Tíminn - 20.11.1982, Blaðsíða 20

Opiö virka daga
9-19.
Laugardaga 10-16
HEDD"
Skemmuvegi 20 Kopavogi
Simar (91)7 75 51 & 7 80 30
Varahlutir
Mikið úrval
Sendum um land allt
Ábyrgð á öllu
Kaupum nýlega
bíla til niðurrifs
Gagnkvæmt
tryggingaféJag

'i

y
labnel
HÖGGDEYFAR
QJvarahlutir
Armúla 24
Sími 36SI0
■ Andrés
Kristjánsson.
LAUGARDAGOR 20. NÓV. 1982
■ Félagsmálahreyfingar Suður-Þingeyinga á seinni hluta síðustu aldar og raunar þessari líka hafa
undanfarið vakið mikla forvitni sagnfræðinga og söguunnenda. Einn áþreifanlegasti árangur þeirra
hreyfínga var stofnun fyrsta kaupfélags á íslandi, Kaupfélags Þingeyinga. Það er 100 ára í ár, stofnað
1882 eins og fíestir vita og til þess árs rekur samvinnuhreyfingin á íslandi upphaf sitt. Það hefði verið
úrættú; við þingeyskar hefðir ef þess merkisafmælis hefði ekki verið minnst á veglegan hátt, enda hefur
það verið gert og nú á dögunum kom út „Aldarsaga Kaupfélags Þingeyinga 1882-1982, skráð af Andrési
Kristjánssyni fræðslustjóra og fyrrum ritstjóra. Þetta er mikið rit, 488 blaðsíður að stærð og prýdd
mörgum myndum. Tíminn ræddi við Andrés um verkið og tildrög þess.
- Já, eins og fram kemur í formála
Teits Björnssonar á Brún fyrir bókinni,
þá mun það hafa verið Ketill heitinn
Indriðason, bóndi á Ytrafjalli, sem
hreyfði því fyrstu að Kaupfélag Þingey-
inga gengist fyrir ritun þessarar 100 ára
sögu. Þess var svo farið á leit við mig að
ég tæki verkið að mér og féllst ég á það.
Ég hef svo unnið að því undanfarin tvö
ár.
- Hvar leitaðir þú einkum fanga í
heimildasöfnun?
- Fyrst er nú að geta þess að
kaupfélagið sjálft á geysimikið heimilda-
safn, sem það varðveitir sjálft. Það er .
t.d. mikið og merkilegt bréfasafn, þar
sem í eru bréf sem farið hafa milli
forustumanna kaúpfélagsins, deildar-
stjóra og félagsmanna. í þessu safni eru
alls geymd um það bil 6000 bréf. Þar að
auki eru í safninu viðskiptabækur og
gerðabækur, gögn deilda og þar fram eftir
götunum. Kaupfélagið hefur þannig
komið sér upp safni til eigin sögu og
þetta er allt varðveitt á Húsavík í mjög
góðum og tryggilegum geymslum. Þetta
eru auðvitað aðalheimildirnar um sögu
kaupfélagsins. Ýmis gögn er líka að
Aldarsaga Kaupfélags Þingeyinga komin út:
ÁHERSU ALLTAF LÖGD Á
Á VARÐVEISLU HEIMILDA
— Rætt við Andrés Kristjánsson, höfund bókarinnar
finna í sýsluskjalasafninu á Húsavík.
Svo eru til ýmis handrit, t.d. handrita-
safn Jakobs Hálfdánarsonar, Benedikts
Jónsonar frá Auðnum. Það er líka til
mikið prentað mál, Saga Kaupfélags
Þingeyinga, eftir Jón Gauta Pétursson
bónda á Gautlöndum sem út kom 1942
á 60. afmæli félagsins, Pétur Jónsson
bóndi og alþingismaður á Gautlöndum
dropar
skrifaði mikið í tímarit kaupfélaganna,
sem ég gat haft gagn af við samningu
bókarinnar og síðast en ekki síst gaf
Kaupfélag Þingeyinga út eigið félags-
blað, Ófeig og það kom út í 40 ár, síðast
1930. Benedikt Jónsson frá Auðnum sá
um útgáfu þess allan tímann. Þar birtist
mikið af greinum um kaupfélagsmál og
samvinnumál. Loks ber að nefna dokt-
orsritgerð Gunnars Karlssonar prófess-
ors í sagnfræði við Háskóla íslands,
Frelsisbarátta Suður-Þingeyinga og Jón
á Gautlöndum, þar koma stofnun
kaupfélagsins og fyrstu ár þess nokkuð
við sögu.
- Það hefur greinilega verið lögð á það
áhersla að halda til haga gögnum um
sögu félagsins frá fyrstu tíð.
- Já, það hefur verið lögð áhersla á
það. Benedikt frá Auðnum átti sinn þátt
í því, hann var bókavörður mjög lengi
á Húsavík. Það var komið upp skjala-
geymslu í kjallara kaupfélagshússins
þar, en gögn eru reyndar til annars
staðar frá fyrstu árum kaupfélagsins, til
dæmis á þjóðskjalasafni, þetta er dálítið
dreift, en það er mikið varðveitt.
fréttir
Bláfjöll opnuð í dag
■ Stólalyftan á skíða-
svæði Reykjavíkur í Blá-
fjöllum verður opnuð í dag
kl. 10. Að sögn Erlings
Jóhannssonar, hjá íþrótt-
afulltrúa Reykjavíkur-
borgar, þá er snjór ekki
orðinn nægur í Bláfjöllum
til þess að fleiri lyftur verði
opnaðar. Erlingur sagði að
snjór væri ekki orðinn næg-
ur þama uppfrá, en þó
gætu menn skíðað talsvert.
Hann sagði að þar sem
snjór væri þar væri hann
góður, en talsvert hefði
skafið, þannig að auð svæði
væru inn á milli.
Þá benti Erlingur á að
Vegagerðin myndi nú um
helgina vinna við lagfæring-
ar á Bláfjallaveginum,
þannig að við einhverjum
umferðartöfum mætti
búast.
- AB
Beið bana er Karls-
efni fékk á sig hnút
■ Banaslys varð um borð
í togaranum Karlsefni frá
Reykjavík þegar hann var
á veiðum um 30 sjómílur
vestur af Látrabjargi um
hádegisbilið á fimmtudag
Fjörtíu og tveggja ára
gamall netamaður, Örn
Söebeck, til heimilis að
Kvisthaga 19 í Reykjavík,
hlaut mikið högg þegar
togarinn fékk á sig brot og
talið er að hann hafi látist
samstundis. Örn var ásamt
öðmm skipverjum við
vinnu á þilfari þegar brotið
reið yfir.
öm lætur eftir sig tólf
ára gamla dóttur.
- Sjó
s
Arshátíð lækna
og sláturhús-
manna
■ Þessi er úr Víkurbiaðinu á
Húsavík: A laugardagskvöld
var haldin árshátið Sjúkrahúss
Húsavíkur. Var þar fjöldi
manns, læknar, hjúkrunarkon-
ur og ýmsir sem í fljótu bragði
virtust ekki nátengdir Sjúkra-
húsinu og þó. Þama voru m.a.
menn úr Kjötiðjunni og starfs-
menn Sláturhússins. E.t.v.
hafa læknar litið á starfsmenn
þessara fyrirtækja sem hálf-
gcrða kollega sína og því boðið
þeim á árshátíð Sjúkrahússins.
Konur í meiri-
hluta í borgar-
stjórn
■ A fimmtudagskvöldið var
rætt um jafnréttismál í ann-
að sinn á stuttum tíma í
borgarstjórn. Eins og áður var
það nýkynnt skýrsla Jafnréttis-
nefndar Reykjavíkur um jafn-
réttiskönnun í Reykjavík sem
varð útgangspunktur um-
ræðunnar. Hvorki fleiri né
færri en 17 ræður voru fluttar
við þetta tækifæri um jafnrétt-
ismál. Svo skemmtilega viidi
til að í þetta sinn voru kven-
menn í fyrsta skipti í meirihluta
í borgarstjórn, þar sem nokkr-
ar konur sátu sem varaborgar-
fulltrúar. Voru þær 11 á móti
10 karlmönnum. Þótti
mönnum þetta mjög við hæfi
miðað við þær umræður sem
fram fóru.
Garðar sendir
Hjölla tóninn
■ Garðar Sigurðsson, þing-
maður Alþýðubandalagsins í
Suðurlandskjördæmi, hefur
löngum verið sér á parti í
sínum flokki, a.m.k. í þing-
flokknum, og þorað að senda
ráðamönnum flokksins tóninn.
Það hefur lengi verið Ijóst að
ekkert sérstaklega fer vel á
með honum og Hjörleifl Gutt-
ormssyni, iðnaðarráðherra,
enda ekki farið í felur með það.
Nýlega var rætt á alþingi um
hugsanlega byggingu nýs flug-
vallar við Lagarfljót, sem gæti
þá tekið við þotuumferð. Tók
Garðar til máls og vandaði
iönaöarráðherra ekki kveðj-
urnar eins og meðfylgjandi
klausa úr Þjóðviljanum ber
með sér: „Þó tapverksmiðjan
myndi rísa á Reyðarfirði, þá
þyrfti tæpast þotur til að flytja
starfshópa um iðnverkefni
austur á firði. Garðar sagði
einnig að fráleitt væri að ætla
að litlar þotur væru framtíðar-
farartæki í innanlandsflugi,
jafnvel þó flytja þyrfti mikil-
væga menn.“
Krummi ...
... sér að hinir bláeygðu skatt-
heimtumenn íslenska ríkisins
hafa loksins frétt af þessum
bláu..