Tíminn - 02.08.1981, Page 14

Sunnudagur 2. ágúst 1981
14
unglingasiðani
Unglingar utangarðs-
hópur í þjóðfélaginu
Það er víst ekki ofmælt
að segja að í vissum skiln-
ingi séu unglingar utan-
garðshópur í þjóðfélaginu.
Flestir gætu sennilega
samþykkt að fyrir þá er
skammarlega Iftið gert, til
að mynda ér enginn sam-
komustaður né skemmti-
staður sem er ætlaður ung-
lingum. Þess í stað vafra
þeir um bæinn helgi eftir
helgi með flösku í hendi.
Samt er eftir fjarska litlu
að sækjast, nema bara að
sýna sig og sjá aðra. Á öðr-
um sviðum er ástandið þó
öllu alvarlegra. Þeir ung-
lingar sem í erfiðleikum
eiga, til dæmis vegna f jöl-
skylduvandamála, eiga í
fá hús að venda. Af því
getur leitt mikið óöryggi og
biturð sem getur brotist út
í afbrotum, eiturlyfja-
neyslu og fleiru. Ef ekkert
er gert fyrir þá unglinga
geta þeir hæglega endað
sem alkóhólistar og af-
brotamenn. Það ætti þvi að
vera yfirvöldum mikið
kappsmál aö hjálpa þeim
sem afvega lenda. En er
það svo?
Sumir halda þvi fram að
það sé svo sem ekki kyn
þótt, unglingar verði hálf-
gerðir aumingjar og iðju-
leysingjar. Það stafi af því
að þeir fái barasta allt upp
í hendurnar fyrirhafnar-
laust og viti svo ekki
hvernig þeir eigi að fara að
því að eyða öllum þessum
peningum sínum. Besta
lausnin sé því sú að láta
unglinga vinna og erfiða og
láta þá fá nasaþefinn af
hinni miskunnarlausu lífs-
baráttu. Auðvitað er slikt
tal rakið bull. Þeir ung-
lingar sem lenda i erfið-
leikum geta það ekki af því
að þeir hafi alltof mikla
peninga. Þeir lenda heldur
ekki í vandræðum vegna
þess að þeir séu ofdekr-
aðir. Þvert á móti. Þeir
sem þekkja eitthvað til
unglinga, vita að þar er
fráleitt allt í lukkunnar
velstandi. Hvað er svo gert
fyrir þá sem eiga í erfið-
leikum?
Það verður að segjast
eins og er, að það er harla
fátt, alla vega væri hægt að
gera mörgum sinnum
meira — ef vilji væri fyrir
hendi.
UNGLINGA-
HEIMILIB
í KÓPAVOGI
,Afbrotaungling-
ar sem ekki er
við bjargandi...9
í Kópavoginum er stofnun sem
heitir Unglingaheimili ríkisins.
Flestir vita aö þaö er til, en litiö
meira. Mér hefur virst af sumum
sem ég hef spjallaö viö um Ung-
lingaheimiliö, aö mikillar van-
þekkingar og fordóma gæti. Kona
nokkur sem ég talaöi viö sagöi aö
þarna væru eintómir afbrotaung-
lingar sem væri ekki viö bjarg-
andi. Auövitaö eru þetta sleggju-
dómar út i loftiö, en þvi miöur
viröist sem einhverjir séu haldnir
hálfgeröu ofsóknarbrjálæöi gagn-
vart Unglingaheimilinu. Ég leyfi
mér samt aö fullyröa aö sem
betur fer séu fleiri sem geri sér
mikilvægi slikrar stofnunar ljóst.
Viö skulum renna aöeins yfir
sögu Unglingaheimilisins. Þaö
var stofnaö áriö 1972 en nefndist
þá Upptökuheimili rikisins.
Stofnun meö þvi haföi aö visu
veriö til allar götur siöan 1942 en
hún var rekin sem bráðabirgöa-
heimili fyrir unglinga, meöan
reynt var aö finna út úr vanda-
málum þeirra. Frá árinu 1972
hefur f jöldi unglinga verið I lengri
eöa skemmri tima á Unglinga-
heimilinu. Meðaldvalartimi mun
vera um þaö bil sex mánuöir, allt
frá tæplega tveimur mánuðum og
upp i eitt og hálft ár. Pláss er
fyrir tiu unglinga i einu og er yfir-
leitt fullskipað.
Starfsmenn eru 18, þar af
12 uppeldisfulltrúar en fjórir
þeirra vinna á lokaöri deild aö
Kópavogsbraut niu.en sú deild er
einkum rekin sem skammvistun i
samráöi viö lögreglu og barna-
verndarnefnd. Aörir starfsmenn
á Unglingaheimilinu eru 2 kenn-
arar, ráðskona, ritari og sál-
fræöingur en tvö siöasttöldu
störfin eru aöeins aö 75 pró-
sentum. Menntamálaráöuneytiö
sér um rekstur stofnunarinnar
sem var áöur i höndum heil-
brigðisráðuneytisins.
Unglingasiðan brá sér einn góö-
viörisdag upp á Unglingaheimili
og spjallaöi litillega viö starfs-
menn og vistmenn.
Bannað að skrifa
um ástamál
unglinganna
Hádegismatur var rétt ófram-
borinn þegar mig bar aö garöi og
var mér ljúfmannlega boöiö til
borösetu. Bæöi krakkarnir og
starfsmenn boröuöu saman og
var kátt á hjalla. Rætt var fram
og aftur um ýmis mál, svo sem
hvaö ætti að gera um verslunar-
mannahelgina og ástarmál. Að
visu varö ég aö lofa þvi aö skrifa
ekki um þau mál, en vist var
þetta hið fjörugasta boröhald. Að
þvi loknu hóf égpennann á loft og
hugðist veiöa upp úr starfsfólkinu
sögur um illa meöferð og helst
piningabekki lika. Mér varð að
visu ekki kápan úr þvi klæðinu,
sem vonlegt var...
En hver skyldi vera algengasta
ástæðan fyrir þvi aö krakkar eru
vistaöir á Unglingaheimilinu?
Fyrir svörum varð Ingvar
Guðmundsson.
„Ætli það megi ekki kalla þaö
félagslega erfiöleika. Þau hafa
sprungið á umhverfinu, eöa
umhverfiö á þeim. I fæstum til-
fellum er um aö ræöa svokallaða
afbrotaunglinga. Hérna reynum
viö aö ræöa vandamálin, sem
oftast snúast um aö lifa innan
þess ramma sem samfélagiö
setur”.
— Hvaö er gert sér til dundurs
hérna?
,,A sumrin eru krakkarnir i
vinnu, svo sem byggingarvinnu,
málningarvinnu og þvi sem til
fellur. Nú, svo höfum við tvö
skipspláss á rækjubát. 1 fritimum
er ýmislegt hægt að gera sér til
dægrastyttingar, fara niðri bæ,
eða til vina sinna, spila borðtenn-
is, svo höfum við framköllunar-
herbergi hérna. Það er lika hægt
að fara i fótbolta eða körfubolta,
tefla, spila á spil og svo framveg-
is.”
Mánaðarreisa
um Norðurlönd
á heimilisbflnum
- Er þá hægt aö fá leyfi til aö
skreppa i burtu hvenær sem er?
„Ja, þaö er samiö um svokölluö
útivistarleyfi og þar eru yfirleitt
ákveöin timamörk, klukkan eli-
efu á virkum dögum og eitt um
helgar, eöa siöasta strætó....”
— Og ef þessi timamörk eru
ekki haidin, hvaö þá?
..Það fer allt eftir eöli brotsins.
Hvort þettá er brotið gróflega og
siendurtekiö eöa ekki komiö heim
yfir nótt. Nú, viö spjöllum um
þetta og þaö er krafist skýringa...
Ef krakkinn er ekki talinn
traustsins veröur, liggur straff
viö...
En viö vorum aö tala um hvaö
væri gert sér til dundurs. A
vetrum er starfræktur skóli hérna
og viðhann starfa tveir kennarar.
Það getur þó verið erfitt að þvi
leyti að hér eru krakkar sem að
réttu lagi væru i sjöunda,áttunda