni tvímælalaust gera það.
SPURT & SVARAÐ
FRIÐHELGI EINKALÍFS
Ólögleg myndataka
SIGRÚN JÓHANNES-
DÓTTIR Forstjóri
Persónuverndar.
Svona erum við
> Magn úrgangs sem berst á sorphauga.
Heimild: Hagstofa Íslands
HAMBORGAR-
HRYGGUR
VEISLA Á BRAUÐIÐ
Óljóst er hvernig varnar-
málum á Íslandi verður
háttað eftir að bandarísk
stjórnvöld tilkynntu um
brotthvarf Varnarliðsins frá
Íslandi á haustmánuðum.
Fundur um varnarsamstarf
bandarískra og íslenskra
stjórnvalda fer fram í dag.
Síðan aðstoðarutanríkisráðherra
Bandaríkjanna, Nicholas Burns,
tilkynnti Geir H. Haarde utanríkis-
ráðherra það símleiðis að banda-
rísk stjórnvöld hygðust draga stór-
lega úr starfsemi Bandaríkjahers
hér á landi í haust hefur umræða
um varnar- og utanríkismál í víðu
samhengi verið í brennidepli.
Einhliða ákvörðun bandarískra
stjórnvalda um för Varnarliðsins
olli fjaðrafoki hér á landi, ekki ein-
ungis hjá íslenskum stjórnvöldum
heldur ekki síst hjá íslenskum
starfsmönnum á Keflavíkurflug-
velli, því um leið og ákvörðunin um
brotthvarf Varnarliðsins lá fyrir
var ljóst að störf meira en 600
Íslendinga á svæði Varnarliðsins
voru í hættu. Starfsemi Varnarliðs-
ins hefur verið helsta lífæð atvinnu-
lífs á Suðurnesjum um áratuga-
skeið og því hafa heimamenn á
Suðurnesjum haft af því miklar
áhyggjur að niðurstaða varnarvið-
ræðna í kjölfar ákvörðunar banda-
rískra stjórnvalda minnki slag-
kraft í atvinnulífinu á Suðurnesjum
til mikilla muna. Störfin á Vellin-
um eru aðeins hluti þeirra starfa
sem leggjast af við brotthvarf
Varnarliðsins. Þjónusta við Varn-
arliðið, sem fyrirtæki á Suðurnesj-
um hafa sinnt, snarminnkar og í
versta falli leggst hún af.
Endurskipulagning Bandaríkjahers
legið fyrir í fimm ár
Donald Rumsfeld, varnarmálaráð-
herra Bandaríkjanna, boðaði fyrir
rúmlega fimm árum mikla endur-
skipulagningu á Bandaríkjaher
sem hafði það að markmiði að efla
starfsemi hersins á svæðum þar
sem mest not væru fyrir hann á
hverjum tíma. Auk þess voru til-
lögur hans um breytingar til þess
ætlaðar að nútímavæða herinn í
takt við breytt landslag í alþjóða-
málum. Þannig hefur Bandaríkja-
her eflt starfsemi sína í Mið-Aust-
urlöndum og Austur-Evrópu þar
sem stutt er á líklega vígvelli.
Þessar breytingar hafa komið
til framkvæmda í stórum skrefum
víða í Evrópu á síðustu árum.
Brotthvarf Varnarliðsins frá
Íslandi er hluti af endurskipulagn-
ingu Bandaríkjahers. Stjórnvöld
hér á landi hafa verið gagnrýnd
fyrir að bregðast ekki við boðuðum
skipulagsbreytingum bandaríska
stjórnvalda með kröftugri hætti,
vegna þeirra miklu hagsmuna sem
íslenskt samfélag hefur af veru
Varnarliðsins hér á landi.
Þrátt fyrir þessa gagnrýni verð-
ur ekki framhjá því horft að íslensk
stjórnvöld hafa reynt eftir fremsta
megni að telja bandarískum stjórn-
völdum trú um að nauðsynlegt sé
að halda uppi vörnum hér á landi,
enda sé í gildi varnarsamningur
milli landanna frá árinu 1951, þar
sem bandarísk stjórnvöld skuld-
bindi sig til þess að halda uppi
vörnum á Íslandi.
Eigum við samleið með Banda-
ríkjamönnum?
Utanríkisstefna bandaríska stjórn-
valda hefur gjörbreyst frá því
George W. Bush varð forseti Banda-
ríkjanna. Herinn hefur markvisst
verið efldur með stórauknum fjár-
framlögum og þá hefur umdeildur
stríðsrekstur í Írak valdið titringi
meðal almennings í Bandaríkjunum
og ekki síður í Evrópu.
Þær raddir hafa því orðið æ
háværari að undanförnu að íslensk
stjórnvöld eigi á þessum tímamót-
um að horfa til Evrópu og hefja
samstarf við þjóðir sem meiri sam-
leið eigi með Íslendingum í utan-
ríkismálum. Þannig hefur fyrrver-
andi sendiherra Íslands í
Bandaríkjunum, Jón Baldvin
Hannibalsson, sagt hernaðarstefnu
bandarískra stjórnvalda í utanrík-
ismálum „gefa lítið tilefni til sam-
starfs við aðrar þjóðir“.
Norski varnarmálasérfræðing-
urinn John Berg sagði í viðtali við
Fréttablaðið að framtíðarlausn
Íslands í varnarmálum gæti falist í
samvinnu við Noreg, hugsanlega
með liðsinni Dana innan Atlants-
hafsbandalagsins.
Þetta gefur vísbendingar um að
breytt landslag í alþjóðamálum
kalli á gagngera endurskoðun á því
hvernig mögulegt sé að tryggja
öryggi Íslands, í takt við breyttan
veruleika í varnarmálum. Hugsan-
legt er að öryggi íslenskra borgara
sé best tryggt með auknu sam-
starfi við nágrannaríki okkar í
Skandinavíu eða vinaþjóðir í Evr-
ópu.
Hagur Íslands verði hafður að
leiðarljósi
Íslendingar allir, og ekki síst íbúar
á Suðurnesjum, gera þá kröfu til
samningarnefndar íslenskra
stjórnvalda um varnarmál, sem í
dag fundar með sérstakri sendi-
nefnd bandarískra stjórnvalda, að
hún hafi það að markmiði að hagur
Íslands verði sem best tryggður í
niðurstöðum viðræðnanna. Þetta
hefur komið fram í máli manna
sem hafa beina hagsmuni af veru
Varnarliðsins hér á landi. Hvort
sem niðurstaðan verður sú að
Bandaríkjamenn slíti alveg sam-
starfi við íslensk stjórnvöld, eða að
ákveðið verði að leita nýrra leiða í
varnarmálum, er það eðlileg krafa
að skaðinn sem hlýst af brotthvarfi
Varnarliðsins verði lágmarkaður.
Þörf á viðunandi lausn
HALLDÓR ÁSGRÍMSSON Forsætisráðherra
fundaði með starfsmönnum á Keflavíkur-
flugvelli vegna stöðu atvinnumála í kjölfar
ákvörðunar Bandaríkjamanna.
FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
LIÐSMENN VARNARLIÐSINS VIÐ VINNU Fjölmargir Íslendingar hafa beina hagsmuni af veru Varnarliðsins hér á landi. Viðræðunefndir
íslenskra og bandarískra stjórnvalda hittast í dag til þess að ræða um framtíð varnarmála á Íslandi. FRÉTTABLAÐIÐ/HEIÐA
Ungmenni á Sauðárkróki efndu til drykkjukeppni um síðustu
helgi með þeim afleiðingum að flytja þurfti þrjú þeirra á
sjúkrahús með áfengiseitrun. Einn af þeim sem lentu á
spítala vegna áfengisneyslunnar þurfti að dvelja undir eftirliti
læknis yfir nótt en hinir tveir fengu að fara heim þegar tók
að brá af þeim.
Hvað er áfengi?
Etanól eða alkóhól er vökvi sem blandast vatni í öllum
hlutföllum. Vatnsblanda etanóls er stundum nefnd spritt.
Sterkt spritt er um það bil 96 prósent etanól í vatni. Etanól
er oftast notað í vatnslausn, blandað ýmsum öðrum
efnum, svo sem litarefnum og bragðefnum. Ef styrkur etan-
óls í slíkum blöndum er umfram 2,25 prósent að rúmmáli
telst vökvinn áfengi.
Hvað er áfengiseitrun?
„Áfengi er efni sem slævir miðtaugakerfið,“ segir Bjarni
Össurarson, læknir á vímuefnadeild Landspítala - háskóla-
sjúkrahúss. „Slævingin fer eftir því hversu mikið
áfengismagn er í blóðinu. Ef fólk drekkur sterkt
áfengi og innbyrðir það á skömmum tíma getur
það leitt til þess að fólk missi meðvitund. Svo
mikil slæving hefur einnig áhrif á öndunarstöðv-
arnar, svo og hjarta- og æðakerfið. Ástandið getur
endað með því að fólk lendir í dái og fær öndunar-
stopp.“
Hver eru helstu einkenni?
„Einkenni eru hæg og lítil öndun,“ segir Bjarni. „Þá getur
orðið blámi á húð, lágur blóðþrýstingur og veikur púls.
Ekki er hægt að ná neinu sambandi við viðkomandi.
Helsta meðferð er að tryggja að öndunarvegi sé haldið
opnum með því að leggja viðkomandi í rétta stellingu.
Þá þarf að koma henni eða honum undir læknishend-
ur hið fyrsta, en hann veitir stuðningsmeðferð meðan
líkaminn er að brjóta áfengið niður.“
Einnig heimild: Fræðslumiðstöð í fíknivörnum
FBL GREINING: ÁFENGISEITRUN
Getur valdið öndunarstoppi