Fréttablaðið - 04.06.2008, Blaðsíða 12

12 4. júní 2008 MIÐVIKUDAGUR
ÍSBJÖRN Í SKAGAFIRÐI
SÍÐASTI BJÖRN HENGDUR Síðast
er vitað um komu ísbjarnar hingað
til lands í júní 1993, segir Ævar Ped-
ersen, dýrafræðingur hjá Náttúru-
fræðistofnun Íslands. Raunar er ekki
víst að hann hafi komist alla leið.
Sjómenn frá Bolungarvík komu að
birninum á sundi norður af Horni á
Vestfjörðum, og hengdu hann, sem
olli miklum deilum. Í kjölfarið var
lögum breytt og bannað að vega
ísbirni á sundi. Ísbirnir eru í útrým-
ingarhættu.
KOMUR TENGDAR HAFÍS Ísbjörn
sást síðast á landi í Haganesvík í
Skagafirði árið 1988, og tveir birnir
komu árið 1986, segir Ævar. Lands-
menn hafa hingað til tekið komu
bjarnanna fremur illa og drepið þá
hvar sem til þeirra sást. Ævar segir
komu ísbjarna hingað til lands yfir-
leitt nátengdar hafískomu, en bæði
í gær og árið 1993 komu birnirnir í
júní þegar ís er langt frá landi.
HÚNAVATN Heimildir eru
til um komu nærri 600
ísbjarna hingað til
lands, segir Ævar.
Elsta heimildin um
ísbjörn á Íslandi er
frá um 890, þegar
landnámsmaðurinn
Ingimundur gamli á
að hafa séð birnu með
tvo húna í Austur-
Húnavatnssýslu. Er
sagt að Húnavatn
heiti í höfuð húnanna
tveggja.
VITAÐ UM 600 ÍSBIRNI FRÁ LANDNÁMI
HENGDUR Ísbjörninn sem veiddur var
árið 1993 var ungt karldýr. Hann var á
sundi skammt frá ísbreiðu.
Í SÆDÝRASAFNINU Tveir birnir voru í Sædýrasafninu í Hafnarfirði á árum áður.
„Ég held ég hafi bara verið jafn-
hissa og ísbjörninn,“ segir
Vilhjálmur Sigurður Við-
arsson olíubílstjóri en hann
rétt náði að sveigja olíubíln-
um frá ísbirni sem var á veg-
inum skammt frá blindhæð í
Laxárdal milli Skagastrandar
og Sauðárkróks um klukkan
tíu í gærmorgun.
„Ég stöðvaði bílinn en hann leit
til mín og ýlfraði en hélt svo sína
leið eftir veginum og ég ók bara á
eftir honum,“ segir hann og brosir.
„Það hljómar kannski ekki skyn-
samlega að elta ísbjörn en svona
er þetta.“
Það var Guðrún Lárusdóttir
sem sá ísbjörninn fyrst skömmu
áður. „Ég var þá í símanum,“ segir
Þórarinn Leifsson, maður hennar
sem var með henni í bílnum. „Ég
kvaddi með þeim orðum að ég
yrði að skella á því það væri
ísbjörn við veginn, ætli viðmæl-
andinn sé ekki enn í sjokki,“ sagði
hann skömmu eftir atburðinn.
Guðrún segir að lögreglan hafi
ekki trúað henni til að byrja með.
„Við þurftum að gefa upp nafn og
kennitölu enda tilkynnir maður
ekki svona hluti nafnlaust,“ segir
Þórarinn.
„Við fórum á svæðið með þrjá
menn og höfðum samband við
skyttur úr Skotfélaginu Ósmann,“
segir Stefán Vagn Stefánsson,
yfirlögregluþjónn á Sauðárkróki.
„Við vorum í um þrjú til fjögur
hundruð metra fjarlægð frá birn-
inum sem var í hlíðinni. Svo byrst-
ir hann sig og hleypur að okkur
svo við forðum okkur niður hlíð-
ina en þá missum við sjónar á dýr-
inu sem var skelfileg staða því það
sem við vildum allra síst var að
týna honum í þokunni.“
Stefán Vagn segir að margir
hestar séu á svæðinu. „Ég þori
ekki að hugsa þá hugsun til enda
ef hjólreiðamaðurinn sem kom að
nokkru síðar hefði verið í sporum
olíubílstjórans.“
Hann segir að umferð hafi verið
lokað á svæðinu en svo hafi björn-
inn fært sig mjög svo að erfitt hafi
verið að hafa stjórn á aðstæðum.
Hann segir enn fremur að ef ekki
hefði verið þoka á svæðinu hefði
ekki þurft að skjóta hann þar sem
þá hefði verið auðvelt að halda
honum í augsýn. jse@frettabladid.is
Rétt náði að sveigja
bílnum frá birninum
Villuráfandi ísbjörn var felldur í Þverárhlíð í Skagafirði í gærmorgun.
Lögreglan tók ákvörðun um að fella skepnuna til þess að missa hana ekki úr
augsýn en mikil þoka var á svæðinu. Ísbjörninn verður stoppaður upp.
HRÆIÐ SETT Á VÖRUBÍL Ísbjörninn var fluttur af vettvangi um miðjan dag í gær. Hann
verður krufinn en síðan er ráðgert að hann verði stoppaður upp. FRÉTTABLAÐIÐ/VILHELM
ÍSBJÖRNINN FALLINN Lögreglan naut aðstoðar félaga í skotfélaginu Ósmann við að fella björninn í gærmorgun. Ísbjörninn vó
rúm 200 kíló og var 190 sentimetrar á hæð. Fullvaxta ísbirnir geta orðið 500 til 600 kíló að þyngd. Lögreglan mat það svo að
hætta stafaði af birninum og því þyrfti að fella hann. MYND FEYKIR/PÁLL FRIÐRIKSSON
„Auðvitað hefði verið best að ná dýrinu
lifandi og koma því til sinna heimkynna. Því
miður voru aðstæður með þeim hætti að það
var ekki mögulegt,“ segir Þórunn Svein-
bjarnardóttir umhverfisráðherra um
ísbjörninn sem var felldur í Þverárhlíð í
Skagafirði í gær.
Þórunn segir enga aðgerðaáætlun til
staðar í tilfellum sem þessu. „Sérfræðingar
okkar hjá Umhverfisstofnun hafa aflað sér
upplýsinga um hvernig menn taka á svona
atvikum í Noregi og á Svalbarða. Samkvæmt
þeim er eina örugga leiðin sú að svæfa birni
með pílu sem skotið er úr þyrlu. Að því loknu þarf
að flytja dýrið í neti í sérhannað búr, sem ekki er til
hér á landi. Svo þarf að fljúga dýrinu 40
sjómílur út að ísspöngum Grænlands, og það
er ekki inni í myndinni að Landhelgisgæslan
geti gert það. Það gildir því engin aðgerða-
áætlun fyrir slík atvik. Ef svo væri þyrfti
allur sá búnaður sem þarf á að halda í slíka
björgunaraðgerð að vera tiltækur.“
Þórunn segir að umræður um slíka áætlun
muni fara fram í kjölfar atburðanna í gær.
Hún er þess fullviss að allir hlutaðeigandi
hafi gert sitt besta í afar óvenjulegri stöðu.
„Aðalatriðið í þessu máli er að maður tekur
ekki áhættu á því að hvítabjörn komist í
tæri við fólk. Þetta eru hættuleg dýr, og sem betur
fer gerist svona ekki á hverjum degi.“ - kg
Engin aðgerðaáætlun tiltæk
ÞÓRUNN SVEIN-
BJARNARDÓTTIR
„Það sem vantaði tilfinnanlega í dag
var viðbragðsáætlun. Menn voru að
spila af fingrum fram og þess vegna
tókst ekki að ná birninum lifandi,“
segir Árni Finnsson, formaður Nátt-
úruverndarsamtaka Íslands.
Árni segist hafa orðið var við
gagnrýni á störf lögreglunnar á
vettvangi. „Ég hef heyrt misjafnar
skoðnir á því hvernig staðið var að
verki. Ég held að almenningur hefði
kosið að björninn hefði lifað. Þessi
dýr eru í útrýmingarhættu. Þau eru
táknræn fyrir þá ógn sem steðjar að
norðurslóðum.“ - kg
SPILAÐ VAR AF
FINGRUM FRAM
Framtíð og
markmið
heilbrigðis-
þjónustunnar
Málþing í Valhöll miðvikudaginn 4. júní kl. 17-19
Að fundinum standa:
Vörður – fulltrúaráð og heilbrigðisnefnd
Heilbrigðisstarfsfólk
og allir áhugamenn velkomnir
Pallborðsumræður
Fundarstjóri:
Jóhann Heiðar Jóhannsson
læknir á LSH
Frummælandi:
Guðlaugur Þór Þórðarson
heilbrigðisráðherra
Fundarstjóri:
Marta Guðjónsdóttir
formaður Vörður – fulltrúaráðs