Tíminn - 13.11.1977, Blaðsíða 10

10
Sunnudagur 13. nóvember 1977
Fáir munu vita full skil á
öllum þeim smáritum, sem út
eru gefin á Islandi og teljast
eiga til skáldskapar. Fjöldi
þessara pésa er fjölritaBur eða
offset prentaBur meB ritvéla-
letri og eru margir kostaBir af
höfundi sínum. MikiB ber á ungu
fólki I þessari bókmenntastarf-
semi. ÞaB einkennir lika timabil
þessarar útgáfu aB fjöldi pés-
anna flytur jafnframt myndlist,
ýmiss konar teikningar og væri
aö visu gaman aB vita tölu
þeirra listamanna sem skreytt
hafa bækur á landi hér.
Margt af þessum ritum er
haldur sviplitiö og sum þeirra
eru nánast á borö viB handskrif-
uö heimilisblöö sem ýmsir
krakkar og unglingar geröu sér
til gamans á fyrstu tugum
aldarinnar og sjaldnast bárust
út fyrir fjölskylduna. Þö er
ástæöulaust aö tala um þau af
lltilsviröingu, því aö hvort
tveggja er til aö þau hafi veriB
gagnleg æfing þar sem mjór er
mikils vísir og þaö veröur
hverjum list sem hann leikur,
og þau hafi veriö andleg full-
næging og heilsusamleg hug-
svölun. En þessu hvoru tveggja
gátu þau fullnægt án þess aö
koma fyrir augu almennings.
En hvaB sem menn segja um
skáldskap og listgildi þessara
rita erengu aö slöur fróölegt aö
kynnast þeim. Þau eru aldar-
farslýsing, spegill samtiöarinn-
ar og spádómur um framtlöina,
þó aö alltaf sé margs aö gæta I
þeim efnum. Viö vitum aldrei
hve langt og lengi straumurinn
heldur sömu stefnu. Og er nú ó-
hætt aö spara sér allar vanga-
veltur um þaö.
Mig langar til aö minnast hér
á tvo pésa sem nýlega eru
komnir á markaö.
Gústaf óskarsson:
Drullusokkar, sklthælar og al-
gerir brjálæöingar.
Gefiö út á kostnaö höfundar.
Offsett prentun.
Prentstofan isrtín h.f. tsafiröi.
Höfundur gerir grein fyrir
nafni ritsins I formála sem er
svo:
„Eitt sinn sagöi kunningi
minn viö mig: „Heimurinn
hlýtur aö farast þvl þeir sem
mestu ráöa, eru ýmist drullu-
sokkar, skíthælar eöa algerir
brjálæöingar”.
Ég tók orö hans ekki alvar-
lega en eftir þvl sem ég hef
heyrt fleiri fréttir af stórviö-
buröum samtimasögunnar
hefur æ oftar flogiö I hug minn
aö hann hafi haft á réttu aö
standa”.
Höfundur mun vera um fert-
ugt.
Lesmál kversins er um 40 slö-
ur. Mér finnst þaö fremur
kostur en löstur á bók aö hún sé
fljótlesin. Höfundur gerir grein
fyrir þeirri kenningu sem ræöur
nafninu. Drullusokkur „er
strákurinn sem stingur upp á
sniðugustu prakkarastrikunum
ener fyrstur aö foröa sér ef full-
oröna fólkiö sést koma. Hann
fær aldrei samviskubit þótt sök
hans falli á félagana. Þaö er
hann sem yfirgefur stúlkuna
sina þegar hún segir honum að
von sé á fjölgun”.
Um skfthælinn segir höf-
undur.
„Varaöu þig á honum.
Opnaöu ekki hiis þitt fyrir
honum.
Bægöu honum frá dyrum
þlnum.
Hvar sem hann fer
og hvert sem hann stlgur
fæti sinum
er slöö hans þakin
viöurstyggö”.
Þessi varnaöarorö eru nánar
skýrö og rökstudd meö fram-
haldinu.
„Æösta þrá hans er
aö sverta þaö sem er
bjartast,
grugga þaö sem er tærast,
saurga þaö sem er helgast.
Hann fyllir börnin angist
meö því aö hafa fyrir þeim
hrottaskap
og sóðalegan munnsöfnuö.
Hann sviviröir helga ddma
trúarbragöanna
meö hæönisoröum,
gifuryrtu lasti
og andstyggilegri myndiöju.
Hann ryöst inn á heimilin
til aö leggja þau I rúst”.
Vi'st er ástæöa til að hugleiöa
þessi orö I sambandi viö listmat
liöandi tlma. Er t.d. ekki hrotta-
skapur og sóöaskapur vafasöm
uppeldismeöul?
Skilgreiningin á brjálæöingn-
um minnir á einræöisherra eins
og Hitler og Stalln þar sem
„umbætur handa skólum er aö
loka greindustu lærdómsmenn-
ina inni á geöveikrahælum”.
Annar þáttur bókarinnar
heitir Aö austan en hinn þriöji
Tvær sögur. Sögurnar eru
byggöar á afskiptum stórvelda I
öörum löndum: Rússa i
Tékkóslóvakiu og Bandarikja-
manna f Chile. Aöur hefur hann
rætt um frelsun Tlbets og rödd
hrdpandans I Kambódíu.
Síöasti þátturinn heitir Heima
og er eitt smáverk meö nafninu
Island úr N.A.T.O. Herinn burt.
Þaö er svona:
„Ég efast ekki um aö þú segir
mér þaö satt
aö aöild Islands
aö hernaöarbandalagi
borgaranna
sé þjóöinni ævarandi smán,
ögrun viö sjálfstæðisvitundina
blettur á sjálfsviröingunni,
eftirgjöf á sjálfstæðinu.
Ég trúi þér llka þegar þú
segir mér
aö vegna samneytis við
útlendan her
sé menning vor I voða,
tunga vor I hættu,
siögæöiö I upplausn.
Segöu mér þá fávisum og
einföldum:.
Fáum viö friö ef þeir fara?
Kemur eitthvaö í staöinn?
Yröi þaö betra en þaö sem er?
Sleppir nokkur hundur beini
nema annar grimmari hrifsi
þaö afhonum?
Steöjar þá ekki aö okkur
háski
úr neinni annarri átt?
Eigum viö skiliö
aö halda þvl sem viö eigum
ef viö höfum ekki
dug til aö varöveita þaö?
Lengi getur eikin staöiö af
sér
storma allra átta
ef hún feysknar ekki
og fúnar ekki innanfrá”.
Björn E. Hafberg:
Tilvistarlögmáliö skoraö á
hólm.
Höfundur gaf út.
Letur fjölritaöi.
Björn Hafberg er ungur maö-
ur, ég held um tvitugt, ai hann
hefuráöurlátiö frá sér fara þrjá
pésa, hinn fyrsta áriö 1974.
1 þessu kveri er formáli á
þessa leið:
„Ljóöabálkur þessi er um-
fjöllun um ástandiö I heiminum
og þó sérstaklega í Evrópu
fyrstu árin eftir seinni heims-
styrjöldina. Reynt er aö finna
samsvörun meö atburöum sem
áttu sér staö á þessum tlma og

bílabrautin
(
ersú bílabraut, sem hvað mestum vinsældum
hefur náð. Meginástæðan er sú að
endalaust er hægt að stækka brautina
sjálfa og hægt er að kaupa
aukahluti til stækkunar
og endurnýjunnar.
Hægt er að búa til likingar
af öllum helztu
bílabrautum heims.
Um 15 mismundandi gerðir
bila er hægt að kaupa
staka auk margra
skemmtilegra
aukahluta.

HEILDSÖLUBIRGÐIR:
INGVAR HELCASON
Vonarlandi v/Sogaveg. símar 84510 og 84510.
bókmenntir
ákveönum spádómum bibliunn-
ar. Stuttir kaflar úr bibliunni
eru notaðir sem grunnur sem
siöan er lagt út af. Kaflafyrir-
sagnir eru fengnar úr bókinni
Atömöldin og framtiöin eftir
Arthur S. Maxwell. Einnig ör-
fáar setningarlitillega breyttar.
Þó mestur hluti verksins fari I
lýsingar á ömurlegu ástandi
heimsins á þó inntakiö aö vera
umfjöllun um þá ógnun sem
okkur stendur af kjarnorku-
sprengjunni veröi ekki skyn-
samlega aö verki staöiö”.
Þessi greinargerö lýsir verk-
inu. Höfundur vitnar I Daníéls-
bók, Opinberunarbókina og
Daviössálma. Og I samræmi viö
þær tilvitnanir lýsir hann sam-
tlö okkar þar sem
,,hriktandi bygging
siömenningar vorrar
er á glötunarbarmi.
Þvl aö efnahagslegum
framförum
hefur fylgt
andleg afturför”.
Og Isamræmi viö þetta boöar
höfundur hina fornu aðvörun:
Geriö iörun. Takiö sinna-
skiptum. Dagur dómsins er
nærri.
„Allsstaöar hljómar:
Nú nálgast stundin.
Já, framoröiö er”.
Segja má aö óttinn hafi veriö
einkenni siöustu áratuga og sá
ótti hefur stundum náö þvi aö
veröa skelfing og hefur valdið
miklum og vlötækum ófarnaöi.
Hér kemur höfundur sem sigr-
ast á ótta sinum likt og spámenn
bibllunnar. Hann hefur ekki trú
á þvi aö nokkur mannlegur
máttur bjargi. Drottinn einn
getur tekiö 1 taumana. Og hann
mun gera þaö. Og viö skulum
ekki hræöast þá sem likamann
deyöa.
„En viö skulum ei hræöast
þvl Hann býöur griö.
Segjum honum okkar hug
og leitum ráöa.
Og kviöi vor breytist
I fullkominn friö”.
Þessi kver eru hvort um sig og
bæöi saman eölilegir ávextir á
akri samtimans. Hugsandi
menn geta ekki dáöst aö heims-
pólitikinni. 1 ljósi hennar vakn-
ar sú spurning hvort nokkur
hundur sleppi beini nema annar
enn grimmari hrifsi þaö af hon-
um. Þá finnst ýmsum aö þeir
geti ekki treyst mannlegri fffl--
sjón. Og geti þeir þaö ekki er
ekki nema um tvennt aö ræöa:
Trú á utan aö komandi drottins-
vald eöa trúleysi og örvæntingu.
Þó aö allt sé rétt sem sagt er
um ranglætiö i heiminum og
hörmungar sem af þvi leiöa er
ekki öll sagan sögö meö þvi. Til
eru menn sem vilja aöra stjórn
málanna og sum staöar er vel
stjórnaö. Hvaö sem menn vilja
nöldra og bölsótast hér um kerfi
ogofstjórner ekkihægtaö neita
þvi, aö þjóöfélagiö er nú mild-
ara og mannúölegra — betra en
allar fyrri aldir.Og þaö eru alls
ekki allir sem vilja láta lög-
máliö um hundana og beiniö
gilda I samskiptum þjóöa og
manna. Þaö lögmál er engan
veginn allsráöandi. Þvert á
móti er hægt aö finna mörg
dæmi annars og betra ef eftir
þeim er leitaö.
Sízt vil ég gera lltið úr trúnni
og áhrifum hennar. Lifstrú er
nauösyn. En mér viröist aö þá
hafi trúin oröið áhrifamest til
mannllfsbóta þegarmenn hlust-
uöu eftir þeim boöskap sem
Steingrímur flutti þegar hann
sagöi:
guö I alheimsgeimi,
guö I sjálfum þér.
Þetta má kannski oröa þannig
aö þá hafi menn komizt næst þvi
aö þjóna guöi og lifa honum til
dýröar þegar þeir töldu sig
heyra rödd hans og finna mátt
hanshiö innra meö sjálfum sér.
Þannig starfar guödómurínn I
mannheimum. Þannig tekur
hann I taumana og gerir sig
gildandiefmenn vilja vera mót-
tækilegir fyrir hann.
Framhald á bls. 25