Tíminn - 09.04.1978, Side 22

22

Suumnfagur 9. ayrB »78
...r. .--- -■’ --
BÓK UM EINSTÆÐAN
ÆVIFERIL
Ég hefi að undanförnu verið
aðlesa mikla og fallega bók, Ut-
gefna af Bókaútgáfunni ÞJÓÐ-
SÖGU, þýdda af Gisla Ólafs-
svni, í einkar smekklegum frá-
gangi og Utliti Utgefandans,
Hafsteins Guðmundssonar.
Fyrir dæmigerða ævisagna-
unnendur eins og okkur Islend-
inga, hlýtur það að vera stórvið-
burður, þegar lifssaga svo sér-
stæðs og frægs manns ssm
Jiddu Krishnamurti kemur hér
fyrir almenningssjónir Hann
var trUlega einn mest umtalaði
maður heims á sinum tíma, sér-
staklega á áratugnum frá þvi
um 1924 til 1934.
Ekki veit ég, hvað ungt fólk á
Islandi veit nU um þennan ein-
stæða mann, Kristhnamurti, en
það mun mega fuilyrða, að ann-
ar samtimámaður sé vart mið-
aldraog éldra fólki minnisstæð-
ari, a.m.k. ekki meðal andlega
sinnaðra og leitandi manna. Er
þaðengan veginn óeðlilegt, þar
eð það gekk lengi fjöllunum
hærra, og var boðað af viðfrægu
fólki fullum hálsi, að i Kristhna-
murti ætti heimurinn von nýs
Messiasar — arftaka Krists. Og
það var ekki aðeins úti i hinum
stóra heimi, sem þessi boðskap-
ur átti fræga formælendur.
Einnig hér á landi gerðust
margir merkir menn til þess að
glæða skilning og trU á þetta
nýja ,.heimsljós”, i einlægni og
af sannfæringarkrafti byggðum
á persónulegri snertingu og
kynnum við hið nýja meistara-
efni, eins og t.d. séra Jakob
Kristinsson og frU Aðalbjörg
Sigurðardóttir. Þau vissu
hvorki hik né efa varðandi sér-
leik ogmikilleik Kristhnamurti,
og vitnuðu opinberlega um það
af hita og hreinskilni svo sem
þauvoru þekktfyrir. Þau ásamt
Guðmundi skólaskáldi, Sig.
Kristófer Péturssyni o.fl.
áhugamönnum stofnuðu og
stjórnuðu félaginu ,,Stjarnan i
austri”, sem var deild Ur al-
þjóðlegum félagsskap til
brautargengis trUnni á „endur-
komu mannkynsfrelsarans”.
„Kristur endurborinn” voru
orð, sem heyrðust ósjaldan á
þessum árum. Þessi boðskapur
féll lika heim og saman við
fyrirheit margra helztu trúar-
bragða heims um endurkomu
æðsta meistara eða frelsara, og
þrá margra beztu manna
byggða á innsta hjartans grunni
vegna iskyggilegs heims-
ástands og þörfina fyrir hand-
leiðslu Ur myrkri til ljóss.
Það leikur vart á tveim tung-
um, að hátiðlegur helgiljómi lék
um nafn þessa unga manns,
sem af svo mörgum og góðum
var trUað, að hann væri sá, er
koma skyldi samkvæmt fyrir-
heitum Bibli'unnar o.fl. trUar-
bóka. Undur og stórmerki þóttu
i vændum, og hver var sá, er
ekki vildi verða viðbUinn? En
þegar Kristhnamurti var kom-
inn á þann aldur, sem ætla
mátti, að hann virkilega færi að
láta að sér kveða og sinna eigin-
legri köllun sinni sem nýr
mannkynsfræðari, mátti marg-
ur hnipinn maður viðs vegar um
heima reyna það, að „skjótt
hefur sól brugðið sumri”. Allt i
einu og mjög óvænt ris upp
sjálfur sá, sem allt hafði snUizt
um, og tilkynnir opinberlega og
afdráttarlaust á eigin alþjóða-
þingi Stjörnufélaganna, sem
hann var forseti fyrir, að hann
sé Ur leik. Hingað, og ekki
lengra, var lokaboðskapurinn til
áfjáðra og heilshugar formæl-
enda og áhangenda!
Þannig fengum við engan nýj-
an mannkynsfrelsara.
Þetta tók að sjálfsögðu marg-
an sárt, sem hvorki ætlaði að
trUa eigin augum né eyrum.
Mest varð þó áfallið fyrir eina
manneskju, Annie Besant,
þennan töfrum gædda hugsjóna-
og mælskumann, sem séð hafði
um uppeldi Kristhnamurtis og
öllurn öðrum fremur boðað
komu hans, ekki si'zt i frægum
fyrirlestrum viðs vegar um
heim. „Heimsfræðarinn og hin
nýja menning” var letrað á
gunnfána hennar.
En var þá Krishnamurti,
þetta gáfaða og fallega ung-
menni, bara venjulegur maður?
Fjarri fer þvi. Að visu er hann
haldinn mörgum harla mann-
legum eiginleikum. Hann nýtur
margs sem hver annar, tengist
fögrum konum sterkum bönd-
um, þær flykkjast i kringum
hann, áhugasamur „mótorhjóla
gæi” var hann, fær siöar ást
á bilnum sinum, iðkar iþróttir af
áhugá o.fl. i hæsta máta verald
legt. Nám sitt stundar hann
samvizkusamlega. En jafn-
framt öllu þessu er Krishna-
murti annað og meira: gæddur
óvenjusterkum persónutöfrum
og andlegum krafti á sinum
beztu stundum. Það hafa marg-
ir merkir menn vitnað um á
hinn trUverðugasta hátt, og eng-
in ástæða til að draga það i efa.
Hann er einnig dulspakur og
stendur sjálfur i sambandi við
æðri verur — meistara — og á
sér raunar háleitt leiðtogatak-
mark i li'finu, þrátt fyrir allt, og
sinnir þvi meira að segja enn
þann dag i dag, hlaöinn lifs-
krafti, nálega 83ja ára að aldri.
Hann ferðast um milli landa og
þjóða og boðar kenningu sina,
sem m.a. byggir á eldfornri
speki: „Þekktu sjálfan þig” —
og nýrri: „Sannleikurinn mun
gera yður frjálsa”, og heilshug-
ar tekur hann undir þessi vafa-
laususannleiksorð: „Himnaríki
býr hið innra með yður”. Það er
svo sem til nóg af gamalli vizku
i heiminum, það sem á skortir,
er hæfileikinn til þess að skilja
og lifa sannleikann. Til þess
virðist mannkynið þurfa si-
endurnýjaða hjálp.
Hvernig er þá þessi nýUt-
komna bók um Krishnamurti?
HUn er ekki um kenningar hans,
heldur manninn sjálfan, og
henni lýkur raunar 1934, þegar
hann er bUinn að standa full 20
ár í hlutverki hins tilkomanda,
39 ára að aldri. Hefur bókin
hanntil skýjannasem goðborna
veru, eða sallar hUn hann niður
sem einn stórbrotnasta svikara
og vonbrigðamann sögunnar?
Þvi er fljótsvarað: Hvorugt!
Hér er um að ræða svo blátt
áfram og trUverðuga frásögn,
að það hvarflar ekki að manni,
aðnokkursstaðarsé haliað réttu
máli. Þar fyrir skyldi enginn
halda, að bókin sé dauf og
bragðlaus. Þvert á móti virðist
hUn einmitt segja afdráttar-
lausan sannleikann um bæði
veikar og sterkar hliðar þessa
undarlega manns, sem af svo
mörgum var talinn verðugur
bUstaður nýs Krists eða endur-
borins og samneyti hans við það
fólk, er kemur við sögu á þess-
um umbrotaárum — og það er
margt.
Þessi saga Krishnamurtis
leiðir iljós.einsogfyrr segir, að
mörgu leyti ákaflega venjuleg-
an mann, og ekki að öllu leyti
svo sérstaklega andlegan, enda
sleppur jafnvel ekki hann við
slUður- og jafnvel hneykslissög-
ur. Má raunar segja, að hann
öðrum þræði lifi talsvert „ljUfu
lifi”. Lífsbarátta hans i venju-
legum skilningi er ekki hörð.
Fjárhagslega er hann borinn
uppi af stórauðugu fólki,einkum
konum,og alþjóðlegum samtök-
um. BUksorgir þarf hann engar
að bera. Nauðþurftir allar
leggjast honum upp i hendur.
Hann þarf ekki að biðja neinn
um neitt, en segja má, að
Krishnamurti i gegnum göfugt
og kærleiksrikt lifsviðhorf „leiti
fyrst guðs rikis og hans rétt-
lætis” og þvi ekki nema alveg
eðlilegt samkvæmt kristnu
fyrirheiti, að honum „veitist allt
annað að auki”. Þvi ekki það?
Ég undirstrika, og þvi má
ekki gleyma, að samhliða til-
tölulega venjulegu mannlifi, lif-
ir Krishnamurti harla annar-
legu lifi langt i burtu frá þvi
„litla og lága, sem lifað er fyrir
ogbarizt er móti”. Hann stend-
ur bæði i beinu og óbeinu sam-
bandi við öfl eða lifskraft utan-
við skynsvið okkar venjulegra
manna, enda hugmyndin að
heimsfræðarahlutverki hans
upphaflega tilkomin fyrir til-
stilli háþroskaðra meistara
„handan storms og strauma”.
Að lokum skal þess getið, að
höfundur þessarar sannarlega
merku bókar, Mary Lutyens,
var á löngu timabili og er trU-
lega enn, einn helzti trUnaðar-
vinur Krishnamurti. En hún
segir ekki sögu hans svo heitið
geti frá eigin brjósti, heldur að-
eins tengir orðrétt og innan
gæsalappa óhemjumiklar
bréfaskriftir frá Krishnamurti
og til hans, og milli vina hans
um hann. Það leikur þvi varla
vafi á þvi, eins og fyrr segir, að
þarna fer ekkert á milli mála.
Fjöldi af þessu fólki er ennþá of-
ar moldu, auk sjálfs Kristhna-
murtis, svo það er vissulega
ekki liklegt, að hér sé hallað
réttu máli.
Illa svikinn er ég, ef lands-
mönnum finnst ekki þessi fagra
og sérstæða bók áhugavert og
beinlinis heillandi lestrarefni.
Og vist er hún ekki um neinn
meðalmann, heldur einn þann
frægasta og sérstæðasta Ur okk-
ar samtið, þrátt fyrir öll sáru
vonbrigðin, sem hann olli svo
mörgum. En er unnt að dæma
hann fyrir það? „Hjarta hans
sló i hverju orði — blóð hans
rann í hverri setningu”, vitnaði
séra Jakob Kristinsson eftir
persónulegt samneyti við
Krishnamurti, sem sjálfur sagði
m.a.: „Ég er aldrei einmana.
Égá nokkuð, sem aldrei verður
frá mér tekið.” Þetta „nokkuð”
hefur Krishnamurti án efa öðl-
azt gegnum mikla andlega bar-
áttu, sem lesanda umræddrar
bókar má vel meira en gruna.
Þessi háþroskaði maður hefur
varið ævi sinni til þess að veita
öðrum hlutdeild i þvi.
BaldvinÞ. Kristjánsson.
Fyrirhuguð er 12 daga ferð á vegum
framsóknarfélaganna með viðkomu í:
HANNOVER - BERLÍN - PRAG
MÚNCHEN - KÖLN
Einnig er liugsanlegt að hafa
viðkomu i
LEIPZIG OG
SALZBURG
Möguleikar eru. einnig á að
kaupa aðeins flugfar Reykjavik
— ffannover — Reykjavik og er
þá verðið
KR. 49.000
Brottför 24. mai — heimkoma 4.
júni.
Allar nánari upplýsingar á skrif-
stofunni Rauðarárstig 18.
Simi 2-44-80.
Ferðadiskótekin
Disa og Maria
Fjölbreytt danstónlist
Góð reynsla — Hljómgæði
Hagstætt verð.
Leitið upplýsinga — Simar
50513 — 53910 — 52971.
Bændur
Ég er níu ára telpa og
óska eftir að komast í
sveit i sumar. Simi
191)4-34-94.
/
/