Tíminn - 14.04.1989, Blaðsíða 7

Föstudagur 14. apríl 1989
Tíminn 7
Tveir stjórnarmenn í Landssambandi lögreglumanna fóru
nýverið til N-írlands til þátttöku í fundahöldum á vegum
Evrópusambands lögreglumanna. Gríðarleg öryggisgæsla var
viðhöfð við komu fulltrúa hinna ýmsu landssambanda, til
írlands, enda ekki að ástæðulausu. Nokkrum klukkustundum
áður en fulltrúarnir íslensku og félagar þeirra áttu að fara í
heimsókn á lögreglustöð í Belfast, var sex flugskeytum skotið
á lögreglustöðina, án þess þó að nokkurn sakaði. Breytt var
um áætlun og þingfulltrúar heimsóttu aðra lögreglustöð og
varð sú heimsókn tíðindalítil.
Uppi eru grunsemdir um að með-
limir IRA hafi með flugskeytaárás-
inni viljað gefa til kynna að lögreglu-
mennirnir frá meginlandi Evrópu og
íslandi væru eftirsóknavert skot-
mark fyrir samtökin. Ekki er þó
hægt að fullyrða að IRA hafi vitað
af heimsókn lögreglumannanna, þar
sem mikil leynd hvíldi yfir dag-
skránni. Pess ber þó að geta að IRA
hefur mjög öflugt upplýsingakerfi
sem vinnur á mörgum vígstöðvum.
N-írsk lögregluyfirvöld óttuðust
greinilega að hinir 24 þingfulltrúar
væru gangandi skotmörk og var
öryggisgæslan í takt við þann ótta.
„Þið eruð túristar“
íslensku fulltrúarnir voru þeir
Þorgrímur Guðmundsson formaður
Landssambandsins og Jónas Magn-
ússon gjaldkeri. Tíminn ræddi um
ferðina við þá í gær. „Um leið og við
komum til N-Irlands voru okkur
lagðar lífsreglurnar. Eitt af því fyrsta
sem við okkur var sagt var að við
mættum alls ekki viðurkenna að
vera lögreglumenn. Þeir eru skot-
markið, ásamt hernum. Okkur var
sagt að svara því til, værum við
spurðir, að við værum túristar."
sagði Jónas um lífsreglurnar sem
þeim voru lagðar á flugvellinum.
Hótelið sem þingfulltrúar gistu
var uppgerður herragarður sem um-
kringdur var vopnuðum vörðum all-
an sólarhringinn. Herragarðurinn
var nokkuð utan við þéttbýlið og því
auðvelt að gæta hótelsins. „Þeir
framkvæmdu sprengjuleit áður en
við fórum inn á hótelið. Sérþjálfaðir
hundar voru látnir fara um öll salar-
kynni áður en við bárum inn farang-
ur okkar og komum okkur fyrir.
Sama var uppi á teningnum þegar
við fórum í eftirlitsferðir um Belfast
með lögreglumönnum á vakt. Við
vorum í brynvörðum Land Rover
jeppum, sem eru einu lögreglubíl-
arnir sem notast er við í Belfast. Þar
er ekki fyrir að fara þessum venju-
Þorgrímur og Jónas (t.v.) á skrifstofu Landssambands lögreglumanna í
BSRB húsinu í gær. Tímamynd Árni Bjarna
Þessa mynd tok Jonas ut um skotlugu a brynvörðum Land Rover jeppa
Belfastlögreglunnar. Sem sjá má er mikið drasl við húsveggina og oftar en
einu sinni hefur lögreglumaður látið lífið. þegar fjarstýrð sprengja, falin í
ruslinu hcfur sprungið rétt við hann. Á þessum slóðum fer lögreglan ekki út
nema nauðsyn krefji.
Hér getur að líta hluta bílaflota Belfastlögreglunnar. Hver bíll er brynvarður og vegur um þrjú tonn. Sem sjá má
nær brynvörnin niður á götu og er það gert tii að ekki sé hægt að kasta sprengjum undir bílana.
legu lögreglubílum sem þekkjast úr
flestum stórborgum.
í hvert skipti sem við stigum út
fóru fyrir okkur vélbyssuvopnaðir
verðir, sem skimuðu í allar áttir,
áður en okkur var hleypt út. Þeir
veitingastaðir sem við heimsóttum
voru fínkemdir áður en við settumst
niður. Meira að segja í whisky
verksmiðju sem við litum inn í, voru
hundar látnir leita að sprengjum
áður en við gengum inn,“ sagði
Jónas.
Jónas og Þorgrímur voru sammála
um að ástandið í Belfast væri ógn-
vekjandi og þrátt fyrir fréttaflutning
af atburðum, kom þeim verulega á
óvart þær aðstæður sem ríkja. Jónas
nefndi sem dæmi: „Við fórum einn
daginn í eftirlitsferð í eitt af óróa-
hverfunum í Belfast. Þar var engum
hleypt út. Lögregluþjónn opnaði
skotlúgu á jeppanum og gægðist út.
Okkur var skipað að myndaj snar-
heitum ef við vildum gera það. Svo
var brennt í burtu. Áhöfn jeppans
sagði okkur að oft hefði það komið
fyrir að leyniskyttur hefðu skotið
lögreglumenn í gegnum skotlúgur
jeppanna og því gægðust þeir fyrst
út.
Um leið og bíllinn staðnæmdist
komu tveir hundar í áttina að okkur
og geltu ógurlega. Lögreglan sagði
okkur að þessir hundar væru sérstak-
Iega þjálfaðir til að gelta að lögreglu-
bílum, til að gera hverfinu viðvart.
Við stoppuðum stutt á þessum stað.
Við vorum forvitnir að vita hvers-
vegna við máttum ekki fara út og
bentu þeir okkur á rusl sem stóð við
hverjar dyr. Oftar en einu sinni
hefur það komið fyrir að lögreglu-
menn hafa gengið skammt frá slíku
rusli og þá reynist þar fjarstýrð
sprengja sem maður í felum sprengir
á réttu augnabliki," sagði Jónas.
Fréttaleynd
Á miðvikudag var haldinn blaða-
mannafundur með nokkrum fulltrú-
um Evrópuþingsins. Það skilyrði var
sett í upphafi blaðamannafundarins
að ekki yrði greint frá veru lögreglu-
þjónanna á N-írlandi fyrr en eftir að
þeir væru farnir úr landi. Þessi
varúðarráðstöfun var til þess að
koma í veg fyrir að IRA menn
myndu gera tilraun til að koma
sprengjum fyrir í flugvélum þeim er
lögreglumennirnir færu með til síns
heima.
Vopnaðir lögreglumenn fylgdust með hverju fótmáli gestanna og hér má sjá
Þorgrím Guðmundsson munda myndavélina í úthverfi Belfast.
„Lögreglan í Belfast álítur að
hugsunarháttur þessara hryðju-
verkamanna sé á þá leið að þeim sé
alveg sama þó að hundrað óbreyttir
borgarar farist, ef þeir ná tuttugu
lögreglumönnum." Hér hristi Jónas
höfuðið.
Færri komast að en vilja
Þrátt fyrir að ríflega 260 lögreglu-
menn hafi verið drepnir með einum
eða öðrum hætti í Belfast frá því
1969, komast færri að en vilja þegar
auglýst er eftir mönnum til löggæslu-
starfa. Þegar það er haft í huga að
algengt er að N-írskir lögreglumenn
séu vegnir á heimilum og annarsstað-
ar utan vinnutíma, verður það enn
undarlegra hversvegna starfið er svo
eftirsótt sem raun ber vitni. Nýlega
var auglýst eftir 400 lögreglumönn-
um og hvorki fleiri né færri en á
þriðja þúsund sóttu um.
- Hvernig stendur á þessu?
„Þeir eru á góðum launum, og
áhættuna virðast þeir ekki telja
mikla. Við verðum að athuga í því
sambandi að þeir hafa alist upp við
ofbeldi og skothríð frá blautu barns-
beini og þekkja ekkert annað. Það
er því óvíst að þeir tclji þetta svo
voðalegt," sagði Jónas.
82,2 tonn af sprengiefni
En í hugum okkar íslendinga
verður þetta að teljast voðalegt.
Samkvæmt upplýsingum frá lögregl-
unni í Belfast var lagt hald á 82,2
tonn af sprengiefni á árunum 1971 til
1985. Á sama tíma voru tæplega tíu
þúsund skotvopn gerð upptæk og
hald lagt á ríflega milljón skothylki.
Frá 1976 og til loka mars í ár hafa
9519 verið ákærðir fyrir hryðjuverk
á N-írlandi. Þar af eru 1613 undir
lögaldri. Þessar tölur sýna hversu
viðamikil starfsemi írska lýðveldis-
hersins - IRA er.
Fyrir íslenska lögregluþjóna er
það lífreynsla að upplifa ástandið á
N-írlandi. Þorgrímur Guðmundsson
sagði að eina orðið yfir ástandið
væri: Skelfilegt. „Það er í raun
ótrúlegt hversu lítils virði mannslífið
er í þeirri borgarastyrjöld er ríkir á
N-írlandi. Ég verð að segja að mér
finnst óhugnanlegt hversu nálægt
okkur þetta mikla ofbeldi er, en um
Ieið kennir þetta okkur að farsælla
er að setj ast niður á rökstóla og leysa
mál heldur en að gera út um þau
með ofbeldi.“ - ES
Hámarks löggæsla í Belfast er Evrópusamband lögreglumanna fundaöi, þar sem tveir íslenskir lögreglumenn voru fulltrúar:
ÓTTAST VAR AÐIRA
SÝNDIÞEIM TILRÆÐI