Tíminn - 11.07.1982, Qupperneq 19

) /.» \ \ i * i i j r '
SUNNUDAGÍJR U. JÚLÍ 1982.
(En alls ekki 12. Rxa4 - Rxe4 og:
a. 13. Dcl - Da5+ 14. Rc3 - Bxf3.
b. 13. Bxe7 - Rxc5 14. Bxd8 - Rxa4
15. biskupinn fer af d8 - Bxf3 16. gxf3
- Rxb2.
c. 13. Dxe7 og nú: cl. 13. - Dxe7 14.
Bxe7 - He8 15. Be2 - Hxe7 16. 0-0 -
Hd8 og beinir miklum þrýstingi að
d-peðinu og biskupnum.
c2:13.-Da5+ 14. b4-Dxa415. Dxe4
- Hfe8 16. Be7 (16. Re5 - Dxdl mát).
16. - Bxf3 17. gxf3 - Bf8 og nær liði sinu
aftur og hefur mun betri stöðu.
d. 13. Db4 - Rxg5! 14. Rxg5 - Bxdl
15. Kxdl - Bxd4 16. Dd? - Bxf2 og
stendur miklu betur.) 12. - Rxc3 13.
bxc3
13. - Rxe4!! (Fórnar skiptamun til að
opna e-línuna. Það er eðlilegt framhald
af fyrri fléttu.) 14. Bxe7 - Db6! (Þessi
leikur er mun sterkari en 14. - De8, en
þá fær hvítur tækifæri til að leika 15.
Hd3 og siðan 16. He3.) 15. Bc4! (Ef 15.
Bxf8 - Bxf8 16. Db3 - Rxc3 17. Dxb6
(17. Dxc3 - Bb4). 17. - axb6 18. Hal -
. Bxf3 19. gxf3 - Ba3 20. Kd2 - Bb2 21.
Hel - Rd5 og svartur hefur bráðdrep-
andi sókn.) 15. - Rxc3 (Því ef 16. Dxc3,
þá Hfe8 og nær manninum aftur.) 16.
Bc5! - Hfe8+ 17. Kfl
(Nú fann Fischer þann leik sem færði
skákinni sæmdarheitið „ódauðleg".
Byrne hefur líklega búist við að svartur
neyddist til að leika 17. - Rb5, en eftir
18. Bxf7+ hefur hvitur vinningssókn.
En Fischer lék:) 17. - Be6!! (Ljóst er að
hvitur má ekki drepa þenna biskup, því
þá fylgir gamla góða kæfingarmátið í
kjölfarið: 18. Bxe6 - Db5+ 19. Kgl -
Re2+ 20. Kfl-Rg3++ 21. Kgl-Dfl+
22. Hxfl - Re2 mát. Ekki má heldur 18.
Dxc3 - Dxc5 og notfærir sér leppun
peðsins, né 18. Hel og nú gengur 18. -
Rb5 mæta vel. Byme varð þvi að hirða
drottninguna.) 18. Bxb6 - Bxc4+ 19.
Kgl - Re2+! (Lagar stöðu riddarans
meðan tækifæri er til.) 20. Kfl - Rxd4+
21. Kgl (Eða 21. Hd3 - axb6 22. Dc3 -
Rxf3!). 21. - Re2+ 22. Kfl - Rc3+ 23.
Kgl - axb6 24. Db4 (Ef 24. Dd6 - Rxdl
25. Dxdl - Hxa2 og siðan Hal): 24. -
Ha4! 25. Dxb6 - Rxdl (Svartur hefur
fengið hrók, tvo biskupa og peð fyrir
drottninguna. Auk þess er hvíti kóngur-
inn afar illa staddur eins og Fischer sýnir
fram á með nákvæmri og markvissri
taflmennsku.) 26. h3 (Ekki 26. Dxb7 -
Bd5) 26. - Hxa2 27. Kh2 - Rxf2 28. Hel
- Hxel 29. Db8+ - Bf8 30. Rxel - Bd5
31. Rf3 - Re4 32. Db8 - b5 33. h4 - h5
34. Re5 - Kg7 35. Kgl - Bc5+ 36. Kfl
(Eða 36. Khl - Hal+ 37. Kh2 - Bgl+
38. Kh3 - Ba7) 36. - Rg3+ 37. Kel -
Bb4+ 38. Kdl - Bb3+ 39. Kcl - Re2+
40. Kbl- Rc3+ 41. Kcl - Hc2 og hvítur
hefur verið mátaður!
Hér kemur svo önnur skák, ekki alveg
gallalaus, en ekki siður glæsileg. Það vill
svo til að fómarlamb Fischers er enginn
annar en Robert Byrne, bjróðir Don-
alds, en skákin var tefld á meistaramóti
Bandarikjanna 1963-64. Keppendur
vom tólf og meðal þeirra allir sterkustu
skákmenn USA en Fischer vann fádæma
ömggan sigur, vann nefnilega allar
skákir sinar en i öðru sæti varð Larry
Evans, 3.5 vinningi neðar. Og hér sjáum
við hvernig Fischer lék R. Byme, sem
líkt og Donald hér á undan hefur hvítt.
1. d4 - Rf6 2. c4 - g6 3. g3 - c6 4.
Bg2 (Á meistaramótinu ári fyrr hafði
Byme leikið hér 4. d5, en Fischer svarað
4. - b5!)j. 4. - d5 5. cxd5 - cxd5 6. Rc3
- Bg7 7. e3 - 0-0 8. Rge2 - Rc6 9. 0-0
(„Til að eiga ennþá marga kosta völ í
uppbyggingu stöðunnar," sagði Byme í
skýringum sínum við skákina.) 9. - b6
10. b3 - Ba6 11. Ba3 - Hel! 12. Dd2
(12. Hcl.) 12. - e5!!? (Fischer tekur á
sig mjög veikt d-peð en treystir á að
aukin virkni léttu mannanna vegi þar
upp á móti. Miðað við það sem á undan
er gengið var þetta hið eina rökrétta.)
13. dxe5! (Það er auðvelt að vera vitur
eftir á, og eftir skákina taldi Byme að
hann hefði átt að leika hér hinum rólega
leik 13. Hacl, en þá hefur svartur betri
stöðu eftir 13. - exd5 14. exd5 - Dd7).
13. - Rxe5 14. Hfdl? (14. Hadl! - Dc8
og staðan er í jafnvægi. Fischer hafði
hins vegar aðeins rannsakað 14. - Re4
og eftir 15. Rxe4 - dxe416. Bxe4 - Dxd2
17. Hxd2 - Rc4 18. Bxa8 - Rxd2 19.
Hdl - Rc4, leikur hvitur ekki 20. bxc4
Hxa8, heldur skýtur inn míKiíeiknum
20. Bc6! og eftir 20. - Rxa3 21. Bxe8 -
Bxe2 22. Hd7!, „og svartur á í
óskaplegum vandræðum með að ná
jafntefli,“ að sögn sovéska stórmeistar-
ans J.Averbakh sem stakk upp á þessum
leik í sovésku skáktimariti. Það er
skammt milli feigs og ófeigs! - stórkost-
legs sigurs eða ömurlegs ósigurs.) 14. -
Rd3! (Héðan i frá er skákin „einstefna
að marki Bymes“ svo notað sé
fótboltamál. Á bak við þennan djarflega
riddaraleik liggur að eftir - Re4 er hann
vel studdur.) 15. Dc2 (Byrne vonaði að
Fischer myndi hér freistast til órökréttr-
ar fórnar. Ef 15. Rf4 - Re4 16. Rxe4 -
dxe4! 17. Hbl - Hc8 18. Rxd3, þá á
svartur 18. -Bc3!!): 15.-Rxf2! (Fischer
hefur þurft að reikna út alla möguleika
hér frá og með 14. - Rd3, þar sem það
er augljóst að hvitur muni vilja losna við
þennan skelegga innrásarmann.) 16.
Kxf2 - Rg4+ 17. Kgl - Rxe3 18. Dd2
- Rxg2!! (Spumingin er hvenáer Fischer
skipti um áætlun og ákvað þennan leik
i stað hins eðlilega 18. 6 xdl og hvitur
hefur tvo riddara fyrir hrók og eitt eða
tvö peð, en kóngsstaða hans galopin.
Menn hvits em allir í ágætum stöðum í
sjálfu sér en Byme hefur verið að tefla
til vinnings og þvi stefnt mönnum sinum
gegn veika peði svarts á d-línunni. Þeir
eru þvi illa staddir er kóngurinn liggur
skyndilega undir hörðum árásum.) 19.
Kg2 - d4! 20. Rxd4 - Bb7+ 21. Kfl
(Aðrir kóngsleikir em engu skárri. Eftir
21. Kf2 óttaðist Byme 21. - Hcl með
hótuninni Hcx3 og svartur hefur greini-
lega unnið endatafl, en liklegra er að
Fischer hefði kosið beina mátsókn: 21.
- Dd7 og t.d. 22. Hacl - Dh3 23. Rf3 -
Bh6 24. Dd3 - Be3+ Eða 21. Kgl -
Bxd4+ 22. Dxd4 - Hel+! 23. Kf2 -
Dxd4+ 24. Hxd4 - Hxal o.s.frv.) 21. -
Dd7!
(í hliðarsal vom tveir stórmeistarar að
skýra þessa skák og báðir voru sammála
um að Byme væri nú með unna stöðu.
Andlit þeirra láku því beina Ieið oni gólf
þegar Byrne svaraði með þvi að gefast
upp!! Raunar er leiðinlegt að hann
skyldi ekki tefla aðeins lengur því lokin
em falleg: 22. Df2 - Dh3+ 23. Kgl -
Hel + !! 24. Hxel - Bxd4 og mátar, eða
22. Rdb5 - Dh3+ 23. Kgl - Bh6 o.s.frv.
Þessi skák fékk fegurðarverðlaun móts-
ins, svo sem hún á skilið.)
En i næstu viku höldum við áfram
með Fischer.
-ij tók saman,
þýddi og endursagði
skák
Listin
að finna
fléttur
■ Best væri að sjálfsögðu að sjá
allar fléttur í öllum stöðum, en það
getur enginn. Það næstbesta er að
vera þefvís. Ýmsir möguleikar í
stöðunni leiða menn þá á rétta
sporið. Það þriðja besta er svo að
hafa skilning á hvenær maður þarf á
fléttu að halda. Maður hefur til
dæmis fórnað peði fyrir sóknarfæri
en andstæðingurinn tekur vel á móti
og sóknin er að renna út i sandinn.
Nú eða aldrei! Þá verður maður að
leita vel og leita lengi. Ef flétta finnst
í stöðunni verður hún að finnast. Ef
ekki hefur maður bara peði minna
og kannski lélega stöðu svo það
skiptir ekki meginmáli þó maður eigi
lítinn tima eftir.
AÐ DRAGA LESENDUR
Á TÁLAR
Að skrifa er að draga lesendursina
á tálar. Það á við um skákskrif eins
og önnur. Stundum fer í taugarnar á
mér að lesendur em ekki nægilega
gagnrýnir. En nú fæ ég að sjá i „64“
hvernig það er að vera sjálfur í
hlutverki hinna táldregnu
Hvað leikur hvitur? Er þessi staða
mikilvæg?
Hún kom upp i skák A. Martins
og Passerottis á skákmótinu í Róm.
Martin hefur hvítt.
1. e4-c5 2. R13-d6 3. d4-cxd4 4.
Rxd4-Rf6 5. Rc3-g6 6. Be3-Bg7 7.
f3-Rc6 8. Dd2-0-0 9. Bc4 • Bd7 10.
0-0-0-Hc8 11. Bb3-Re5 12. g4-Rc4
13. Bxc4-Hxc4 14. h4-Da5 15.
h5-Hfc8 16. hxg6-fxg6 17. Rb3-Da6
18. Bh6-Bh8 19. e5!?
Ég ætla mér ekki að diskútera
byrj anafræði nú, en það var heimsku-
legt af ítalanum að tefla móti manni
sem hefur rannsakað afbrigðið í
mörg ár.
19. -Rxg4 20. fxg4-Bxe5 21.
Kbl-Bxg4 22. HdH-bó 23. Rd5-Db7
24. Dg2!-Kh8?
Aha! - við emm komin að
stöðumyndinni. Og hvers vegna er
þessi staða mikilvæg? Það liggur í
augum uppi að hvítur stendur betur,
peðin þrjú sem svartur hefur upp i
manninn nægja ekki í svona stöðu.
En á hinn bóginn er svartur
tilbúinn til að leika hinum sterka leik
Bf5, sem lokar f-línunni og hótar á
c2. Þess vegna er mikilvægt að finna
hér fléttu!
Tókuð þið eftir þvi að drottning-
amar á g2 og b7 standa á sömu
skálínu?
25. Bf4!-Bxf4 26. Rf6!
Hótar máti.
26. -exf6 27. Dxb7-h5 28. De7-Bf5
29. Hxh5-gxh5 30. Dxf6+-Kg8 31.
Dxf5-Be5 32. Hgl+ og svartur gafst
upp. Þetta var mun betra en 25.
Bg7??-Kxg7 26. Hxh7+ og drottn-
ingin er mjög dýra verði keypt.
(Fyrstu leikina þekki ég ekki. Ef
þessi staða hefur komið upp eftir
drottningarbragð hefur svartur tapað
tempói. Kannski Nimzóindversk: 1.
d4-Rf6 2. c4-e6 3. Rc3-Bb4 4. e3-0-0
5. Bd3-d5 6. Rf3-c5 7. 0-0-dxc4 8.
Bxc4-Rbd7 9. De2-cxd4 10. exd4-
Rb6 11. Bb3-Bd7 12. Bg5-Be7 13.
Hadl-Rbd5 14. Hfel-Bc6 15. Hd3-
He8 16. Re5-Rxc3 17. bxc3-Rd5.)
Staðan kom upp í klukkufjöltefii í
Riga árið 1958. Tal hafði hvítt. Hann
skrifaði um þessa skák oftsinnis
síðan og kveðst hafa vitað að
andstæðingurinn væri traustur skák-
maður. Hvers vegna leyfði hann þá
sáraeinfalda fléttu eins og Rxf7?
En Tal fann ekki framhaldið. Og
meðan úrin tifuðu á hinum borðun-
um níu sat Tal i hálftíma yfir þessari
stöðu! Og loksins fann hann:
1. Rxf7-Kxf7 2. Dxe6+-Kf8 3.
Bcl!!
Svona leiki er erfiðast að finna,
þegar mennimir em dregnir til baka.
Auk þess er almælt að i miðri fléttu
séu rólegir leikir þeir erfiðustu.
Rólegir og rólegir ekki. Höfuðatr-
iðið er að gegn Bf6 á hvítur nú Ba3+.
En biskupinn bendir eftir sem áður
i hina áttina lika, t.d.: 3. -Da5 4.
Hf3+-Bf65. Hxf6+-gxf66. Bhómát!
Framhaldið í þessari skák varð:
3. -Bf6 4. Ba3+-He7 5. He4-Ke8
6. Bxe7-Rxe7 7. d5-Bb5 8. d6!-Bxd3
9. d7+ og mát í næsta leik.
Stórkostlegt! Hugmyndin 3. Bcl
er flott. Kemur i veg fyrir að svartur
bjargi sér með Bf6. Og ekki gekk: 3.
Hf3+-Bf6 4. Hxf6+, vegna 4. -Dxf6!
Þetta hefur Tal sem sé skrifað
langt og merkilegt mál um. Og
annars vegar emm við lesendur
dregnir á tálar, hins vegar treystum
við reikningskúnst Tals.
En nú kemur Júsúpov allt i einu
askvaðandi og segir að önnur og
mjög einföld lausn hafi við i
stöðunni.
3. Bxe7+!-Hxe7 4. Hf3+-Ke8 5.
Df7+ Kd7 6. Hxe7+-Rxe7 (6. -Dxe7
7. Bxd5) 7. De6+-Kc7 8. HT7, eða 7.
-Ke8 8. Hf8+!
Bent Larsen,
stórmeistari,
skrifar um skák
19
'KCtttett
HÁÞRVSTI-
ÞVOTTATÆKI
Rafknúin
1. og 3ja fasa
eða fyrir úrtak
dráttarvélar.
Allt að 150 kg.
þrýstingur.
Útbúnaður fyrir
sandþvott!
Dönsk gæðavara
Guðbjörn
Guðjónsson
heildverslun
Kornagarði 5 Slmi 85677
Verð aðeins
kr. 3.955.-
Skeljungsliúðin </
Síðumúla33
símar 81722 og 38125
ÖLl almenn prentun
LITPRENTUN
TÖLVUEYÐUBLÖÐ
• Hönnun
• Setning
• Filmu- og plötugerð
• Prentun
• Bókband
PRENTSMIDJAN
édddi
Cl H F.
SMIÐJUVEGI 3, 200 KÓPAVOGUR
SÍMI45000
Auglýsið í
Tímanum