Fréttablaðið - 21.02.2007, Blaðsíða 42

Ígrein í Fréttablaðinu nýverið vegsamar Ill-ugi Gunnarsson kvótakerfi okkar Íslendinga
í fiskveiðum. Segir m.a. séreignarrétt veiði-
heimilda grundvalla velgengni sjávarútvegs-
fyrirtækja og raunar lykilatriði í uppsveiflu
íslensks efnahagslífs. Tvennt er stingandi í
umfjöllun Illuga, annarsvegar tal hans um eignarrétt
fiskimiðanna, hinsvegar samanburðurinn við jarðnæði,
að menn verði að þola skertan aðgang að fiskveiðum
sem og landbúnaði vegna séreignarréttar þeirra sem
fyrir eru.
Varðandi fyrra atriðið er vert að hafa í huga að þjóð-
in á kvittun um sölu bankanna, þjóðin á líka kvittun
fyrir sölu Símans en hvar er kvittunin um sölu fiskimið-
anna? Afhverju talar greinarhöfundur um eignarrétt á
einhverju sem aldrei hefur verið selt, hvað þá keypt?
Um seinna atriðið má segja að jarðnæði á Íslandi
hefur gengið kaupum og sölum allt frá landnámi og
ekki skilgreint sem þjóðareign nema hálendið og ríkis-
jarðir. Ég veit a.m.k. ekki um neinn bónda sem situr á
jörð sinni í boði ríkisins (nema þá í formi niður-
greiðslna). En miðað við staðhæfingu Illuga að eigna-
réttur útgerða á íslenskum fiskimiðum hafi bjargað
íslenskum sjávarútvegi væri kannski hægt að bjarga
íslenskum landbúnaði með sama hætti og rétta bænda-
stéttinni, í krafti þekkingar og reynslu, ríkisjarð-
irnar sem þeir gætu svo selt hæstbjóðendum. Þá
myndu bændur sjá útleið, þeim fækka og niður-
greiðslur heyra sögunni til. Alltént er svona ósam-
ræmi, að úthluta einni þjóðareign án endurgjalds
en krefjast borgunar fyrir aðra, ruglandi og hlýtur
að kalla á allsherjar samræmingu.
Heyrst hefur í umræðunni að eina leiðin í kvóta-
málunum væri að kaupa veiðiheimildirnar til baka.
Það væri dapurlegt skref fyrir þjóðina að kaupa til
baka eitthvað sem hún aldrei hefur selt frá sér. Og það,
að menn eru óhikað farnir að tala um eignarrétt útgerð-
anna á íslenskum fiskimiðum, sýnir hvurs taumur er
dreginn.
Útgerðarmenn og lánastofnanir hafa lengi umgeng-
ist sjávarfang sem sína prívat eign og gert það í skjóli
handgenginna embættis- og stjórnmálamanna. Hlut-
verk stjórnmálamanns er fyrst og fremst að gæta hags-
muna heildarinnar en ekki sérhagsmuna. Að trúa því að
gjöf þjóðareigna sé til hagsældar fyrir þjóðarbúið er
undarleg hagfræði og hlýtur að hafa einhver önnur
markmið. Á hinn bóginn tek ég undir með Illuga að
stefna Samfylkingarinnar í sjávarútvegsmálum er óljós
og sé hún einhver er tími kominn til að flagga í fulla
stöng. Kannski sé einmitt skeytingarleysi vinstriflokk-
anna um að kenna sá dráttur sem orðinn er á skilgrein-
ingu þjóðarauðlinda á Íslandi.
Höfundur er læknir.
Hvurs taumur er dreginn?
Varla er hægt að ímynda sér ömurlegra hlut-
skipti en að verða þræll
fíkniefna og mikið hlýtur sú
sálarangist að vera sár og
slítandi að eiga barn í slíkri
ánauð. Sem betur fer þekkja
fæst okkar þann hrylling af
eigin raun og vissulega eiga
fórnarlömbin alla okkar
samúð.
Skipulagðri glæpastarfsemi sem
miðar að því að hlekkja fjölda ung-
menna við eitur má að sjálfsögðu
jafna við hryðjuverk. Frjálslyndi
flokkurinn hefur frá upphafi litið á
það sem skyldu sína að berjast af
alefli gegn þessari vá.
Ég þakka Davíð Þór Jónssyni,
fyrrum ritstjóra, fyrir að vekja
athygli á þessu í bakþönkum sínum
á baksíðu Fréttablaðsins þann 18.
febrúar sl.
Ég treysti því að Davíð sé í meg-
inatriðum sammála okkur í Frjáls-
lynda flokknum í þessu efni. Að
vísu gætir dálítillar ónákvæmni hjá
honum um stefnu Frjálslynda
flokksins sem greinilega
stafar af misskilningi.
Þannig fordæmir hann
frjálslynda vegna þess að
hann telur að þeir líti á
fíkla sem hryðjuverka-
menn. Þetta er ekki rétt.
Frjálslyndir líta á fíkla
sem sjúklinga og vilja rétta
þeim og aðstandendum
þeirra hjálparhönd með
öllum þeim ráðum sem til-
tæk eru.
Í greininni fordæmdi
Davíð Þór Jónsson enn fremur
meinta refsigleði frjálslyndra og
taldi þá vilja þyngja dóma. Frjáls-
lyndir eru sammála Davíð í því að
þyngri dómar hafa ekki skilað nein-
um árangri í baráttu við fíkniefni,
þess vegna hafa þeir aldrei lagt til
þyngri refsingar í þeim málaflokki.
Misskilningur Davíðs liggur
greinilega í því að Frjálslyndi flokk-
urinn vill efla forvarnir gegn fíkni-
efnum, vill t.d. að gengið verði úr
skugga um sakaferil manna sem
hingað koma til lengri dvalar. Aðrar
þjóðir fara fram á slíkar upplýsing-
ar. Reynsla okkar Íslendinga er á
þann veg að þessa gerist þörf hér
líka, því miður.
Að lokum fagna ég því að Davíð
Þór Jónsson skuli sýna málflutningi
frjálslyndra áhuga og hvet hann
eindregið til að halda áfram að
kynna sér stefnu flokksins. Geri
hann það vænti ég þess að hann
muni verða skeleggur talsmaður
flokksins.
Höfundur er alþingismaður.
Raunsætt frjálslyndi
Staða barna er okkur vinstri grænum sérlega hugleikin. Að
okkar mati er það samfélagslegt
verkefni að skapa öllum börnum
skilyrði til að þroskast og menntast.
Við eigum að gefa þeim tækifæri til
að þroska hæfileika sína óháð efna-
hag og félagslegum aðstæðum.
Mannsæmandi kjör koma börnum
nefnilega heilmikið við. Lægstu
laun eru fyrir neðan allar hellur og
börn á heimilum öryrkja búa mörg
hver við algjöra fátækt. Það gefur
augaleið að á slíkum heimilum eru
ekki aurar fyrir grunnþörfum
nútímasamfélagsins, eins og þátt-
töku í íþróttum og tóm-
stundastarfi. Stéttaskipting
verður til þegar á barnsaldri
þegar skólamaturinn er dýr
og önnur félagsleg aðgrein-
ing skammt undan.
Enn ríkir umtalsverður kyn-
bundinn launamunur og
kynbundið ofbeldi er alltof
algengt. Tækifæri karla og
kvenna – stelpna og stráka,
eru hvergi nærri jafnmikil. Með því
að leggja stóraukna áherslu á kynja-
jafnréttisumræðu, jafnréttis-
fræðslu á öllum stigum skólagöng-
unnar og auka vægi kvenfrelsis
hvarvetna í samfélaginu leggjum
við grunn að jafnrétti kynjanna. Að
dætur okkar eigi sömu möguleika í
lífinu og synir okkar.
Innflytjendur eru hluti
af samfélaginu og eiga að
vera þátttakendur í því að
móta það og skapa. Til þess
að þeim sé það að unnt
þurfum við að læra þeirra
siði og þeir okkar. Við þurf-
um ekki aðeins að bera
virðingu fyrir móðurmáli
hvers og eins í skólunum,
heldur líka menningu
þeirra og siðum. Og við þurfum að
muna eftir að kenna innflytjend-
um ekki aðeins íslensku heldur
einnig íslenska siði, sögu, gildis-
mat og menningu í fortíð og nútíð.
List- og verknám verður að fá
meira rými í grunnmenntun til að
allir fái notið sinna hæfileika og
getu. Þannig sköpum við glaða
þjóð með sterka og öfluga sjálfs-
mynd. Skólakerfi sem leggur
áherslu á styrkleika nemenda en
ekki veikleika þeirra er mann-
eskjulegra, fjölbreyttara og öfl-
ugra en það sem við búum við nú.
Eitt stórt og kjarkmikið skref í þá
átt er að afleggja samræmd próf
og taka upp annað og markvissara
mat á skólastarfi. Auk þess þarf
að losa skólann undan viðjum aðal-
námskrár til að okkar góðu kenn-
arar og fagfólk í skólaumhverfinu
fái notið sinnar menntunar og
reynslu með því að koma til móts
við hvern og einn nemanda á for-
sendum viðkomandi. Jöfnuður og
fjölbreytni eru hér lykilorðin.
Barnalýðræði er einn angi auk-
ins lýðræðis, þátttöku og sköpun-
ar í samfélagi. Við ættum að hlusta
á börnin í ríkari mæli, með því að
tala við börnin beint og gefa þeim
svigrúm og tækifæri til að koma
sínum sjónarmiðum á framfæri.
Þannig getum við skilið og skynj-
að hvernig þeim líður við fjöl-
breyttar aðstæður. Barnapólitík
hverfist öll um hugmyndafræði
sjálfbærrar þróunar eða þá hugs-
un að við höfum jörðina að láni frá
börnunum okkar og berum ríka
skyldu til þess að skila henni jafn-
góðri til þeirra. Barnapólitík snýst
því um að gera framtíð barnanna
okkar sem allra bjartasta. Þannig
framtíð vilja vinstri græn.
Höfundur er borgarfulltrúi vinstri
grænna.
Fengið að láni frá börnunum
Þannig fordæmir hann frjáls-
lynda vegna þess að hann telur
að þeir líti á fíkla sem hryðju-
verkamenn. Þetta er ekki rétt.
Frjálslyndir líta á fíkla sem
sjúklinga.
Fordómar gegn Framsókn
Nýlega las ég í blaði klausu nokkra eftir ein-hvern ungan „fréttaskýranda“ þess efnis
að Guðni Ágústsson væri „holdgervingur“
Framsóknarflokksins. Rökstuðningurinn var
sá að Guðni væri landsbyggðarmaður, bónda-
sonur og „þjóðernissinnaður“ sveitamaður.
Án þess að hafa um það langt mál er þessi
holdgerving Framsóknarflokksins í Guðna
Ágústssyni tilbúin staðalímynd frá frumbernsku
Framsóknarflokksins. En inntak staðalímyndarinnar
er að draga upp þá mynd af Framsóknarflokknum að
hann hatist við Reykjavík, að flokkurinn hafi ekki haft
skilning á höfuðborgarhlutverki Reykjavíkur, að fram-
sóknarmenn telji að íslenskri þjóð sé það áskapað að
hún fái hvergi þrifist nema í dreifbýli, afdölum og
smáþorpum við sjóinn.
Persónulega bý ég yfir reynslusögum, sem sanna for-
dómafullar hugmyndir margra Reykvíkinga um
Framsóknarflokkinn og framsóknarmenn. Haustið
1947 innritaðist ég til sagnfræði- og bókmenntanáms í
Háskóla Íslands að loknu stúdentsprófi frá Mennta-
skólanum á Akureyri. Fjölskylda mín átti þar heima
og faðir minn stundaði þar sjálfstæðan atvinnurekst-
ur, var velstæður útgerðarmaður. Á Akureyri þurfti
ég ekki, ungur maður, að útskýra það fyrir neinum að
ég fylgdi Framsóknarflokknum að málum. Fólk réð
það ekki af ætterni mínu, atvinnu föður míns, vaxtar-
lagi, limaburði eða göngulagi, hvaða pólitíska skoðun
ég hafði.
Ég hafði ekki verið lengi í Reykjavík þegar ég fór
að finna fyrir pólitískum fordómum á mínu eigin
skinni. Fúslega hafði ég samþykkt þá beiðni að nafni
mínu væri raðað ofarlega á lista, sem framsóknar-
menn í háskólanum stóðu að í stúdentaráðskosningum
haustið 1947. En þá brá svo við að ýmsir málkunn-
ingjar mínir úr Reykjavík lýstu furðu sinni og sögðust
ekki trúa því að ég væri „frammari“! Ég féll einhvern
veginn ekki inn í reykvíska staðalímynd af framsókn-
armanni.
Margoft — allt fram á þennan dag — hef ég orðið
vitni að þessum inngrónu fordómum Reykvíkinga
gagnvart Framsóknarflokknum og framsóknarmönn-
um. Og framsóknarfordómar þessir hafa breiðst út á
síðari árum til ungs fjölmiðlafólks og fólks í ýmsum
listgreinum, ef það lætur sig þjóðmál skipta. Sagn-
fræðingar, stjórnmálafræðingar og aðrir félagsfræð-
ingar ala gjarnan á þessari formlegu staðalímynd
eftir einhverju uppdiktuðu flokkunarkerfi sín í milli,
að Framsóknarflokkur sé einhliða „bændaflokkur“
(„agrar“-flokkur) sem hafi aðeins eitt höfuð-
málefni á stefnuskrá sinni: Dreifbýlispólitík,
bændapólitík.
Framsóknarmenn sinna málefnum bænda
af alúð og reka mótaða landsbyggðarpólitík.
En það gefur engum tilefni til að láta að því
liggja að framsóknarmenn lifi í fortíðinni,
„elski moldarkofa“, hatist við borgarmenn-
ingu og nútíma þróun samfélagsins. Ég skal
viðurkenna, að þessum fráleitustu sleggju-
dómum er stundum slengt fram í stríðnistón.
En margir trúa þessu bulli af heimsku sinni
og fáfræði.
Framsóknarflokkurinn á ekki góðu gengi að fagna í
Reykjavík um þessar mundir og finnur fyrir mótlæti
víða um land. Þetta mótlæti á vitaskuld ýmsar aðrar
orsakir en skáldaða staðalímynd, sem þó er skaðleg
að sínu leyti. Framsóknarmenn þurfa að horfa inn á
við og leita þar orsakanna.
Ég nota því síðustu línurnar til þess að minna á að
Framsóknarflokkurinn átti um áratugaskeið góðu
fylgi að fagna í Reykjavík, bæði í borgarstjórnar-
kosningum og alþingiskosningum. Fullt tilefni er til
þess fyrir núverandi forustumenn flokksins að minna
rækilega á þá sókn sem Framsóknarflokkurinn var í
á árum áður í Reykjavík undir forustu Þórarins Þór-
arinssonar, Einars Ágústssonar, Kristjáns Thorlaci-
us, Kristjáns Benediktssonar, Guðmundar G. Þórar-
inssonar, Sigrúnar Magnúsdóttur, Alfreðs
Þorsteinssonar og alls fjöldans sem að baki stóð.
Fyrir nærri hálfri öld lagði Jón Skaftason og kraft-
mikið lið kringum hann grundvöll mikils fylgis Fram-
sóknarflokksins í Reykjaneskjördæmi. Það fylgi
hélst áratugum saman, en er nú mjög á niðurleið, ef
marka má skoðanakannanir.
Framsóknarflokkurinn holdgerist ekki í staðal-
ímynd eins manns, hversu góður sem hann er. Við
stofnun flokksins fyrir 90 árum var vígorð framsókn-
armanna: „Framför landsins alls!“ Andi þessa slag-
orðs er enn við lýði og nær til Reykjavíkur sem allrar
landsbyggðar.
Höfundur er fyrrverandi alþingismaður og ráð-
herra.
Margoft — allt fram á þennan dag — hef ég
orðið vitni að þessum inngrónu fordómum
Reykvíkinga gagnvart Framsóknarflokknum
og framsóknarmönnum. Og framsóknarfor-
dómar þessir hafa breiðst út á síðari árum.