Tíminn - 18.05.1989, Blaðsíða 16
16 Tíminn
ÁRNAÐ HEILLA
Áttræöur:
Aðalsteinn Jóhannsson
á Skjaldfönn
Vinur minn Aðalsteinn á Skjald-
fönn varð áttræður þann 16. maí. Ég
minnist Aðalsteins fyrst þegar hann
kom á hverju hausti út á ísafjörð
með féð til slátrunar og amma mín
eyddi mörgum dögum í að undirbúa
komu hans, en hjá henni gisti Aðal-
steinn jafnan. Það var heilmikill
viðburður þegar Steini á Skjaldfönn
kom í bæinn og lét maður sig ekki
vanta á bryggjuna. Þarna birtist
hann stór og stæðilegur með arnar-
nef og hafði hátt. Það var einna
líkast því að þarna væri afi á Knerri
Ijóslifandi kominn.
Þegar að því kom að reynt yrði að
koma mér til manns var ég sendur í
sveit eins og flest ungmenni af minni
kynslóð. Ég var svo gæfusamur að
komast á Skjaldfönn og hófst þá
vinátta okkar Aðalsteins.
Ég man enn þegar hann tók á móti
mér á bryggjunni á Melgraseyri
kaldan vordag í byrjun maí. Ég var
vel klæddur að mér fannst, en Steini
spurði mig hvort ég væri ekki með
neina úlpu. „Jú ég er í henni“
svaraði ég. „Það er ekkert skjól í
þessu“ svaraði hann. „Hann blæs
köldu hérna af jöklinum á leiðinni
frameftir" bætti hann við og pakkaði
mér síðan inní stóru gæruúlpuna
sína og setti mig aftast í kerrukass-
ann. Að því ioknu settist hann uppá
dráttarvélina og við mjökuðumst í
áttina heim að Skjaldfönn. Síðan
hefur mér alltaf fundist ég kominn
heim er ég kem að Skjaldfönn.
Á sínum yngri árum var Aðal-
steinn annálað hraustmenni og eimir
enn eftir af hreysti hans, þó hann sé
orðinn slitinn eftir erfiði dagsins.
Margan ferðamanninn hefur hann
borið yfir Selá, vatnsmesta fljót
Vestfjarðakjálkans. Heyrt hef ég
sögur af því að hann hafí borið tvo
fullorðna í einu yfir ána í vexti og
sjálfur varð ég vitni að því að hann
bar þrjá stálpaða stráka í einu yfir,
þá kominn á sjötugsaldur.
Glöggur og athugull er Aðalsteinn
með afbrigðum og hafa vísindamenn
oft notið góðs af því við rannsóknir
sínar. Til dæmis man ég að dr.
Finnur Guðmundsson fékk upplýs-
ingar hjá Aðalsteini við rannsóknir
sínar á rjúpnastofninum, en sá síðar-
nefndi hafði fylgst sérstaklega með
Grænlandsrjúpu og tekið sýni fyrir
dr. Finn. Einnig stundaði Aðal-
steinn mælingar fyrir Jöklarann-
sóknarfélagið á skriðjökli Dranga-
jökuls í Kaldalóni í áratugi. Fyrir
stuttu birtist í Morgunblaðinu frétt
um að brúna á Mórillu í Kaldalóni
hefði tekið af í snjóflóði og var
meginuppistaðan í þeirri frétt grein-
argerð frá Aðalsteini á Skjaldfönn,
sem hann sendi Jöklarannsóknarfé-
laginu fyrir 21 ári, þegar sömu brú
tók af í snjóflóði. Þar kom greinilega
fram hvernig snjóflóðið hefði fallið
og benti Aðalsteinn einnig á að með
því að færa brúna um nokkra tugi
metra mætti koma í veg fyrir að
sagan endurtæki sig. Ekki þótti ráða-
mönnum ástæða til að fara eftir þeim
ráðleggingum, enda hefur komið á
daginn að það hefði verið betur gert.
Á tímabili komu breskir háskóla-
stúdentar ásamt kennurum sínum
árlega til rannsókna við rætur
Drangajökuls. Aðalsteinn veitti
þeim ýmsar upplýsingar og fræddi
þá þrátt fyrir að hann kunni ekki
stakt orð f ensku og þeir ekki í
íslensku. Gaman var að fylgjast með
þeirri sýnikennslu sem þá fór fram
og held ég að stúdentarnir hafi
ekkert síður lært af þessum íslenska
bónda en af prófessorum sínum.
Eitt stærsta safn örnefna fyrir eina
jörð, sem til er á ömefnastofnun er
örnefnaskrá Aðalsteins á
Skjaldfönn. Enda furðuðum við
strákarnir okkur á því hvernig mað-
urinn gæti þekkt nöfn á nánast
hverjum steini og hverri laut í land-
areigninni, en það kemur trúlega til
af því að sama ættin hefur setið
Skjaldfönn í marga ættliði.
Snyrtimennska hefur ætíð setið í
fyrirrúmi við búskapinn hjá Aðal-
steini og er fagurt heim að líta á
Skjaldfönn. Hann veit líka nákvæm-
lega hvar í staflanum er hægt að
finna girðingarstaur, sem passar í
tiltekna holu. Þótt manni hafi stund-
um þótt sérviskan keyra um þverbak
held ég að Steini hafi oftast haft rétt
Fimmtudagur 18. maí 1989
fyrir sér og með fyrirhyggju sparað
erfiði og tvíverknað. Búskapur á
Skjaldfönn hefur oft verið erfiður,
því eins og nafnið bendir til er
snjóþungt í dalnum og oftast lítið
um vetrarbeit. En með elju og
dugnaði hefur þeim feðgum Aðal-
steini og Indriða syni hans tekist að
rækta góðan fjárstofn og ná ein-
hverjum bestu afurðum sem þekkj-
ast hér á landi. Alltaf hefur verið
kappkostað að búa vel að skepnum
og gefa þeim nóg. Á kalárunum í lok
sjöunda áratugarins var brugðist við
minnkandi heyfeng og hey- og fóður-
bætiskaupum og stórfenglegri rækt-
un og er túnið á Skjaldfönn nú eitt
hið stærsta á Vestfjörðum.
Fjárhúsin á Skjaldfönn eru byggð
eftir fyrirsögn Aðalsteins og er ég
þess fullviss að starfsmenn Teikni-
stofu landbúnaðarins hafa haft mikið
gagn af samstarfi viðhann. Fjárhúsin
þóttu nýstárleg á sínum tíma og var
fyrst og fremst haft í huga að vel færi
um féð í þeim og nóg pláss væri um
sauðburðinn. Þetta kemur sér vel á
köldu vori eins og nú, þegar útlit er
fyrir að hver ær muni bera á húsi.
Aðalsteinn hefur verið gæfumað-
ur í sínu einkalífi. Hann er kvæntur
Hólmfríði Indriðadóttur frá Ytra-
Fjalli í Aðaldal og eiga þau þrjú
böm og átta bamaböm.
Ég og fjölskylda mín sendum
Aðalsteini bestu kveðjur á þessum
tímamótum og ég veit að ég mæli
fyrir munn allra sem hafa verið í
sveit hjá þeim hjónum að við vomm
ríkari eftir.
Guðmundur Kr. Eydal
lllllllllllllllllllllllllll DAGBÓK
Hafdís Árnadóttir er meðal kennara
á námskeiðinu.
Kennaranámskeið
í Kramhúsinu
Kramhúsið heldur námskeið 1.-6. júní
nk. og er það þriðja árið í röð sem það
heldur slíkt námskeið, ætlað íþróttakenn-
urum, tónmenntakennurum svo og öðr-
um þeim kennurum sem nota hreyfingu
og tónlist við kennslu. Markmið nám-
skeiðsins er að kynna kennurum aðferðir
til að auka fjölbreytni og nýjungar í
skólastarfi.
Aðalkennari námskeiðsins verður
Maggie Semple, sem vinnur í anda Ru-
dolfs Labans og er ein af aðalkennurum
á Laban Intemational Summer Course.
Aðrir kennarar á námskeiðinu verða:
Anna Richardsdóttir íþróttafræðingur
um dansformið, „Elementarer Tanz“,
byggt á hugmyndum Maju Lex; Christien
Polos dansari um karabíska dansa og
jassdans; Hafdís Árnadóttir íþróttakenn-
ari um upphitunar-, teygju- og öndunar-
æfingar ásamt slökun; Joao DaSilva dans-
ari um dansspuna byggðan á suður-am-
erískri og afríkanskri tónlist; Sigríður
Eyþórsdóttir leikari og leiklistarkennari
um leiklistarspuna: Hvernig er hægt að
nýta leikrænar æfingar í kennslu með það
markmið að auka tengsl og skilning milli
nemenda innbyrðis svo og nemenda og
kennara?, Soffía Vagnsdóttir tónlistar-
kennari um notkun tónlistar sem áhrifa-
gjafa á ímyndunaraflið, áhersla lögð á
mikilvægi umhverfts. Einnig flytja fyrir-
lestra Páll Skúlason prófessor í heimspeki
um uppeldi - list - kennslu, skólinn sem
samfélag; og Örn Jónsson náttúruráðgjafi
um áhrif jákvæðs og neikvæðs hugarfars
á líkamsstarfsemina og áhrif djúpslökun-
ar á tilfinningalífið.
Þess skal getið að menntamálaráðu-
neytið metur námskeiðið til punkta.
Félag eldri borgara
Farin verður hringferð um landið og til
Færeyja, 12 daga ferð, 30. maí nk.
Upplýsingar og pantanir hjá Félagi eldri
borgara.
Opið hús í dag, fimmtudag, f Goðheim-
um, Sigtúni 3. Kl. 14: Frjáls spila-
mennska. Kl. 19.30: Félagsvist. Kl. 21:
Dansað.
Dagsferðir Ferðaf élags íslands:
Sunnudaginn 21. maí:
Skarðsheiði (1053 m). Kl. 9.00.
Ekið inn Svínadal og gengið þaðan. Verð
kr. 1.000,-
Kl. 13.00 ÚlfarsfeU (295 m).
Létt ganga, ótrúlegt útsýni. Verð kr.
500.00.
Ath. Breytt ferðatilhögun frá prentaðri
áætlun 1989.
Brottför frá Umferðarmiðstöðinni,
austanmegin. Farmiðar við bíl. Frítt fyrir
börn í fylgd fullorðinna.
Helgarferð 16.-18. júní: Mýrdalur- Heið-
ardalur-Dyrhólaey-Reynishverfi.
Ferðafélag fslands
Helgarferð ÚTIVIST
Þórsmörk 19.-21. maí. Nú hefjast helgar-
ferðir í Þórsmörk og verða um hverja
helgi fram í október. 1 sumar verða
dagsferðir á sunnudögum og einnig er
boðið upp á orlofsdvöl. Góð gisting í
Útivistarskálunum Básum.
Upplýsingar og farmiðar á skrifstofunni
Grófinni 1, símar 1 46 06 og 2 37 32.
Útivist
ÚTIVIST
Myndakvöld - Feröakynning
Síðasta myndakvöld vetrarins verður í
Fóstbræðraheimilinu Langholtsvegi 109
fimmtudagskvöldið 18, maí kl. 20.30.
Dagskrá: 1. Myndir úr ferðum síðari
hluta vetrar og í vor m.a. frá Þórsmörk,
Skaftafelli og jöklaferðum ásamt mynd-
um frá síðustu hvítasunnuferð í Öræfa-
sveit. 2. Ferðakynning. Kynntar verða
margar spennandi helgar- og sumarleyfis-
ferðir sem eru á ferðaáætlun Útivistar. Af
þeim má nefna Vestfirska sólstöðuferð
21.-25. júnf; 8 Hornstrandaferðir í júlí og
ágúst; Nýr hálendishringur 22.-29. júlí:
Gönguferðir frá Eldgjá í Þórsmörk;
Norðausturlandsferð 10.-15. ágúst o.fl.
Einnig verður minnt á ferðasyrpur í
styttri ferðunum.
Allir eru velkomnir meðan húsrými
leyfir. Góðar kaffiveitingar kvennanefnd-
ar f hléi. Útivist, ferðafélag
Lislasafn fslands;
ÍSLENSKT LANDSLAG
1 Listasafni lslands stendur yfir sýning
á úrvali fslenskra landslagsverka í eigu
safnsins. Sýningin spannar þessa öld, allt
frá verkum frumherjanna til yngstu lista-
manna okkar og er sýningin afar fjöl-
breytileg, bæði að myndefni og tækni.
Leiðsögn um sýninguna fer fram í fylgd
sérfræðings á sunnudögum kl. 15:00.
Leiðsögnin „Mynd mánaðarins" fer fram
á fimmtudögum kl. 13:30-13:45. Mynd
mafmánaðar er Bátur á heimleið eftir
Gunnlaug Ó. Scheving.
Listasafn lslands er opið alla daga
nema mánudaga kl. 11:00-17:00 og er
veitingastofa safnsins opin á sama tíma.
Aðgangur að safninu er ókeypis svo og
auglýstar leiðsagnir.
Lögfræðiaðstoð Orators
Orator, félag laganema veitir ókeypis
lögfræðiaðstoð á fimmtudögum frá kl.
19.30-22.00, í síma 1 10 12.
The King’s Singers.
Tónlistarfélagið:
Tónleikar „The King’s Singers11
Hinn frægi, breski sönghópur, The
King’s Singers mun halda tónleika í
íslensku óperunni á vegum Tónlistarfé-
lagsins fimmtudaginn 18. maf kl. 20:30.
1 fyrra héldu The King’s Singers upp á
20 ára afmæli ferils síns, og eins og nafnið
gefur til kynna eiga þeir rætur að rekja til
kórsins í King’s College í Cambridge.
Upphaflega nefndu þeir sig „Schola Can-
torum Pro Musica Profana in Cantabridg-
iense“
Alastair Hume kontra-tenor og Simon
Carrington bariton, hafa verið með frá
upphafi. Aðrir söngvarar eru Jeremy
Jackman kontra-tenor, Bob Chilcott
tenor, Bruce Russell bariton og Stephen
Connolly bassi. Undanfarin 20 ár hefur
sönghópurinn haldið mörg þúsund tón-
leika, gefið út 40 hljómplötur með tónlist
frá 16. öld til nútímans á fjölda tungumála
og komið ótal sinnum fram í útvarpi og
sjónvarpi. The King’s Singers koma hing-
að á leið sinni heim úr tónleikaferð um
Bandaríkin. The British Council hefur
styrkt komu þeirra.
Á efnisskránni á fimmtudagskvöld eru
fimm þekkt bandarísk þjóðlög, útsett af
Robert Chilcott, tvö spönsk verk frá 16.
öld, og verk eftir Gordon Crosse, sem var
frumflutt f fyrra við hátíðahöld í tilefni af
því að 400 ár voru liðin síðan Francis
Drake sigraði flota Spánverja. í næsta
verki, Sjómennimir frá Kermor, halda
þeir sig enn við hafið, og efnisskránni
lýkur með velþekktum lögum af léttara
taginu.
Miðasala er f Islensku óperunni.
Myndlistarsýning í Hafnarborg
1 Hafnarborg, menningar- og listastofn-
un Hafnarfjarðar að Strandgötu 34 í
Hafnarfirði, stendur nú yfir myndlistar-
sýning Gunnlaugs Stefáns Gíslasonar. Á
sýningunni eru um fjömtíu vatnslita-
myndir og nokkrar grafíkmyndir. Mikil
aðsókn hefur verið að sýningunni og
fjöldi mynda selst.
Sýningin er opin kl. 14-19 alla daga
nema þriðjudaga og stendur til 28. maí
nk.
Skaftfellingar syngja
Söngfélag Skaftfellinga f Reykjavík
efnir til vortónleika í Skaftfellingabúð,
Laugavegi 178, sunnudaginn 21. maí kl.
17:00. Stjómandi er Violetta Smid.
Norræna húsið:
Barnadagskrá: lion
Wikland teiknar
1 dag kl. 16 verður dagskrá fyrir börn í
sýningarsal Norræna hússins f tengslum
við sýningu á teikningum og vatnslita-
myndum eftir sænsku listakonuna llon
Wikland í Norræna húsinu. Þar ætlar Ilon
Wikland að teikna fyrir bömin og Silja
Aðalsteinsdóttir, Vilborg Dagbjartsdóttir
og Sigrún Hallbeck lesa úr bókum eftir
Astrid Lindgren. Sigrún les á sænsku og
Vilborg les úr nýrri bók sem hún er að
þýða og kemur væntanlega út í haust hjá
Máli og menningu.
Á sýningunni í Norræna húsinu em 55
myndir gerðar við sögur sem allir þekkja
m.a. Bróður minn ljónshjarta, Ronju
ræningjadóttur, Jól í Olátagarði, Madditt
o.fl.
Samstarf Ilonar og Astridar hófst 1954
og þær hafa nú unnið mjög náið saman í
þrjátíu ár. Ilon Wikland er fædd 1930 í
Tartu í Eistlandi en kom 1944 sem
flóttamaður til Svíþjóðar. Hún stundaði
nám við Skolan för bok och reklamkonst
í Stokkhólmi og síðan við Konstfackskol-
an og málaraskóla Signe Barths. Hún
hefur hlotið margar viðurkenningar fyrir
myndir sínar m.a. Bamabókaverðlaun
Expressen 1986.
Fyrirmyndimar að persónum sínum
finnur Ilon oftast í næsta nágrenni. Þannig
var yngsta dóttir hennar, Anna, fyrir-
mynd að Lottu í Víst kann Lotta að hjóla,
og fyrirmyndina að Kalla á þakinu fann
hún í París.
Sýningin er hingað komin fyrir tilstuðl-
an Svenska institutet. Áður hefur hún
verið sýnd í Júgóslavíu og héðan fer hún
til Eistlands.
Sýningin stendur fram til 11. júnf og
verður opin daglega kl. 14-19.
Mosfellingar - Kjalnesingar - Kjósverjar
Fundur verður haldinn í Hlégarði, miðvikudaginn 24. maí kl. 20:30.
Gestur fundarins verður Steingrímur Hermannsson, forsætisráð-
herra.
Allir velkomnir.
Framsóknarfélag Kjósarsýslu.
Hjartans þakkir til allra sem heimsóttu mig á áttræðis
afmælinu þann 21. apríl.
Ég þakka innilega fyrir ógleymanlegan dag, sólskin
úti og inni.
Ég þakka innilega fyrir öll skeytin og kortin og hlýjar
kveðjur og gjafir, svo þakka ég fjölskyldu minni fyrir
veisluna og allar gjafirnar og bið góðan guð að
varðveita ykkur öll.
Kristín Eysteinsdóttir,
Snóksdal.