Tíminn - 08.12.1987, Page 8

8 Tíminn
Þriðiudagur 8. desember 1987
Tímiim
MÁLSVARIFRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
Framsóknarfélögin í Reykjavík
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar:
Aðstoðarritstjóri:
Fréttastjórar:
Auglýsingastjóri:
Kristinn Finnbogason
Indriði G. Þorsteinsson ábm.
IngvarGíslason
OddurÓlafsson
BirgirGuðmundsson
EggertSkúlason
SteingrímurGíslason
Skrifstofur: Síðumúli 15, Reykjavík. Sími: 686300. Auglýsingasími:
18300. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn 686306,
íþróttir 686332, tæknideild 686387. Setning og umbrot: Tæknideild
Tímans. Prentun: Blaðaprent h.f. Auglýsingaverð kr. 400 prdálki-
sentimetri.
Verð í lausasölu 55.- kr. og 65.- kr. um helgar. Áskrift 600.-
Viðhorf til
utanríkismála
Ekki þarf að fara í grafgötur um, að Steingrímur
Hermannsson tekur ýmis framkvæmdaatriði utanrík-
ismála allt öðrum tökum, en fyrirrennarar hans,
Matthías Á. Mathiesen og Geir Hallgrímsson.
Steingrímur leggur áherslu á að sýna sjálfstæða
afstöðu íslendinga til alþjóðamála án þess að hagga
í neinu þeirri meginstefnu, sem fylgt hefur verið um
áratuga skeið að íslendingar taki þátt í vestrænu
varnarsamstarfi, norrænni menningar- og félagsmál-
asamvinnu og meginstarfi Sameinuðu þjóðanna.
Alkunna er að sjálfstæðismenn - dyggilega studdir
af Morgunblaðinu - halda stíft fram þeirri kenningu
að þeir hafi nánast einkarétt á utanríkismálum, og
að utanríkisstefna íslendinga sé e.k. lögvernduð
uppfinning Sjálfstæðisflokksins. Hugsandi menn sjá
að slík kenning er mikil firra. Ef eitthvað sérstakt er
um afstöðu Sjálfstæðisflokksins að segja, þá væri það
helst það að í þeim flokki ber jafnan mikið á
gagnrýnislausri afstöðu til Bandaríkjastjórnar svo að
jafna má við þýlyndi. Framsóknarflokkurinn hefur í
þessu efni gjörólík viðhorf, sem Steingrímur Her-
mannsson miðar við tök sín á framkvæmd utanríkis-
mála.
í stefnuskrá Framsóknarflokksins segir að flokkur-
inn telji að íslendingar eigi að láta að sér kveða á
alþjóðavettvangi og fylgjast í öllu vel með í utanríkis-
og alþjóðamálum. Þar segir einnig að utanríkisstefn-
an skuli ávallt reist á sjálfstæðu mati íslendinga á því
hvað henti best hagsmunum þjóðarinnar um leið og
tekið sé fullt tillit til þeirrar samábyrgðar sem allar
þjóðir þurfi að taka á sig í samfélagi þjóðanna.
í stefnuskrá Framsóknarflokksins er lögð áhersla
á að íslendingar eigi góð samskipti við aðrar þjóðir
á grundvelli jafnréttis og virðingar fyrir sjálfsákvörð-
unarrétti þjóða. Að íslendingar styðji hvers kyns
viðleitni til að koma á varanlegum heimsfriði og
hvetji í því sambandi til þess að þjóðir heims
afvopnist. Framsóknarflokkurinn berst fyrir því að
íslendingar taki þátt í alþjóðasamtökum og al
þjóðasamvinnu sem stuðlar að friðsamlegri sambúð
þjóða og menningarlegum og efnahagslegum fram-
förum í heiminum.
Það er á grundvelli þessarar stefnuskrár og með
þessi almennu viðhorf í huga sem núverandi utanrík-
isráðherra, Steingrímur Hermannsson, vinnur að
framgangi utanríkismála. Sá blær frjálslyndis og
sjálfstæðis sem einkennir afstöðu Steingríms og
málflutning hans sem utanríkisráðherra virðist fara
fyrir brjóstið á öfgafullum sjálfstæðismönnum, sem
hafa alið sjálfa sig upp í þröngsýni kaldastríðsáranna
og þeim einföldunarviðhorfum að alþjóðastjórnmál
snúist eingöngu um átök risaveldanna í austri og
vestri þar sem átakalínurnar séu svo skarpt dregnar
að öðrum megin sé réttlætið en hinum megin
ranglætið og ekkert þar á milli.
Enginn þarf að ganga þess dulinn að Steingrímur
Hermannsson er andvígur slíkum viðhorfum í al-
þjóðamálum.
GARRI
Partí og notalegheit
í löngu viðtali, sem kom í
Alþýðublaðinu á laugardag, segir
Jón Baldvin Hannibalsson tæpi-
tungulaust skoðun sína á mönnum
og málefnum undir hinni hressilegu
fyrirsögn „Tómt fusk!“ Þar kemur
hann viða við, og meðal annars
spyr blaðamaður hann um það
hvað sé að í skólakerfinu. Jón
svarar:
„Ég segi sem gamall skólarneist-
ari að það er aga- og kröfuleysi.
Mér finnst af mínum kynnum að
ýmsir framhaldsskólar séu engir
vinnustaðir. Það eru ekki gerðar
neinar kröfur. Fólk er látið komast
upp með hvað sem er. Varia hægt
að segja að þetta sé í alvöru.
Mitt sjónarmið var að skóli væri
staður þar sem kröfur eru gerðar.
Það var mitt boðorð númer eitt.
Á mótunarskeiði verður fólk að
læra það í harðbýlu landi að lífið er
ekki bara partí og notalegheit. Það
skiptir hins vegar miklu máli að
það sé byggður upp innri agi ungs
fólks. Að það sé kveikt hjá þvi
löngun að stunda sitt nám. Sé ekki
nokkum tilgang ískólakerfi sem er
fyrir löngu búið að gefast upp. Og
sættir sig við þá annars flokks
tilveru að skólinn sé athvarf til að
halda fólki frá götunni. Hefur bara
gefist upp í samkeppni um athygli
fólksins. Það lærir enginn neitt ef
hann hefur ekki fyrir því.“
Voðalegt þjóðaruppeldi
I framhaldi af þessu skýtur
blaðamaðurinn því svo að Jóni
Baldvin að nú hafi skólarnir verið
opnaðir til að veita öllum aðgang
Breiðu spjótin
Jón Baldvin: Aga- og kröfuleysi í
skólakerfinu.
og spyr hann hvort honum finnist
það hafa verið tilgangslaust. Þessu
svarar Jón:
„Það stundar enginn nám sem
hann hefur ekki áhuga á. Miklu
nær að gera eitthvað annað. Flestir
hafa áhuga á einhverju. Kannski
ekki endilega þvi sem foreldrarnir
'bafa áhuga á. Þeim lætur kannsld
'ekki endilega á vissu aldursskeiði
að fara á færibandi af einu þrepi á
annað í skólakerfínu, þar sem
menn banga hundfúlir og sjá engan
tilgang í náminu. Viðleitnin helst
fólgin í því að sleppa sem billegast
frá því. Án þess að það komi
kannski nokkur önnur áhugamál í
staðinn. Á mótunarskeiði ungs
fólks er þetta stórháskalegt, og
voðalegt þjóðaruppeldi.“
Hér á kannski við sú gullvæga
regla að þegar stórir menn mæla
eiga litlir karlar að þegja. Garrí
getur þó ekki að sér gert að rifja
upp hið fomkveðna að þau tíðkast
núna hin breiðu spjótin. Það er
satt að segja langt síðan hann hefur
séð vegið jafn ótæpilega að islensk-
um skólamönnum og hér er gert.
Eins og Jón Baldvin bendir rétti-
lega á er hann sjálfur fyrrverandi
skólameistarí og þekkir því vænt-
anlega talsvert vel til í innviðum
þess kerfis sem hann er að gagn-
rýna. Þess vegna hafa ummæli
hans þyngra vægi en ef einhver
réttur og sléttur þingmaður værí að
láta gamminn geisa.
Líka er að þvi að gæta að hér
talar formaður Alþýðuflokksins.
Þess vegna verður að gera því
skóna að hér sé á ferðinni yfirlýsing
sem taka verði fuUt mark á og
formaður Alþýðuflokksins taU hér
í nafni flokks síns.
En hitt er annað mál að í íslensku
skólakerfi starfar mikiU fjöldi fólks
að kennslu og vinnur þau störf sín
af atorku, fómfýsi og samvisku-
semi. Og út úr skólakerfinu kemur,
hvað sem öðm líður, árlega mikilí
fjöldi af mannvænlegu ungu fólki
sem lætur síðan myndarlega tíl sín
taka í atvinnulífinu. Nú er eftir að
sjá hvort þetta fólk er upp tU hópa
sammála Alþýðuflokknum og for-
manni hans, um að skólakerfið
sætti sig „við þá annars flokks
tUvera að skólinn sé athvarf tU að
halda fólki frá götunni,“ og hafi
„bara gefist upp í samkeppni um
athygU fólksins.“
Garrí.
VÍTTOG BREITT
FRÆJUNUM SÁÐI
REYKJAVÍK
Vonir standa til að heimssögu-
legt samkomulag um afvopnun
verði undirritað í Washington í
dag. Þótt þar sé ekki gert ráð fyrir
að eyða nema tiltölulega litlu
magni af þeim kjarnorkuvopnum
sem stórveldin ráða yfir er það
mikilvægt skref í þá átt að snúa víg-
búnaðarkapphlaupinu við og
bægja frá hættunni á þeirri helför
sem lífríki jarðarerbúin. Oggóðar
vonir standa til að eftir undirritun-
ina í dag hefjist undirbúningur að
enn frekari eyðingu ógnarvopna.
Það kemur æ betur í Ijós hve
fundur þeirra Reagans og Gorbat-
sjovs í Reykjavík fyrir rúmu ári var
árangursríkur þótt fyrst í stað hafi
túlkanir á niðurstöðum hans verið
mjög neikvæðar og kepptist hver
við annan að lýsa yfir vonbrigðum
og illspám.
Á sunnudagskvöld var sýnt sjón-
varpsleikrit þar sem leitast var við
að draga fram það sem fram fór
innan veggja í Höfða á þeim tíma
sem húnninn á útidyrahurðinni var
eitt aðalsjónvarpsefnið fyrir þá sem
ekki gátu fylgst með raunveruleg-
um atburðum.
Vítahringurinn rofinn
Enginn dómur skal lagður á
hversu trúverðugt leikritið er en
þar kom ljóslega fram að það eru
engin einföld mál sem leiðtogar.
risaveldanna eiga við að glíma þeg-
ar þeir leitast við að ná samkomu-
lagi um jafn augljósa nauðsyn og að
fækka og jafnvel útrýma gjöreyð-
ingarvopnum sínum. Þótt þeir séu
allir af vilja gerðir til að semja, eru
þeir flæktir í eigin vígorðum og
gjörðum fyrirrennara sinna.
Það er sá vítahringur semverður
að brjótast út úr.
Það er einmiíi það sem virðist
hafa gerst á Reykjavíkurfundinum
og þótt engir samningar hafi verið
undirritaðir í Höfða voru viðræð-
umar þar undanfari mikilla tíð-
inda.
Allir þeir mörgu sem lýstu yfir
vonbrigðum sínum að loknum
þeim fundi geta nú endurskoðað
afstöðu sína. Ef heldur sem horfir í
Washington getur mannkynið gert
sér vonir um betri tíð og að sann-
girni og skynsemi nái yfirhöndinni í
samskiptum ofurvígvæddra þjóða.
Áróðurogárangur
Ekki voru allir jafn svartsýnir
eftir Reykjavíkurfundinn, sem
þótti heldur endasleppur. Hér skal
aðeins vitnað í Tímann þar sem
niðurstöðurnar eru hugleiddar
strax að fundi loknum.
„Enn er langt í land að maður
hendi reiður á því sem raunveru-
lega gerðist í Reykjavík um síðustu
helgi. Báðir aðilar segja að þeir
hafi komist nærri samkomulagi um
mikla afvopnun og báðir kenna
þeir hvor öðrum um að fundurinn
fór út um þúfur. Eftir er að sjá
hvort hann varð eins árangurslaus
og látið er í veðri vaka. Hluti af
sjónarspilinu öllu er áróðursstríð,
sem sífellt er háð á milli risaveld-
anna og þeirra samtaka sem þau
eru í forsvari fyrir. Við getum enn
leyft okkur að vona að í Reykjavík
hafi þrátt fyrir allt verið sáð
fræjum, sem síðar eigi eftir að
spretta af samkomulag um þau efni
sem mannkynið telur hvað mikil-
vægust, afvopnun, frið og öryggi.
Þær ályktanir má draga af fund-
inum að risaveldin séu orðin svo
flækt í net eigin vígbúnaðar að for-
ystumenn þeirra ráði ekki við að
greiða úr þeim flækjum sem um þá
eru ofnar af tækniframförum og
stigmögnun vígbúnaðar og hernað-
arhyggju.
Enn er margt á huldu um þá ref-
skák sem leikin var á Höfða um
helgina og við höfum leyfi til að láta
okkur dreyma um að leiðtogar ris-
aveldanna hafi færst nær því tak-
marki sem þeir sögðust hafa sett sér
fyrir fundinn, að tryggja friðinn,
þótt nú þyki hafa syrt í álinn.“
f Reykjavík urðu þau tímamót
sem heimsbyggðin á vonandi eftir
að búa lengi að. Leiðtogafundur-
inn þar sýnir líka að ekki er allt sem
sýnist í írafári skyndifjölmiðlunar
og að sígandi lukka er best.
OÓ