Fréttablaðið - 28.07.2007, Blaðsíða 72

ÚTSÖLUNNI
lýkur á morgun
29. júlí
FYRSTUR MEÐ
FRÉTTIRNAR
www.visir.is
Ísamræðu við félaga minn um daginn var mér bent á ákveðna
samsvörun milli hundsins Lúkas-
ar og annars hunds sem er tals-
vert frægari, en gekk í gegnum
dálítið svipaðar hremmingar, en
það er tíkin Lassie sem vafraði um
Skotland og niður til Englands í
leit að upphaflegum eiganda
sínum, öðlingspilti í Yorkshire,
eftir að hafa verið seld til illra
manna af fjárhagslegum ástæð-
um.
var reyndar að mínu mati
nokkuð fallegra dýr en Lúkas, svo
ég segi það bara hreint út og von-
andi án þess að móðga neinn. Einn-
ig má segja að sagan af Lassie sé
út frá ákveðnum skáldlegum sjón-
armiðum nokkuð tilkomumeiri en
sagan af Lúkasi. Lassie lendir í
alls kyns hremmingum en kemst
jafnan út úr þeim með því að beita
yfirburðagáfum og óviðjafnanleg-
um styrk í mótlæti. Ást hennar á
piltinum góða, sem og tryggð
hennar og hollusta við þá bláfá-
tæku og tandurhreinu barnssál –
sem var túlkuð svo eftirminnilega
í bíómyndinni Lassie Come Home
– fékk jafnvel hina kaldrifjuðustu
stigamenn til þess að fella tár.
nokkrum einföldum saman-
burðaræfingum má halda því fram
að hin meinlegu ævintýri Lúkasar,
með hliðsjón af hinni hárómant-
ísku og fögru sögu af Lassie, dragi
fram nokkuð athyglisverða þætti í
íslenskri þjóðarsál og ekki síður
nútímanum í heild sinni, sem halda
má fram að einkennist af vissri
hnignun.
höfum við hund og pilt. Einn
augljós munur í söguþræði er sá
að í tilviki Lúkasar er hinn bláeygi
piltur alls ekki elskaður af hundin-
um heldur þvert á móti. Í hinni
íslensku sögu er pilturinn vændur
um það að hafa troðið aðalsögu-
hetjunni í íþróttatösku og drepið
hana með spörkum. Fíkn nútímans
í ljótleika og harðneskju kemur
hér skýrt fram. Hrópandi órétt-
læti einkennir líka þessa frásögn
og í stað hins trausta sambands
pilts og hunds einkennist sagan af
Lúkasi af miklum og djúpstæðum
misskilningi pilts og hunds – nærð-
um af fordómum hins stygga og
hleypidómafulla netsamfélags –
sem gerir það að verkum að þeir
fá aldrei að kynnast á uppbyggi-
legan og ástríkan máta.
má segja um samband
Lúkasar og eiganda hans, sem í
hinni íslensku sögu er kona. Í stað
þess að leita eiganda síns, eins og
Lassie, þá forðaðist Lúkas eiganda
sinn og í stað þess að beita klók-
indum til þess að komast í fang
hans, þurfti eigandinn að beita
klókindum til þess að fá hann í
fang sitt. Þetta lýsir firringu.
er það skýrt ein-
kenni á sögunni af Lúkasi, og lýsir
þjóðarsálinni vel, að þegar öllu er
á botninn hvolft gerðist ekki neitt
í þeirri sögu annað en það að lítill
hundur varð hræddur og hljóp upp
í Hlíðarfjall. Það er einkum þetta
sem gerir söguna svo íslenska
enda hefur það löngum verið vitað
að þessi eyþjóð hefur ákveðinn
hæfileika til þess, í viðvarandi tíð-
indaleysi, að gera sér mat úr engu.
Ekki síst á þennan hátt er Lúkas
hinn íslenski Lassie.
Lúkas og Lassie