Tíminn - 21.02.1982, Blaðsíða 10

■ Ég fór á bíó á sunnudags-
kvöldiðsem satt að segja gerist æ
sjaldnar þegar ekki er kvik-
myndahátið. Eftir að ég yfirgaf
kvikmyndahúsið var ég miður
min i heilan sólarhring, átti óró-
legar draumfarir, var annars
hugar daginn eftir, kannski er
þaö ekkert einsdæmi eftir slika
reynslu. Myndin var sýnd i
Stjörnubiói, heitir af dularfullum
orsökum 1941 og ku vera gerö af
einum allsherjar kraftaverka-
manni úr Hollywood, nefnilega
Steven Spielberg. Sá veigrar sér
vist ekki við að færa f jöll og ryðja
skóga ef honum finnst það mynd-
rænt, og auðvitaö spillir ekki fyr-
iref lika er einhver vonum gróða.
Aöur hefur Spielberg þessi gert
einhverjar dýrustu kvikmyndir
sem um getur, uppfullar af eftir-
likingum af mannætuhákörlum i
raunverulegri stærð, geimskipum
á stærö viö gotneskar dómkirkjur
og tæknibrellum sem eiga sér
engan lika. Af hverju, til hvers,
hvers vegna? Tékkum á þvi eftir
augnablik.
Jæja, nú ætlaði þessi margróm-
aði snillingur að sleppa fram af
sér beislinu og gera ærlega gam-
anmynd, farsa allra tima, burt
með alla alvöru, sorg og sút (eins
og slikt er nú mikill þáttur af
myndum hans). Til þess að allt
yrði nú á hinn allra besta veg
tryggöi hann sér alla þá tækni-
kunnáttu sem Hollywood hei'ur
upp á að bjóöa, og íræga gaman-
leikara sem þurfa ekki annaö en
að birtast á tjaldinu til þess aö
fólk skelli upp úr. John Belushi

Er þetta greinarhöfundur eftir að hann lét reyna á sér þolrifin i Stjörnubiói?
Gallinn er bara sá að þrátt fyrir
allar kraftaverkagáfurnar, pen-
ingana og bellibrögð tækninnar
verður með engu móti dregin
fjöður yfir þá staðreynd að Spiel-
berg þessi og kunningi hans Luc-
as hafa ekki nokkurn skapaðan
hlut að segja, nákvæmlega ekki
neitt. Þeir eru sannir handverks-
menn, iðnaðarmenn, tæknisnill-
ingar, en listamenn, ónei... Þvi
eru hreyfimyndir þeirra jafn
óskaplega leiðinlegar og raun ber
vitni og ofviða minum skilningi
hvers vegna fólk flykkist á þær.
En peningarnir sem eru lagðir i
púkkiðeru ósviknir og peningarn-
ir skila sér aftur og marg-
faldast lika.
Vikjum talinu aðeins hingaö
heim á skerið: Nú er hún illu
heilli afstaðin kvikmyndahátiðin,
borgarbúar búnir að fara á ærlegt
kvikmyndafylleri i rúma viku.
Myndirnar voru margar hverjar
afbragðsgóðar — Járnmaðurinn,
Snjór, Fljótt fljótt, Vera Angi,
Báturinn er fullur etc. — og að-
sóknin ekki siðri, sem er ánægju-
legt. Þá fáum við fleiri kvik-
myndahátiðir, það sjá allir að
áhuginn er fyrir hendi. En þó get
ég ekki varist þeim ávæningi að
kvikmyndahátiðin sé soldið húm-
búkk, Potemkintjald fyrir kvik-
myndaáhuga mörlandans. Þegar
ástandið er eðlilegt (þ.e. fyrir
neðan allar hellur) er kannski
sýnd kvikmynd i Reykjavik árs-
fjórðungslega sem eitthvað er
spunnið i. Þessar ca. fjórar
KRAfTAVERKAMENN I HOLUVUDD
heitir einn þeirra, i örvæntingu
spyr maður — hvar eru nú Chap-
lin, Buster Keaton, W.C. Fields? !
En nú nægir ekki lengur aö lag-
kökum sé hent og náunganum
gefið á kjaftinn þaö er eyðilegg-
ing i stórum stil sem kitlar hlát-
urstaugarnar, allt skal lagt i rúst.
Þetta skildi Steven Spielberg
manna best. 1 siöustu myndinni
um ævintýri Súpumanns var heil
borg jöfnuð við jörðu, verur með
yfirnáttúrulega krafta þeyttu á
milii sin bilum og jafnvel húsum.
Spielberg fer eins að, nema hvað
nú er það „húmorinn” sem situr i
íyrirrúmi. tíkutæki má ekki sjást
i myndinni án þess að þaö springi
eða hljóti einhver ennþá mein-
legri örlög, danssalir og ibúöar-
hús eru lögð i rúst, ílugvélar brot-
lenda, skriðdreki keyrir út af
bryggju sem siðan hrynur og
sömu leið fer parisarhjól baðað
ljósum. Úti á hafi liggur óvinur-
inn ileyni, Japanir, ekkert tiltak-
anlega slæmir en ákaflega vit-
grannir, Þjóðverji — stereótýpa
úr gömlum striðslummum, Kan-
arnir eru aftur á móti hraustir,
fullir af lifsorku og lýöræðisanda
og huggulega klaul'skir. Þegar
ljósin eru loksins kveikt hring-
snýst allt i kollinum á áhoríand-
anum sem átti sér einskis ills von,
hann fer út, örlitið verri maður en
áður, hann helur kannski rekið
upp eina hlátursroku, liklega i
óttablandinni gleði yfir atriði þar
sem ekkert var skemmt. Hvilik
sóun!
Hin nýja kynslóð leikstjóra i
Hollywood, þar sem þeir eru i
fylkingarbrjósti Spielberg og
mótingi hans Georg Lucas, hefur
uppgötvað að nú eru það ævin-
týramyndir sem ná að fanga hug
almúgans. Veruleikinn er gjald-
þrota — úti i geimnum gerast
ósköp skemmtileg stjörnustrið,
þar biða heilar stjörnuþokur þess
eins að vera grandað, hringborös-
riddarar nútimans leita saman að
týndri örk, Súpumann hringsólar,
snýr við rás timans og afstýrir
kjarnorkustyrjöld með handaíl-
inu einu saman. Dæmigert.
Draumaverksmiöjan starlar sem
aldrei fyrr i Hollywood.
Hvernig var það aítur — það
eru ekki nema íáein ár siöan aö
margir álitu að Hollywood, alla
vega æðri endi fabrikkunnar,
hefði vent kvæði sinu i kross, þar
værumenn larnir að gera myndir
um vandamál samtimans, um
venjulegt l'ólk, um fólk sem verð-
ur undir i lilinu, allt i einu voru
viðfangselnin þau sömu og
sænskir leikstjórar, franskir og
þýskir höfðu gert listræn skil og
afraksturinn var ekki svo slæm-
ur. Coming Home um aölögunar-
erfiðleika heimsnúinna her-
manna frá Vietnam, Kramer vs.
Kramer um deilur íráskilinna
foreldra um yfirráðarétt yfir
barni, Deer Hunter um strið sem
stiar i sundur vinum og elskend-
um, myndir Scorseses um ógæfu-
menn stórborganna, ölugugga,
glæpamenn, vændiskonur og
morðingja. Um tima má segja að
þessar myndir hafi verið vöru-
merki bandariskrar kvikmynda-
gerðar. Að visu var það táknrænt
að þegar erkigyðingurinn og grin-
fuglinn Woody Allen reyndi loks
að gera hlátursfria mynd hlaut
hún slælegar og ómaklegar við-
tökur i heimalandinu. 1 gamla
heiminum var ínteriors hins veg-
ar margrómuð sem meistara-
verk. Vandamálin eru jú alltaf
best geymd undir rós háðsins og
Woody greyið fær að súpa sinn
harmskoplega kokkteil til ævi-
loka.
Var þetta aðeins bylgja sem
gekk yfir, stjarna sem kviknaði
og slokknaði eins og aðrar stjörn-
ur i Hollywood? Af öllum sólar-
merkjum að dæma eru það ævin-
týramyndirnar sem laða nú og
lokka, áhyggjulausar viðáttur
geimsins, veröld þar sem kökunni
er snyrtilega skipt milli góðs og
ills, grinmyndir þar sem lagköku-
kastiðer hafiönipp i æðra veldi og
þyngri hlutum slett en rjóma.
Einhverra orsaka gæti verið að
leita i videoinu margumtalaða.
Það er alkunna að kvikmyndahús
og kvikmyndafyrirtæki um allan
heim eru i hatrammri baráttu við
videoæöið sem alltaf vinnur nýja
sigra og ný lönd. Nú er hægt að
njóta flestra lystisemda hreyfi-
myndanna heima i stofu og hvi þá
að hafa fyrir þvi að fara i kvik-
myndahús. Eina lifsvon kvik-
myndanna er að yfirbjóða videó-
ið. Stærra! Betra! Glæsilegra!
Breiðtjald, Dolby-hljóð, hama-
gangurinn jafn mikill og i heims-
slitum. Þá loks vaknar millistétt-
in úr videódoðanum og drifur sig i
bio'.
myndirá ári fara flestar fyrir of-
an garð og neðan hjá kvikmynda-
listarvinunum sem verða svo yf-
irmáta áhugasamir á kvik-
myndahátiðum. Þvi er það svo að
i raun hefur það aldrei gerst að
kvikmyndahúseigendum væri
sýnt og sannað að hér sé áhugi og
markaður fyrir iistrænar kvik-
myndir. Að visu tryggja örfá nöfn
alltaf aðsókn Fassbinder og Fell-
ini til dæmis, en siðan ekki söguna
meir. Eftir að kvikmyndahátið-
inni lauk voru myndir hennar
sýndar á hversdagslegum sýn-
ingum i Regnbogabiói i tæpa
viku. En þá var eins og allur
menningarvindur væri farinn úr
mönnum, hátiðarljóminn var
horfinn, og mér sýndist aðsóknin
ekki vera nema rétt i meðallagi.
Þó voru þetta margar bestu
myndirhátiðarinnarsem höfðu af
vissum ásiæðum verið sparaðar
meöan a hátiðinni sjálfri stóð.
Og nú er hæ tt að sýna þessar kvik
myndir sem margar hverjar
munu áreiðanlega íá sinn sess i
kvikmyndasögunni. Ekki ber
þetta vott um lifandi og djúpstæð-
an áhuga á kvikmyndum...
Svo er vist staríandi dauövona
kvikmyndaklúbbur hér i bæ.
Við sitjum hér i varanlegu
myndmálssvelti Islendingar og
þvi ná kvikmyndahátiðir þvi mið-
ur ekki að svala.
Egill Helgason
blaðamaður skrifar
OLLUM HEIMSHORNUM
M.a. Bananar — epli gul — epli græn
appelsínur — mandarinur— sitrónur -
vinber blá — vínber græn — perur
ferskjur— kiwi — plómur — avocado
epli rauð
grape —
melónur
Bananar hf,
Elliðavogi 103 — Símar 81674 - 81642 — 104 Reykjavík

^^FERSKIR AVEXTIR VIKULEGA^-^ Hfvj