Tíminn - 29.09.1983, Blaðsíða 13

FIMMTUDAGUR 29. SEPTEMBER 1983
13
teknir tali
■ Verslunarhús Kaupfélags Skaftfellinga á Kirkjubæjarklaustri.
„REYNUM EFTIR BESTU GETU AÐ
RATA HINN GULLNA MEÐALVEG”
— rætt vid Einar Valdimarsson,
útibússtjóra Kaupfélags Skaftfellinga á Kirkjubæjarklaustri
■ Miðja vegu milli gamla og nýja
hverfisins á Klaustri standa þrjár þjón-
ustustofnanir: Minningarkapellan, úti-
bú Kaupfélags Skaftfellinga og Póstur
og sími. Þessa stundina er mest um að
vera í kaupfélaginu. Heimamenn jafnt
ferðamönnum leita í hillunum að því
sem þarf til neyslunnar. Inni á skrifstofu
situr útibússtjórinn Einar Valdimarsson.
Er alltaf svona mikið um að vera í
versluninni?
- Nei, þetta er auðvitað háannatími,
ferðamannatíminn. Annars er ekki hægt
annað að segja en að við höfum nóg
að gera, það tekur hvað við af öðru;
haustið með sláturtíðina, jólaannir í
framhaldi. Við kvörtum ekki.
Hvert er þjónustu-svæði útibúsins?
- Utibúið þjónar hreppunum milli
sanda, þó skiptist á milli Víkur og
Klausturs þjónusta við Álftaver og
Skaftártungu. Hálfsmánaðarlega keyr-
um við hér út um sveitir með varning, og
svo gengur okkar bíll hér tvisvar í viku
milli Klausturs og Reykjavíkur. Vöru-
flutningaþjónusta er mjög ríkur og nauð-
synlegur þáttur í okkar starfi.
Eru margir félagsmenn í kaupfélag-
inu?
- Nei, þeir eru hlutfallslega ekki
margir, mun færri en áður var. Eg held
það byggist að einhverju leyti á því að
félagið hefur ekki getað greitt beinan
arð, fjárhagsstaðan hefur ekki gefið
tækifæri til þess. Því hugsa menn e.t.v.
minna um að ganga í félagið, nema
menn sjái það beint í pyngjunni að af því
sé hagur.
Starfar útibúið sem sjálfstæð stofnun?
■ Einar Valdimarsson, útibússtjóri.
- Já, það gerir það. Aðstæður eru
þannig að aðalstöðvarnar eru um 80 km
í burtu svo þetta kemur nokkuð af sjálfu
sér. Við tökum allar vörur beint úr
Reykjavík má segja. Skrifstofuhald er
sameiginlegt.
Hvernig fer verslun að komast að
óskum neytenda, og hvernig verða þær
uppfylltar?
- Við reynum eftir bestu getu að rata
hinn gullna meðalveg, þannig að fólk fái
það sem nauðsynlegast er og það sem
hægt er að vera með. Ef til vill erurn við
að brölta með jafnvel of mikið, of mikla
vörulagera, miðað við fólksfjöldann
hérna.
Þróunin hefur hefur verið í þá áttina
að framboð hefur stöðugt aukist. Þegar
ég byrjaði hérna fyrir um 20 árum,
seldum við ekki einu sinni brauð. Fólk
bakaði sín brauð, keypti hveiti í
sekkjum. Nú seljum við að sjálfsögðu
brauð, og flytjum þau bæði frá Reykja-
vík og Selfossi.
Hvaða leiðir eru færar til að lækka
vöruverð?
- Við kaupum flcstar okkar vörur í
gegnum Sambandið og þær vörur eru
mikið keyptar í gegnum samkaup, þar
sem öll kaupfélögin og jafnvel kauptc-
lögin á Norðurlöndum kaupa saman,
t.d. frá Austurlöndum og víðar. Við
erum með í þessum samkaupum vor og
haust, kaupum jólavörurnar í apríl t.d.
Þetta kemur oft til góða í vöruverði og
vöruvali, því að sjálfsögðu vcljum við
þar úr stóru úrvali.
Hcfur kaúpfclagið stuðlað að atvinnu-
uppbyggingu hér?
- Nei, samanborið við aðra staði
ntarga, hefur það ekki vcrið . Hér hafa
einstaklingar tekið sér fyrir hendur að
byggja upp nauðsynlega þjónustu í
byggingariðnaöi og vélaviðgerðum svo
dæmi séu tekin.
Eru einhverjar frantkvæmdir á döf-
inni?
- Við höldum frckar aðokkur höndum
nú um sinn en þó er ætlunin, þegarvitað
verður nánar um skipulag vcgamála,
vcgna brúargcrðar yfir Skaftá, að byggja
söluskála í stað þess gamla scm upphaf-
lega var til bráðabirgða.
Eitthvað að lokum Einar?
- Eg vona að samvinna og þjónusta
Kaupfélagsins eigi cftir að aukast og
dafna viö íbúa þjónustusvæðisins. Það
er bcggja hagur aö hér vcrði áfram
uppbygging í sveit og þéttbýli.
- Birgir.
„SJÓNVARPIÐ EYÐILAGÐI
MIKIÐ LESTRARIÐKUNINA”
— spjallað við Þórarinn Magnússon,
sem var farandkennari um 30 ára skeid
■ „Ég er svo sem ekkert sérstakt að
gera, nema kannski mætti kalla þetta
svolítið sjálfsnám“, sagði Þórarinn
Magnússon, er hann var spurður hvað
hann væri að grafa hingað og þangað í
sveitunum. Þórarinn starfaði sem far-
kennari í mörg ár í Skaftártungu, bú-
störfum sinnti hann í Hátúnum og hin
síðari ár hefur hann starfað í Skaftár-
skála við afgreiðslustörf. „Jú ég tók að
mér að safna svolitlum upplýsingum
fyrir þjóðháttadeildina, fyrir Arna
Björnsson. Að leita eftir gömlum mann-
anna vcrkum“.
- Hvar hefur þú helst leitað
„Heima hjá mér í Hátúnum og á
Refsstöðum, sem upphaflega munu hafa
heitið Erpsstaðir. Milli Hátúna og Ás-
garðs eru tvær eyðijarðir; Kársstaðir og
Refsstaðir. Búið er að slétta algjörlega
yfir Kársstaðina, en þar hefur verið
bænahús. Einnig mun hafa verið bæna-
hús í Hátúnum, sem ég vissi ekki um fyrr
en fyrir ári og ég tel mig vera búinn að
finna hvar það hefur verið“.
- Ertu e.t.v. búinn að komast að
einhverju fleiru markverðu?
„Ekki gott að segja, ég tel mig vera
nokkuð vissan um hvar Sönghóll er, en
það er gíghóll í landi Hæðagarðs sem
maður kemur fyrst að er maður fer
gömlu götuna suður í hóla.
- Hvenær fara Refsstaðir í eyði?
„Það er ábyggilegt að þeir fóru ekki
algjört í eyði fyrr en í kringum 1880, en
það var búið að færa bæinn þá. Hann
mun hafa verið dálítið lengi í eyði um
Skaftáreldana. Ég giska nú á, að þessi
bær hafi verið byggður upp úr því, en
það er ágiskun eins og ég sagði.“
- Hefurðu grafið djúpt?
„Já sumsstaðar, t.d. gróf ég nærri
þriggja metra djúpt, vestan við Tungu-
lækjarbrú, í hólnum þar, áður en ég
komst niður á mannvistarleifar.“
Þórarinn gengur fram að glugga og
sækir þangað undirskál, með ýmsum
brotum og ókennilegum hlutum.
„Hvað heldurðu að þetta sé?“ spyr
hann. „Ég fann þetta í Meðallandi, en
gat þó ekki afhafnað mig nógu vel,
vegna þess hve mikið vatn var komið í
holuna."
Auðvitað hafði blaðamaður ekki hug-
mynd um hvað í skálinni var, en áhuginn
í augum Þórarins sagði honum að þetta
hlyti að vera eitthvað merkilegt. Talið
berst að30áraferii hanssem farkennara.
„Ég var nú æði-mörg ár í Skaftártungu
við kennslu. Þar var nú ekkert skólahús
og ég kenndi hálfan mánuð á einum bæ
í einu og komu þá krakkar af nærliggj-
andi bæjum og voru, ef hægt var, á
viðkomandi bæ“.
- Hvernig gekk þetta?
„Kennd var náttúrufræði, landafr,
kristinfr og saga, auk lesturs, skriftar og
reiknings. Auðvitað gekk þetta nokkuð
misjafnlega, eins og gengur. Yfirleitt var
þó hægt að sjá hvort heimilisfólkið hafði
lagt rækt við undirbúning en hann hvíldi
mjög á því, því krakkarnir voru hálfan
rhán. heima og hálfan í skóla.
- Hvemig fór lestrarnámið fram?
„Stöfunaraðferðin var þá eingöngu
notuð, en ég er viss um að þegar ég var
til dæmis að kenna þeim eldri, að oftast
fylgdust þau yngstu með af miklum
áhuga og lærðu að lesa á þann hátt, það
er alveg öruggt“
- Var til mikið af bókum á heimilunum?
„Já, það tel ég og ég tel að það hafi
verið lesi æði-mikið, sérstaklega áður en
útvarpið kom og síðan sjónvarpið en
það eyðilagði mikið lestrariðkunina.
- Hvað með handmenntir?
„Jú, ég kenndi teikningu og handa-
vinnu, þótt sumum þætti það nú hálf-
gerður óþarfi, en þetta var ákaflega
vinsælt hjá krökkunum og ég held mjög
gott fyrir þau.
Við þökkum Þórarni fyrir spjallið,
þótt stutt sé og óskum honum velfarnað-
ar.
- Birgir
■ Hér mundar Þórarinn Magnússon heimasmíðað tól til sýnistöku í leit hans að
„gömlum ntannanna verkum“.