Tíminn - 05.02.1978, Qupperneq 1

Raforka aflögxi - en hvaða tök eru á að minnka oliunotkun:
Nálægð aðveitustöðva ræður
úrslitum fyrir stórnotendur
Raflinur viða óburðugar og flutningsgeta þegar ófullnægjandi
JH —Fyrir nokkru voru komnar i
gang tvær fimmtiu megavatta
vélasamstæöur i orkuverinu viö
Sigöldu, og i fyrradag hófust til-
raunir i þá áttraö koma af staö
einhverri orkuvinnslu viö Kröflu.
Nú um sinn aö minnsta kosti
veröur veruleg raforka afgangs,
og mörgum hiýtur aö blæöa i aug-
um, ef ekki er unnt aö nota hana
að einhverju leyti i staö útlendrar
oliu, sem nú er brennt.
1 stærsta þvottahúsi landsins,
þvottahúsi Landspitalans, eru til
dæmis katlar, kyntir svartoliu,
notaöir til gufuframleiðslu, og
þess vegna sneru viö okkur til
Georgs Lúðvikssonar, forstjóra
rikisspitalanna, meö þá fyrir-
spurn, hvort þar gæti komið til
greina hagnýting raforku i staö
oliu.
— Þetta mál var á dagskrá hjá
okkur fyrir tveimur eða þremur
árum, sagði Georg, þvi að þá
stórum við frammi fyrir þvi, að
við urðum að kaupa nýja katla.
En þvi miður gátum við ekki
fengið þau svör hjá Rafmagns-
veitu Reykjavikur um verð né
orkuöryggi að við teldum leggj-
ándi út i rafvæðingu. Okkur er að
sjálfsögðu i mun, að reksturinn
verði ekki dýrari en vera þarf, og
við verðum lika að njóta öryggis
um orkuna. Hjá okkur vinna um
fimmtiu manns átta til tiustundir
á dag sem næst tvö hundruð og
fjörutiu daga á ári, og i slikum
rekstri er nauðsynlegt, að vélarn-
ar skili fullum afköstum.
Þegar við fengum ekki þau
svör, sem fullnægðu okkur, var
ákveðið að kaupa tvo oliukynta
gufukatla, og var annar smiðaður
hérlendis, en hinn fenginn frá
Englandi. við hættum ekki við
þessa katla að svo stöddu, þar
sem þeir eiga að geta enzt svo
sem áratug, og þann tima erum
við bundnir af þvi, sem þegar hef-
ur verið gert.
Við ákvörðun okkar kom einnig
til álita, að við höfðum nokkra
reynslu af skiptum við rafmagns-
veituna, þar eð Vifilsstaðahæli
var hitaö upp með rafmagni, þar
til heitt vatn fékkst fyrir eitthvaö
tveimur árum.Þessi rafmagnsupp
hitun reyndist okkur ekki ódýr.
Nú finnst mér það brýnast
vegna þeirra, sem kunna aö geta
notað raforku i stað oliu, að for-
ráðamenn Rafmagnsveitu rikis-
ins og Rafmagnsveitu Reykja-
vikur leggi spilin á borðið og geri
grein fyrir þvi, hversu mikil orka
er á boðstólum og á hvaða verði
og með hvaða öryggi. Og þá að
sjálfsögðu til frambúðar sagði
Georg að lokum.
Kristján Jónsson, rafmagns-
veitustjóri rikisins, sagði, er
Timinn sneri til hans, að þaö væri
mörgu háð hvað orkan kostaði
jafnvel þótt hún væri aflögu.
— Það veltur allt á þvi, hvar
þær verkstöðvar eru, er mikillar
orku þarfnast, sagði Kristján,
hvort þær eru i námunda við að-
veitustöð og hvernig flutningslin-
ur q:u úr garðigerðar. Þær linur,
sem liggja um sveitir landsins,
eru viða hinar bágbornustu og
anna naumast heimilisþörfum
eins og þær eru nú, hvað þá þeim
orkunotum til viðbótar, er ein-
hverju nema. Ef til dæmis ætti að
rafvæða hvalstöðina undir Þyrils-
klifi, er ef til vill þarf ekki um að
tala, ef þeir fá nægjanlegt af heitu
vatni i grennd við sig, hefði það
kostað sextiu þúsund volta linu
fyrir Hvalfjörð, og hún myndi
kosta á annaö hundraö milljónir.
Hugsi einhver til háspennulin-
unnar, sem þegar hefur verið
lögð, þá er það að segja, að
spennan á henni er tvö hundruð
og tuttugu þúsund volt og úttaks-
virki væri jafnvel enn dýrari en
ný lina.
Ef litið er til heykögglaverk-
smiðjanna, þá er allt undir þvi
komið, að þær séu nærri aðveitu-
stöð. Hver kilómetri i háspennu-
streng kostar um fjórar milljónir
króna, auk rofabúnaðar. Verk-
smiðjan á Hvolsvelli mun vera
allvel sett að þessu leyti, Saltvik
við Skjálfanda allvel ef þar er
hugsað til rafvæðingar, og
hugsanleg heykögglaverksmiðja i
Hólminum i Skagafirði einnig,
verði hún reist og byggð á raf-
væðingu, þvi að aðveitustöð
verður senn reist i Varmahlið. A
Kjalarnes er nýbúið að leggja
linu, og þá var ný byggð við
Bergvik höfð ihuga, en ekki neinn
orkunotandi, sem þyrfti kannski
nokkur megavött af rafmagni,
svo að ég veit ekki, hvort hún gæti
flutt þá raforku, sem þyrfti til
rafvæðingar i Brautarholti.
Um Flatey á Mýrum er tómt
mál að tala, þvi aö i
Austur-Skaftafellssýslu er raf-
magnsþurrð og treyst á disilorku
til viðbótar orkuverinu viö
Smyrlabjargaá.
— Um orkufrek fyrirtæki, sem
þegar hafa verið sett upp, verður
að sitja sem orðið er, sagði
Kristján að lokum. En um ný er
mikilvægt, að þeim sé valinn
staður, þar sem ekki er óhæfilega
dýrt að ná til raforkunnar. Þaö
verður að gerast með hliðsjón af
þvi, hvar aðveitustöðvar eru eða
munu verða.
Tónlistarmað-
ur flytur
út á land.
Bls. 21.

Myndskreyttir
molar úr
Mallorcaferð.
Bls. 12-13
Sálar
lífið
Grein eftir
Esra S.
Pétursson
lækni.
Bls. 6
í sextiu ár
hefur kölski
kviðið.
VS ræðir við
Ulrich Richter
formann
kvæðamanna-
félagsins
Iðunnar.
Bls. 18-19.