Tíminn - 13.09.1977, Blaðsíða 4

4
Þriöjudagur 13. september 1977.
vogarskálum
Þær ráðleggingar, sem eru notaöar i þættinum „Á
Vogarskálum” henta fyrir heilbrigt, fullorðið fólk og
gera ráö fyrir 1/2 til 1 kg þyngdartapi á viku. Þetta er
sá grenningarhraði, sem er talinn æskilegastur. Miðað
er við að þetta náist með þvi að fólk auki hreyfingu,
sem nemur um 100 hitaeiningum (HE) á dag og boröi
um 1200 HE fæði.
Hreyfing
Bætið við 20 minútna ströngum göngutúr daglega
eða 10 minútna strangri leikfimi, sundi eða hlaupi
umfram það sem nú er.
Fæði
Megináherzlan er á fæði, sem er f jölbreytt, auðugt af
nauösynlegum næringarefnum og orkurýrt, en er þó i
samræmi við almennar neysluvenjur fólks. Fyrst er
öllum fæðutegundum skipt i fimm flokka. Hér á eftir
veröursvosýnthvaö „einn skammtur” af hverri fæðu-
tegund er stór. Með þvi aö nota skammta (einn
skammtur gefur að jafnaði um 55 HE) er óþarfi að
hugsa um hitaeigingamagn matarins. Það fæði, sem
ráðlagt er jafngildir 21 skammti yfir daginn, en þaö
gefur um 1200 hE. Af þessum skammtafjölda koma
þrir úr mjólkur- og fituflokki og fimm úr korn-, garðá-
vaxta og kjötflokki (3-l-3-)-5-i-5+5 = 21).
Eftirtaldar fæðutegundir þarf ekki að takmarka á
megrunarfæði: -Vatn, te, kaffi, kjöt- og grænmetissoö,
krydd, ósykraöur sitrónusafi, ósykraö kálmeti,
gúrkur, tómata, blaösalat og boröedik. Sneiðið hjá
eftirfarandi: sykurrikri fæöu, (sykri, hunangi, sultu,
sælgæti, sætum kökum, gosdrykkjum, is, sykruðum
safa og ávöxtum, sykruðu áleggi, feitu slátri og kæfu,
bjúgum, sýnilegri fitu á kjöti, rasp- og djúpsteiktum
mat).
Skipting fæðunnar I flokka og stærö skammta úr
hverjum flokki er sýnd hér á eftir:
Fæðuflokkarnir fimm og skammta-
stærð
1. Flokkur: Mjólkurflokkur: 3 skammtar á dag. Einn
skammtur er:
Mysa
Undanrenna
Mjólk.súrmjólk
Skyr,ýmir, jógúrt
20% ostur
30% ostur
2 glös
lglas
l/2glas
1/2 litil dós
1 l/2þykk sneið
1 þykk sneiö
Ráðleggingar um
leiðir til að ná
æskilegri
líkamsþyngd
Ath.: í dagsfæði má gera ráð fyrir t.d. 1 glasi af mjólk
og einu glasi af undanrennu. Sé ostur notaöur veröur
að draga úr mjólkurskammtinum.
2. Flokkur: Kornfiokkur: 5 skammtar á dag. Einn
skammtur er:
Hrökkbrauð, korn- og hveitibrauð
ogósættkex 1 sneið eða 1 stk.
Rúg-, malt- og normalbrauð l/2sneiö
Hafragrautur 4msk.
Ath.: Æskilegt er, að sem flestir skammtar I þessum
flokki komi úr brauði. Gróf brauö eru æskilegri i
megrunarfæði þar eð þau gefa meiri magafylli og eru
auðugri af næringarefnum. Fyrir þá, sem vilja nota
spagetti, hrisgrjón, makkarónur og annan soöinn,
ósykraðan kornmat eða morgunkorn einstöku sinnum
er einn skammtur um 1/3 bolli. Pilsner er óhætt að nota
á megrunarfæði. Eitt glas er um einn skammtur.
3. Flokkur: Garðávextir: 5 skammtar á dag. Einn
skammtur er:
Gulrætur 2meöalstórar
Kartöflur 1 meðalstór
Gulrófur 1/3 meðalstór
Soðið og niðursoðið grænmeti 1/2 bolli
Sveskjur 2-3 stk.
Appelsina, epli, perara, gráfikja 1 stk.
Ösykraður ávaxtasafi l/2glas
Niðursoðnir og brytjaöir
ósykraðir ávextir 1/2 bolli
Melóna l/6meðalstór
Riflega skammta af öllu.
Ath.: Riflega skammta af öllu káli, ósykruðu rauökáli,
tómötum, gúrkum, papriku, lauk og sveppum má nota
að vild. Þaö gefur fyllingu og er næringarefnarikt.
Sama gildir um ósykraðan sitrónu- og tómatasafa,
krydd og þunnt skyr, sem henta vel með grænmetis-
salati. Notið grænt blaðgrænmeti a.m.k. einu sinni á
dag ef kostur er og hrátt grænmeti með tveim aöal-
málliðum dagsins. Borðið einn skammt af glóaldinum
(sitrus ávextir) daglega (appelsina, greip) til þess að
fá meira C-vitamin. Munið aö ávextir henta vel sem
eftirréttur.
4. Flokkur: Kjötflokkur: 5 skammtar á dag. Einn
skammt
Egg 1 stk.
Fitusnauðar afurðir: Ýsa,
þorskur, koli, lúða, skelfiskur,
silungur, dýralifur, kálfa-
kjöt, kjúklingar og hrogn 1 meðalstór sneið (45-60g)
Feitari afurðir: Lamba-,
nauta-, svinakjöt,
hakkað kjöt, hangikjöt, salt-
kjöt, niðursoðið kjöt, nýru,
hjörtu, sfld, lax, sardinur 1 litil sneið (30-40 g)
5 flokkur: Fituflokkur: 3
skammtur er:
Sýrður rjómi
Rjómi, smurostur
Smjör, smjörliki, matar-
olia,oliusósa og lýsi
skammtar á dag. Einn
2msk.
1 msk.
1 tsk.
Ath.: öll fita er orkurik og þarf að takmarka hana i
megrunarfæði. Notið 1-2 skammta af lýsi vikulega til
þess að auka D-vitamininnihaldið og mataroliu til
steikingar.
Matseðill
Mjög auðvelt er að útbúa matseðil eftir þessu kerfi.
Hentug skipting eftir máltiðum er sýnd hér i töflunni
og eitt ákveðið dæmi gefið til þess að auðvelda fólki aö
útbúa sinn eigin matseðil. Þessi skipting gefur alls 21
skammt i þeim hlutföllum, semr ráðlögö eru, þ.e. 3 úr
mjólkur- og fituflokki og 5 úr korn-, garðávaxta- og
kjötflokki. Ef einhverjir kjósa að raða skömmtunum
yfir daginn á annan hátt t.d. vegna vinnuaðstæðna er
ekkert þvi til fyrirstöðu. Rétt er að benda á að lokum,
að það fæði, sem hér er kynnt er miðað við þarfir kyrr-
setufólks. Þeir, sem vinna likamlega erfiö störf geta
bætt við einum skammti i hverjum flokki yfir daginn.
Þetta gefur þá 26 skammta eöa um 1500 HE á dag.
Tafla 2 — Matseðill
Morgunverður
Mjólkurflokkur lskammtur t.d. 1/2 gl.
súrmj./ýmir
Garðávaxtaflokkur 1 skammtur t.d. 1/2 banani / 4
sveskjur
Kornflokkur
Fituflokkur
smjörl.
Kjötflokkur
fisk-
sild
2skammtar t.d. 2brauösneiöar
lskammtur t.d. 1 tsk. smjör /-
lskammtur t.d. 1 egg/kjöt eða
sneið t.d. álegg eða
Hádegisveröur
Kjötflokkur
Garðávaxaxta
flokkur
2 skammtar t.d. 2 kjöt/fisksneiðar
t.d. 1 kartafla
3 skammtar 1 appelsina 2 gul-
rætur eöa 1/3 rófa
Síðdegishressing
Kornflokkur lskammtur-
t.d. 1 brauðsneið
Fituflokkur lskammtur t.d.ltsk
smjör/smjörl.
Mjólkurflokkur lskammtur t.d. ostsneið
eða 1/2 glas mjólk
Kvöldveröur
Kjötflokkur 2/skammtar t.d. 2kjöt/fisksn.
t.d.áleggeða síld
Kornflokkur 2 skammtar t.d. 2brauðsneiöar
Fituflokkur lskammtur t.d. 1 tsk.
smjör/smjörl.
Garðávaxtaflokkur l skammtur t.d. 1 epli
mjólkurflokkur lskammtur t.d. 1 gl. undanrenna
Auk þess ber að nota riflega skammta af kálmeti,
gúrkum, tómötum, blaðsalati og tærum grænmetis-
súpum til viðbótar. Vatn, sódavatn, te og kaffi má
einnig nota að vild með þessum matseðli.
Leikrit vikunnar
Ást Don Perlímpins á Belísu í
garði hans
Fimmtudaginn 15. september
kl. 20.25 verður flutt leikritið
„Ast Don Perlimpins á Bellsu i
garði hans” eftir spænska
skáldið Federico Garcia Lorca.
Þvi var áður útvarpað árið 1973.
Þýðandi er Guðbergur Bergs-
son, en Gisli Halldórsson er
leikstjóri. Með hlutverkin fara
Rúrik Haraldsson, Valgeröur
Dan, Margrét ólafsdóttir, Sig-
riöur Hagalin, Margrét Helga
Jóhannsdóttir og Soffia Jakobs-
dóttir.
Garcia Lorca lauk við að
skrifa leikinn I desember 1928,
að eigin sögn, en hann fékkst
ekki sýndur i nokkur ár, þar
sem yfirvöld töldu efni hans
móögun viðherinn. Frumsýning
var i leikklúbbnum „Anfistora”
i Madrid i april 1933.
Þetta er ljóðrænt leikrit, blan-
dað gáska um aldraðan mann
sem giftist ungri stúlku. En ást
þeirra veröur tákn um baráttu
holdsins og andans, sem nær há-
marki I lokaatriöinu.
Federico Garcia Lorca fædd-
ist f Fuentevaqueros i Andalúsiu
1898. Hann stundaði nám í heim-
speki, bókmenntum og lögfræði
bæði I Granada og Madrid og
dvaldist um tima i Ameriku.
Eftir heimkomuna 1931 gerðist
hann forstöðumaöur stúdenta-
leikhússins „La Barraca”, sem
sýndi m.a. leikrit eftir Cervant-
es og Lope de Vega. Garcia
Lorca var skotinn af falangist-
um i Viznar i Granada héraði
áriö 1936.
Óhætt er að segja, að Garcia
Lorca hafi endurvakið spænska
leikritagerð, og hann hafði mikil
áhrif á samtima leikritahöf-
unda. Hann fékkst einnig við
ljóðagerð. Verk hans voru þýdd
á yfir 20 tungumál og má i þvi
sambandi minna á frábærar
þýðingar Magnúsar Asgeirsson-
ar á ljóðum hans.
Útvarpið hefur áður flutt eft-
irtalin leikrit eftir Garcia
Lorca: „Hús Bernörðu Alba”
1960, „Blóðbrullaup” 1961 og
„Skóarakonuna makalausu”
1967.