Tíminn - 18.12.1983, Side 13

wimiiWHi

SUNNUDAGUR 18. DESEMBER 1983

™______— v. Tv^’i 1
iw*vw&ív* hvÍVí •* '*• > i » IV
13
var útnefndur stórmeistari á næsta
FIDE-þingi, sá næstyngsti sem þann
heiður hefur hlotið. Aðeins Fischer var
yngri, eða fimmtán ára, Um sumarið
veittist honum létt að vinna heimsmeist-
aramót unglinga í Dortmund, og um
haustið var hann annar varamaður í
sovésku sveitinni á ólympíumótinu á
Möltu og lagði sitt af mörkum til naums
sigurs Sovétmanna. Þá kom sérstök
sveitakeppni fjögurra sovéskra liða þar
sem Garik tefldi á efsta borði fyrir ungu
mennina og gekk mjög vel, þjarmaði
meðal annars tvívegis að Karpov heims-
meistara sem þó slapp með skrekkinn.
Síðan deildi hann 2.-4. sæti á geysisterku
skákmóti í Moskvu með Pólúgaévskí og
Smyslov en Karpov sigraði með yfir-
burðum. Lengra verður saga Gariks
ekki rakin í smáatriðum enda mun hún
vera flestum kunn.
góð þjálfun sennilega mestan þátt í
árangri hans. Geta má þess að fyrir utan
skákskóla Bótvinniks, þar sem Sakarov
og Nikitín komu mjög við sögu, naut
Garik aðstoðar Bagírovs í heimaborg
sinni svo það var sannarlega hlúð að
honum.
í janúar 1975 tefldi Garik, sem þá hét
ennþá Vænstæn, á æskulýðsmeistara-
móti Sovétríkjanna í fyrsta sinn. Hann
var yngsti keppandinn og vakti mikla
athygli, eins og frétt Leonards Bardens
sem vitanð var til í upphafi greinarinnar
sýnir ljóslega. Teflt var í Vilnius í
Litáen, ellegar Lithaugalandi; níu um-
ferðir eftir svissneska kerfinu. Sigurveg-
arinn varð sautján ára piltur frá Alma-
Ata, höfuðborg Sovétlýðveldisins Kas-
akstan, og heitir hann Évgení Vladímír-
ov. Hann hlaut 7 1/2 vinning en Garik
lenti í sjöunda sæti ásamt nokkrum
öðrum keppendum sem allir fengu 5 1/2.
Þótti sú frammistaða með miklum ágæt-
um.
Tap fyrir Karpov
Síðar á árinu mætti Garik, nú Kaspar-
ov, sjálfum heimsmeistaranum í skák,
Anatólí Karpov, en að vísu í fjöltefli. í
Sovétríkjunum er haldin sérstök sveita-
keppni unglinga og er eínn sterkur
meistari fyrir hverju liði, oftast stór-
meistari. Þeir tefla síðan klukkufjöltefli
við ungmennin. í keppni þessari í
nóvember 1975 gerði Garik jafntefli við
stórmeistarana Viktor Korchnoi, Lew
Pólúgaévskí og Gennadí Kúsjmín en
tapaði fyrir Vassilí Smyslov og Karpov.
Garik hafði svart í skák sinni gegn
heimsmeistaranum, náði góðri stöðu en
ætlaði sér um of og varð að gefast upp
eftir 45 leiki.
Snemma árs 1976, er Garik var tólf
ára, sigraði hann á æskulýðsmeistara-
mótinu sem að þessu sinni var haldið í
Tíflis í Georgíu. Sigurinn var reyndar
naumur; hann varð jafn E. Stúrúa með
sjö vinninga af níu en hafði ögn betri
útkomu samkvæmt Bucholz-reiknings-
aðferðinni. Þessi árangur varð til þess að
Garik var í fyrsta sinn sendur til útlanda
sem fulltrúi sovéska skákskólans. Hann
tefldi í heimsbikarkeppni unglinga undir
18 ára aldri sem haldin var í Frakklandi
og varð þriðji með sex vinninga af níu
mögulegum. Sigurinn féll í skaut N.
Grinberg frá ísrael, annar varð Murray
Chandler frá Nýja-Sjálandi (nú stór-
meistari sem teflir fyrir England), og í
þriðja sætinu komu, auk Gariks, Rogers
frá Ástralíu, Groszpeter frá Ungverja-
landi og Margeir Pétursson. Þeir Mar-
geir og Garí Kasparov tefldu ekki saman
á þessu móti.
Framfarir Gariks voru nú mjög örar.
í janúar 1977 varð hann öðru sinni
æskulýðsmeistari Sovétríkjanna og nú
með miklum yfirburðum; hann hlaut 8
1/2 vinning af níu og leyfði aðeins eitt
jafntefli. Hann tefldi skömmu síðar á
sérstöku móti til að skera úr um fulltrúa
Sovétríkjanna á heimsmeistaramóti ung-
linga undir tvítugu og varð þar í öðru
sæti á eftir Artúr Júsúpov. Júsúpov fór á
heimsmeistaramótið, sem haldið var í
Kólombíu, og sigraði en Garik fór aftur
til Frakklands. Mótið þar var nú orðið
opinbert heimsmeistaramót sveina undir
sautján ára aldri og aftur varð Garik í
þriðja sæti. Hann var sá eini sem Iagði
sigurvegarann, Jón L. Árnason,að velli.
Garik slær í gegn!
Um þessar mundir var Mikhaíl Bót-
vinnik farinn að tala um Garik sem
efnilegasta nemanda sinn fyrr og síðar -
Karpov heimsmeistara til lítillar ánægju
því hann hafði sjálfur lært hjá Bótvinnik
og verið í miklum metum. En þrátt fyrir
allt var Garik þó aðeins einn í hópi
fjölmargra sovéskra unglinga sem taldir
voru líklegir til að halda uppi merki
■ Kasparov teflir hina frægu skák gegn Korchnoi í Luzem. Beljavskí og
Karpov fylgjast spenntir með Korchnoi, sem er í þann veginn að leika af sér
i 23. leik.
■ Nýleg mynd af Karpov heims-
meistara. Ef myndin prentast vel
kemur nokkuð furðulegt í Ijós: hann
virðist hafa hlaupið í spik!
gamla lífvarðarins. Kynslóðaskipti eru
nokkuð greinileg í hópi bestu stórmeist-
ara Sovétríkjanna. Eftir langt hlé komu
fram fjölmargir ungir og efnilegir stór-
meistarar um og upp úr 1970 og voru það
menn fæddir á árunum 1946-1953, gróf-
lega áætlað. Nú er hins vegar að koma
fram ný kynslóð skákmeistara sem fædd-
ir eru ca. 1958 og síðar. Fimm úr þessum
hópi hafa þegar áunnið sér stórmeistara-
titil og látið að sér kveða á opinberum
vettvangi; Kasparov, Júsúpov, Psakhis,
Dolmatov og Agzamov, en fjöldamargir
standa á þröskuldi frekari frama. Má af
handa hófi nefna Lpútjan, Azmæpara-
svíli, Ehlvest, Sólókov, Gavríkov,
Dvojris, Júdasín... svona mætti lengi
halda áfram. Það er enginn hörgull á
bráðvænlegum skákmönnum austur í
Sovét. En alfént var Garik lengi framan
af aðeins talinn vera einn af mörgum
ungmeisturum; það var árið 1978 sem
hann sýndi í fyrsta sinn hvað raunveru- i
lega í honum bjó. Fyrst sigraði hann á
sterku skákmóti sem haldið var í Minsk
í Hvíta-Rússlandi. Keppendur voru
átján, allir Sovétmenn, og Garik sigraði
eftir harða keppni við Viktor Kúpreit-!
sjik; hann fékk 13 vinninga en Hvít-
Rússinn hálfum vinningi minna. Þeir
félagar höfðu mikla yfirburði yfir aðra t
keppendur og Garik hlaut þremum og |
hálfum vinningi meira en hann þurfti til
að vera útnefndur sovéskur meistari.
Um sumrið tefldi hann á úrtökumóti
fyrir 46. meistaramót Sovétríkjanna og
gerði sér lítið fyrir og sigraði ásamt ígor
ívanov sem síðar baðst hælis í Kanada.
Garik var langyngstur og fjöldi stór-
meistara meðal þátttakenda en það hafði
engin áhrif á snilldarlega taflmennsku
hans. Hann fékk sæti í úrvalsflokki á
Sovétmeistaramótinu og var það haldið
í Tíflis.
■ Kasparov og Karpov i sveitakeppni þar sem þeir mættust tvisvar.
Kasparov þótti vinna móralskan sigur því hann neyddi heimsmeistarann í
vöm í báðum skákunum þó þær enduðu með jafntefli.
Sigurgangan hefst
Árangur Gariks þótti fréttaefni um
allan heim. Fimmtán ára gamall atti
hann kappi gegn sextán stórmeisturum
og einum alþjóðlegum meistara og
bjuggust við að hann hlyti að verma
neðsta sætið. Það fór á annan veg. Garik
átti meira að segja um tíma ágæta
möguleika á verðlaunasæti en þrjú töp
undir lok mótsins gerðu þær vonir að
engu. Að lokum stóð hann upp með 8
1/2 vinning af 17 mögulegum, eða 50%.
Það var að sjálfsögðu aldeilis frábær
árangur; saga til næsta bæjar. Enn
stórkostlegri þóttu þó næstu fréttir sem
af honum komu, þær bárust frá Júgóslav-
íu.
Garik byrjaði á sextánda afmælisdegi
sínum að tefla á mjög sterku skákmóti í
Banja Luka í Júgóslavíu. Keppendur
voru sextán; þar af fjórtán stórmeistarar.
Úrslitum þessa móts má jafna við San
Sebastian 1911 þegar Capablanca skaut
eftirminnilega fram í sviðsljósið; Garik
sigraði með feiknalegum yfirburðum,
hlaut 11 1/2 vinning af fimmtán mögu-
legum, og varð tveimur vinningum á
undan næstu mönnum, Andersson frá
Svíþjóð og Smejkal frá Tékkóslóvakíu.
Hann náði og áfanga að stórmeistaratitli,
léttilega!
Eftir þetta hefur saga Gariks verið
nær samfelld sigurganga. Hann tefldi á
47. skákþingi Sovétríkjanna undirárslok
1979 og hafnaði í þriðja sæti ásamt Júrí
Balasjov, en gamla kempan Efím Géller
sigraði óvænt og Júsúpov náði silfurverð-
laununum. Því næst var hann annar
varamaður í sovésku sveitinni í Skara og
stóð sig frábærlega, og í apríl 1980 vann
hann alþjóðlegt skákmót í heimaborg
sinni, Bakú, eftir harða keppni við
Alexandr Beljavskí. Þar með hafði hann
náð síðari áfanga að stórmeistaratitli og
„Dirty tricks"
Karpovs?
Eftir að Garik sannaði ótrúlega hæfi-
leika sína var að sjálfsögðu farið að tala
um hann sem líklegan arftaka Karpovs
og víst er að Karpov hefur áhyggjur af
skjofu gengi unga mannsins. Fyrirfáein-
um árum fóru að bcrast þær fregnir til
Vesturlanda að Karpov beitti hinum
miklu áhrifum sínum í sovésku skáklífi
til þess að hindra Garik og aðra hugsan-
lega keppinauta af yngri kynslóðinni.
Var í þessu sambandi bent á að Garik og
Lev Psakhis - annar ungur maður sem
um hríð var talað um sem heimsmeist-
arakandídat - fengju undarlega sjaldan
að tefla á alþjóðlegum skákmótum þar
sem þeir gætu eflst að reynslu og styrk.
Hafi þessi verið raunin þá hefur þetta
bragð ekki haft sýnileg áhrif á Garik.
Hann hefur enn ekki látið staðar numið
á ferli sínum og gerir það vart í bráð.
Hann verður óefað næsti heimsmeistari
í skák, og lætur ekki bregða fyrir sig fæti.
Enda hefur Garik sýnt og sannað það
fyrir löngu að hann er algerlega óhrædd-
ur við hvern sem er; sjálfstraust hefur
hann í mjög ríkum mæli án þess þó að
jaðri nokkurn tíma við mont. Skákhæfi-
leikana þarf enginn að efast um.
Þegar þetta er ritað er allt útlit fyrir að
Garik vinni næsta auðveldan sigur á
Viktor Korchnoi á undanúrslitum áskor-
endakeppninnar, eftir að hafa verið í
vanda staddur í byrjun einvígisins.
Korchnoi lét þess reyndar getið fyrir
einvígið að hann teldi Karpov sigur-
stranglegri en Garik ef einvígi þeirra
færi fram nú. Hann líkti Garik við
hnefaleikara sem leggur allan sinn kraft
í að sigra andstæðinginn á rothöggi en ef
það tekst ekki lendi hann í erfiðleikum.
Svo virtist sem Korchnoi ætlaði sjálfur
að sanna þessa kenningu er hann vann
fyrstu skákina og hélt stráknum sínum
örugglega í skcfjum í næstu skákum. En
Garik tókst að brjóta ísinn og stendur
nú með pálmann í höndunum. Einvígið
við Korchnoi, svo gamalreyndan einvíg-
isjaxl sem hann er, hefur áreiðanlega
fært honum mikla og ómetanlega
reynslu, gott vegarnesti fyrir einvígið
gegn Karpov sem næstum ábyggilega fer
fram á næsta ári. Og þá er spurningin:
Tekst Garik að vinna og hrifsa til sín
titilinn eða verður hann að bíða í fjögur
ár enn? Því heimsmeistari verður hann,
hvað sem tautar og raular. Og víst er að
Garik frá Bakú er ekki hræddur....