Tíminn - 26.09.1982, Blaðsíða 19

SUNNUDAGUR 26. SEPTEMBER 1982
19
ég geti náð honum. En viti menn. Þegar
ég kem heim þá er það fyrsta sem ég sé
þessi dúkur. Hann er þá kominn sjálfur
upp. Oft hef ég verið að hugsa um hver
hafi hjálpað mér.
Hann Brynjólfur Bjamason spurði
mig alltaf í hvert skipti sem hann kom í
heimsókn hvort eitthvað hefði komið
fyrir hjá mér núna. Hann er alltaf að
Ieita sannleikans og þess hvort til væri
annað líf. Hann var búinn að sanka
miklu að sér um svoleiðis. Einu sinni var
ég að setja upp púða og hafði notað við
það málband sem ég lagði upprúllað á
saumamaskínuborðið. Eg stóð upp til
þess að fara að strauja og eftir litla
stund, þegar ég sneri mér við, var komið
þama annað málband á borðið. Þetta
málband var gult og grænt en mitt var
blátt beggja megin, Ijós og dökkblátt.
Ég sagði Brynjólfi frá þessu og hann
sagði að þetta hlyti að hafa verið
búálfurinn. „Hafi það ekki verið
búálfurinn, - já, hver hefur þá stolið því
handa þér,“ sagði hann.
Já, það var búálfur hjá okkur á
heimilinu alla tíð. Það sá hann skyggn
kona hjá okkur, strax þegar við vorum
nýgift. Hún hét Guðlaug frá Kleppi.
Hún sagði að hann væri svo sem hálfur
metri á hæð, fremur ófríður og
stórskorinn, eins og allir búálfar, og
klæddur stuttum, grænum kyrtli. Hún
sá hann í hvert skipti sem hún kom í
heimsókn og einu sinni þegar ég hafði
verið lengi úti í löndum kom Guðlaug
og sagði: „Mikið sé ég hvað hann fagnar
þér. Ég sá hann hér áðan og hann sat á
öxlinni á þér og lét svo vel að þér. Já,
hann hjálpaði mér áreiðanlega oft að
finna hluti sem ég týndi. Já, kannski
hann hafi sótt dúkinn sem datt á bak við
fsskápinn.
Einu sinni kom það fyrir mig að ég
týndi eymalokkum, þegar ég var í
matarveislu inni á Kleppsvegi 20, hjá
honum Kristni heitnum É. Andréssyni.
Það vom þama margir gestir, þar á
meðal Sigfús Daðason og sovéski
sendiherrann. Fyrst varð ég vör við að
ég hafði týnt öðmm eymalokknum og
nokkm seinna hinum. Sigfús leitaði að
þeim fýrir mig eins og hann gat og fór
meira að segja út á blettinn að leita þar,
því við Þórbergur og hann höfðum verið
úti á svöium og héldum að ég hefði
kannske missst þá niður af þeim. En viti
menn. Heima átti ég, veggklukku
ákaflega fallega og á henni var dálítil
bryggja. Þegar ég kem heim þá sé ég allt
í einu að á bryggjunni liggja
eymalokkamir, hlið við hlið. Þórbergur
sagði mér að hringja strax í Sigfús og ég
gerði það. Sigfús kom sjálfur í símann
og ég sagði að hann þyrfti ekki að leita
lengur, því lokkarnir væru heima á hillu
hjá mér. Stærra „Ha!“ hef ég aldrei
heyrt.
Þeir Brynjólfur og Sigurður Nordal
vom bestu vinir Þórbergs og Sigurður
trúði líka á yfirnáttúruleg efni. Hann sat
alltaf lengi þegar hann kom, oft fram
undir miðnætti, og þeir Þórbergur höfðu
margt að ræða um. Ég spurði hann einu
sinni hvort hann tryði á huldufólk, „Já,
meðan enginn afsannar að það sé til“
svaraði Sigurður.
Á heimili okkar á Hringbrautinni varð
■ Á áttræðisafmæli Margrétar. Helga Jóna er til vinstri við Margréti, en Þóra,
dóttir Steinþórs, er til hægri. Myndina tók Gunnlaugur, sonur Helgu.
öðmvísi, hefði ekki verið skrifuð um
mig bók. Jú, það er stundum minnst á
þetta við, mig ef fólk kemst að því að
ég sé „Lilla-Hegga.“ Þá er það helst
eitthvað um Sobegga afa og það hefur
komið fýrir að börnin hafa verið að lesa
um mig í lesbókinni í skólanum og vilja
þá fá að sjá mig. Gunnlaugur sonur minn
las einmitt kaflann um „Litlu manneskj-
una“ í skólanum, en sagði þó ekki frá
að þetta væri mamma sín. Hins vegar
bað hann kennarann að lesa fyrir þau
krakkana „Sálminn um blómið," en ég
veit nú ekki hvemig kennarinn hefur
tekið því.“
Nú er von á útgáfu á bréfum sem
Þórbergur skrifaði þér?
„Já, þetta eru bréf sem hann skrifaði
mér og Biddu. Elsta bréfið frá honum
til mín er frá því ég var sjö Sra. Hann
hafði mjög gaman af bömum og þau af
honum, því hann var alltaf að leika sér
við okkur. Oft er talað við böm í gegn
um þriðju persónu, en hann taiaði alltaf
við okkur eins og fullorðið fólk. Hann
lét stundum „vatnsandann" koma fyrir
krakkana, en það var afskaplega
skemmtilegur leikur. Krakkamir göluðu
þá til hans: „Þórbergur, látu andann
koma. „Stundum sagðist hann ekki
mega vera að því, en einu sinni fór heill
flokkur til hans og bað hann að látá nú
andann koma. Þá tók hann vatnsfötu á
svölunum og jós niður fleiri fötum af
vatni.
Stundum var hann líka að athuga
hvort andinn væri „í stöði“ eins og hann
sagði, en þá var það tískuorð hjá
krökkunum „að vera í stuði". 1952
fluttist ég til Húsavíkur og var með
móður minni hjá Júlíusi gamla Hafstein.
Það var um það leyti sem Þórbergur fór
í Kína-ferðina og þá byrjaði hann að
skrifa mér. Hann skrifaði ekki mjög oft
en alltaf löng bréf. Hann skrifaði mér
líka þegar ég var í sveit og þegar ég var
í Þýskalandi, en þar var ég í tvö ár.
Það hefur verið mjög gaman að taka
þetta saman, en Hjörtur Pálsson hefur
skrifað skýringar með bréfunum. Það
verður spennandi að sjá hvemig þetta
verður. Kannske verða einhverjir móðg-
aðir vegna einhvers sem þama flýtur
með, en það em sumir sem alltaf þurfa
að móðgast út af einhverju. En þá
verður að hafa það.“
-AM
ég einu sinni vör við að það var maður
í bókaherbergi Þórbergs. Ég sá hann
ekki beinlínis, - aðeins með mfnum
andlegu augum sá ég hann. Þetta var
fremur lágur maður og gildvaxinn og
það sáu hann fleiri en ég. Til dæmis sáu
hann einar fjórar skyggnar manneskjur
sem komi í heimsókn til mín, dönsk
kona, frú Hansen, Guðlaug frá Kleppi
og kona sem ég þekki og er frá ísafirði.
Öllum bar saman um lýsinguna á
honum. Loks gamall skyggn maður,
kunningi okkar. Það kom oftar en einu
sinni fyrir að þessar konur sátu við
bókaskápinn, en drógu stólinn frá
honum og í átt til mín, af því að þeim
leið ekki vel þar.
Einu sinni þegar Þórbergur var
upplagður að skrifa segir hann við mig
að ég skuli bara fara að hvfla mig, enda
hafði ég verið að þvo þvott um daginn
og var orðinn þreytt. Ég fór inn í
svefnherbergi að leggja mig, en gat ekki
sofnað og þótti ég þurfa að fara fram í
stofu. Ég sest frammi við bókaskápinn
og fer að lesa og Þórbergur, vissi ekki
af mér þama. Þá veit ég ekki fyrr til en
dregur úr mér allan mátt og að það er
blásið ísköldum andardrætti á háísinn á
mér. Mér brá svo við að ég æpti upp og
Þórbergur snarbrá og hann kom
hlaupandi að spyrja hvers vegna ég hefði
æpt og ég segi honum hvað fyrir hafði
komið. Þetta var í síðasta skiptið sem
ég varð vör við þennan mann, því
Þórbergur krossaði yfir homið þar sem'
bókaskápurinn var og hafði eitthvað
gott yfir og þá hvarf þetta smátt og
smátt.“
Við látum hér spjalli okkar við
Margréti Jónsdóttur lokið. Hún býr nú
sem áður segir að Droplaugarstöðum
við Snorrabraut og unir þar vel sínum
hag, enda er minni og andlegir kraftar í
ágætu lagi, eins og af þessu spjalli ætti
að vera ljóst. Margrét verður 83 ára
þann 30. september n.k. en hún fylgir
öldinni nokkúm veginn, fædd þennan
dag árið 1899. Við sendum henni bestu
afmæliskveðjur og ósk um góða og
friðsæla daga. _am
VÖRUBIFREIÐASTJÓRAR
Getum boðið nokkra vörubíla frá
ÍMTERNATIONAL HARVESTER
á mjög góðu verði
Cargostar:
Vél 210 ha.
Heildarburðargeta
16500 k.g.
Sterk, en léttbyggð
grind, sem skiptir
miklu máli í landi
þungatakmarkana, og
hefur auk þess áhrif á
eyðslu.
S-Serían:
1954 6 hjóla. Vél 210 ha.
Heildarburðargeta
16500 kg.
F-2674 10 hjóla.
Heildarburðargeta
23000 kg. Vél 300 ha.
Hafið samband við sölumenn okkar sem
veita nánari upplýsingar.
VÉIADEILD
SAMBANDSINS
Ármúla 3 Reykjavlk S. 38 900