Tíminn - 21.02.1982, Blaðsíða 8

8
Sunnudagur 21. febrúar 1982
Utgefandi: Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjori: Johann H. Jónsson/ Auglýsingastjóri: Steingrimur
Gislason. Skrifstofustjóri: Jóhanna B. Jóhannsdóttir. Afgreiöslustjori: Sig-
urður Brynjólfsson. Ritstjórar: Þórarinn Þorarínsson, Elias Snæland Jóns-
son. Ritstjórnarfulltrúir Oddur V. Ólafsson. Fréttastjóri: Páll M&gnússon.
Umsjónarmaður Helgar-Timans: lllugi Jökulsson. Blaðamenn: Agnes
Bragadóttir, Bjarghildur Stefánsdóttir, Egill Helgason, Friðrik Indriðason,
Heiður Helgadóttir, Jónas Guðmundsson, Kristinn Hallgrimsson. Kristin
Leifsdóttir, Ragnar Orn Pétursson (iþróttir), Skafti Jónsson. (Jtlitsteiknun:
Gunnar Trausti Guðbjörnsson. Ljósmyndir: Guðjón Einarsson, Guöjón
Róbert Agústsson, Elin Ellertsdóttir. Myndasafn: Eygió Stefánsdóttir. Próf-
arkir: Flosi Kristjánsson, Kristin Þorbjarnardóttir, Maria Anna Þorsteins-
dóttir.
Ritstjórn, skrifslofur og auglýsingar: Siðumúla 15, Reykjavik. Simi:
84300. Aualvsinaasimi: 18300. Kvöldsimar: 84387, 84392. — Verð i lausasölu
s.00. Askriftarqjald á mánuði: kr. 100.00— Prentun: Blaðaprent hf.
Myndarlegt
Reykjavíkurskákmót
■ Athygli landsmanna hefur að verulegu leyti
beinst að Kjarvalsstöðum það sem af er þessum
mánuði, en þar hefur verið háð Reykjavikurmót i
skák. Þetta móthefur vakið enn meiri athygli en
venja er um Reykjavikurskákmótin vegna
þeirrar miklu þátttöku erlendra og innlendra
skákmeistara, sem einkennir mótið.
Miklar og oft skemmtilegar sviptingar hafa
verið á mótinu, og margar góðar skákir verið
tefldar. Að sjálfsögðu hafa landsmenn fylgst af
sérstökum áhuga með islensku keppendunum,
sem margir hver jir stóðu sig mjög vel framan af.
Sú mikla athygli, sem Reykjavikurskákmótið
hefur vakið, er aðeins eitt dæmi um þann mikla
skákáhuga, sem rikir meðal landsmanna, jafnt
yngri sem eldri. Og þar sem skák er meðal göf-
ugustu iþrótta, þarf að hlúa að henni og auðvelda
ungu fólki að fá nauðsynlega tilsögn. Það er ekki
aðeins nauðsynlegt til þess að við eignumst fleiri
úrvalsmenn i skák, heldur ekki siður til hins, að
skákin verði áfram ein vinsælasta almennings-
iþrótt i landinu.
Bretlandsheimsókn
forseta íslands
■ Opinberri heimsókn forseta íslands, Vigdisar
Finnbogadóttur, til Bretlands er lokið. Óhætt
mun að segja, að heimsóknin hafi tekist hið besta
og vakið verulega athygli á islenskum málefnum
i Bretlandi.
Islendingar og Bretar hafa átt samskipti um
aldaraðir og hefur þar gengið á ýmsu. Við höfum
háð harða réttindabaráttu við bresk stjórnvöld.
Sú barátta hefur leitt til endurtekinna þorska-
striða, þar sem breska flotanum hefur verið beitt
gegn islenskum varðskipum. íslendingar geta
með sanni sagt, að þeir hafi þar ekki aðeins barist
fyrir lifshagsmunum þjóðarinnar, heldur jafn-
framt verið að móta nýja alþjóðareglu um efna-
hagslega lögsögu strandrikja, sem Bretar jafnt
sem flestar aðrar þjóðir telja nú sjálfsagða. En
þessum kafla átaka i langri samskiptasögu þjóð-
anna er fyrir löngu lokið, og hann hefur ekki
skilið eftir sig nein sárindi meðal þjóðanna.
Islendingar hafa löngum reynst breskum sjó-
mönnum vel þegar þeir hafa lent i sjávarháska
við Islandsstrendur. Mörg eru dæmi þess, að
björgunarmenn hafi lagt lif sitt i hættu til þess að
bjarga breskum sjómönnum. Landsmenn allir
þekkja frásögur af ýmsum slikum björgunaraf-
rekum. Breskir björgunarmenn svöruðu i sömu
mynt þegar þeir björguðu áhöfninni á Tungufossi
á siðastliðnu ári, og það fór þvi vel á þvi, að for-
seti íslands skyldi heiðra þá sérstaklega við
hátiðlega athöfn meðan á heimsókninni stóð.
Samskipti Islendinga og Breta eru nú mikil á
ýmsum sviðum og hin vinsamlegustu. Heimsókn
forseta íslands til Bretlands hefur undirstrikað
þá vináttu. Megi samskipti þjóðanna halda áfram
að eflast og aukast á komandi árum.
— ESJ
TRAUST BJARG
BYGGÐARLAGANNA
Samvinnumenn fagna um þessar mund-
IR ALDARAFMÆLI SAMVINNUHREYFINGAR-
INNAR A ÍSLANDI. Jafnt fylgjendur sem and-
stæöingar samvinnustefnunnar viöurkenna þann
mikla árangur sem hreyfingin hefur náö á þessari
einu öld og samvinnumenn sjá þörf fyrir enn nýja
sigra á komandi árum og áratugum.
Timinn hefur minnst þessara timamóta meö útgáfu
blaöauka, sem fylgdi blaöinu á fimmtudag og föstu-
dag, samtals 40 síöur. bar var barátta frumherjanna
rifjuö upp, en jafnframt fjallaö um stööu samvinnu-
hreyfingarinnar nú og framtiöarhorfur.
Þaö hefur vakiö nokkra athygli aö i tilefni aldaraf-
mælis samvinnuhreyfingarinnar hafa ýmsir and-
stæöingar hennar enn komiö á framfæri gömlum
lummum sinum um áviröingar hreyfingarinnar.
Þessir menn hafa gagnrýnt Samband islenskra sam-
vinnufélaga fyrir aö vera einokunarhring,
hrevfinguna almennt fyrir skort á lýöræöi og jafn-
framt fyrir útþenslu á ýmsum sviöum. Forsvars-
menn samvinnuhreyfingarinnar hafa margoft svaraö
þessum röngu ásökunum skilmerkilega, en svo
viröist sem sumir öfundarmenn hreyfingarinnar taki
engum rökum og þylji sömu rulluna aftur og aftur ár
eftir ár. Má um þá segja, aö þeir hafi ekkertlært enda
viljinn til þess ekki fyrir hendi.
Samvinnumenn þurfa hins vegar ekki aö óttast
þessar árásir einkahagsmunamanna og þeim er
reyndar best svaraö meö öflugu og vaxandi starfi
samvinnuhreyfingarinnar.
Samvinnuhreyfingin naði fyrst fót-
FESTU A LANDSBYGGÐINNI Og enn i dag er
hreyfingin hlutfallslega langöflugust úti á landi. Þaö
fer ekki á milli mála að kaupfélögin eru mjög viöa sú
kjölfesta sem atvinnulif margra byggöarlaga byggir
á. Staðreyndin hefursvo viöa veriö sú aö einkafram-
takið hefur flúiö af hólmi þegar illa hefur gengið og
litinn gróða aö hafa. Þá hefur samvinnuhreyfingin
verið það trausta bjarg sem fólkið hefur getað byggt
lifsafkomu sina á. Dæmin um þetta eru ótal mörg.
Fólkið úti á landsbyggöinni þekkir þessi dæmi af eig-
in raun og kann þar af leiðandi betur aö meta gildi
samvinnuhreyfingarinnar en margir þeir, sem ávallt
hafa búiö i höfuöborg landsins, þar sem atvinnulifið
er fjölbreyttara.
Eysteinn Jónsson sem veriö hefur talsmaður sam-
vinnustefnunnar um áratuga skeiö m.a. sem for-
maður Sambands islenskra samvinnufélaga oröaði
þetta mjög skilmerkilega i viötali sem Timinn átti viö
hann fyrir fimm árum siðan. Þar sagöi Eysteinn:
„Kaupfélögin starfa i öllum byggöarlögum lands-
ins. Þau eru félög fólksins opin öllum og þola súrt og
sætt meö ibúunum. Meö starfi þeirra og tilstyrk
styöur hver annan og meö mörgu móti er þeim beitt
til þess að stuöla aö framförum i byggöarlögunum og
farsæld ibúanna. Þau miöa störf sin mjög viö þaö sem
þarf aö gera, og þvi ekki alltaf viö hitt, hvaö best
borgar sig, og eru meöal annars þess vegna ómiss-
andi i hverju byggöarlagi. Kaupfélögin eru þvi tals-
vert meira en viöskiptafélög. Þau eru lika hjálpar-
hellur viö aö koma i framkvæmd ýmsum nauösynja-
málum, hvert i sinu byggðarlagi. Kaupfélögin hafa
viöa oröiö sú kjölfesta sem aldrei hefur haggast á
hverju sem oltiö hefur. Þau hafa ekki brugöist þeim
vonum, sem frumherjarnir bundu við þau i upphafi
og myndu þeir nú gleðjast ef þeir mættu lita hverju
almenningi hefur tekist aö koma i framkvæmd meö
þvi aö notfæra sér úrræöi samvinnu og samhjálpar
sem þeir höföu svo mikla trú á, og beittu sér fyrir.
Þannig má stundum sjá þaö aö hugsjónir rætast”.
Þetta er ekki hægt aö oröa betur en Eysteinn gerir.
I SAMVINNUHREYFINGUNNI HEFUR HVER
FÉLAGSMAÐUR AÐEINS EITT ATKVÆÐI. Þaö
skiptir engu máli hversu mikil viðskipti hans eru viö
félagiö eöa hvernig fjárhag hans er háttaö: allir
félagsmenn hafa jafnan atkvæöisrétt.
Af þessu leiöir, aö félagsmenn hafa jafna mögu-
leika til aö hafa áhrif á störf og stefnu félagsins og á
val manna i forystu þess. Lýöræöislegra er vart hægt
aö hafa skipulag f félagasamtökum.
Hitt er svo annaö mál hvernig félagsmenn i kaup-
félögunum nýta sér þennan rétt, sem þeir hafa. 1
kaupfélögunum eru núna um 42 þúsund félagsmenn
og alltof margir þeirra notfæra sér ekki atkvæöisrétt
sinn á aöalfundum eöa deildafundum og láta ekki f
sér heyra um málefni félagsins. Þetta er sá félags-
doöi sem einkennir flest ef ekki öll félög i landinu og á
rætur sfnar fyrst og fremst aö rekja til langs vinnu-
dags og gifurlegs framboös á afþreyingu og skemmt-
unum I fjölmiölum og annars staöar. í þessari miklu
samkeppni um tima fólks hafa félagasamtök almennt
oröiö undir, aö minnsta kosti um sinn.
Þessari samkeppni þarf samvinnuhreyfingin aö
sjálfsögöu aö svara og hefur þegar gert ýmislegt i þá
áttina meö auknu félagsmála- og útbreiðslustarfi. En
vafalaust er hægt aö gera enn meira i þvi efni og þá
m.a. aö nota þá sjónvarps- og videótækni sem svo
mjög hefur rutt sér til rúms aö undanförnu. Þar er
áhrifamikil leiö til þess aö ná til fólksins.
En hinn hefðbundna starfsemi sam-
VINNUHREYFINGARINNAR SKIPTIR ÞÓ AUÐ-
VITAÐ ENN SEM FYRR MESTU MALI. Samvinnu-
hreyfingin þarf áfram að vera kjölfesta hinna dreiföu
byggða landsins og jafnframt þarf hún að ná enn
frekari útbreiöslu á höfuöborgarsvæðinu. Þaö er al-
rangt, sem andstæöingar samvinnuhreyfingarinnar
halda fram, aö starfsemi hennar sé orðin of viöa-
mikil. Þvert á móti er ástæöa til að efla starfsemi
hreyfingarinnar, gera hana enn áhrifameiri i is-
lensku þjóöfélagi.
Samvinnumenn telja eölilegt aö fólkið i landinu
standi saman aö lausn vandamálanna og sú stefna
hefur hlotiö mikinn hljómgrunn meðal þjóöarinnar á
þeirri öld sem nú er liöin siöan fyrsta stóra skrefið
var stigiö. Samvinnustefnan hefur jafn mikiö gildi
fyrir þjóöina nú eins og fyrir eitt hundrað árum, og
svo mun veröa um ókomna framtið.
Samvinnumenn munu þvi ekki aöeins fagna unnum
sigrum á liöinni öld á afmælisdegi samvinnu-
hreyfingar á tslandi, heldur einnig huga aö verkefn-
um framtiöarinnar sem biöa eftir lausn i anda sam-
vinnuhugsjónarinnar.
—ESJ
Elías Snæland
Jónsson
skrifar