Tíminn - 07.09.1989, Blaðsíða 8

8 Tíminn
Fimmtudagur 7. september 1989
í Þýskalandi hafa stjórnvöld nú
tekið við sér og hafa veitt skatta-
ívilnanir til að greiða fyrir sölu
smábíla með hreinsibúnað. Og
bifreiðaframleiðendum hóta þeir
að frá og með október 1991 verði
slíkur búnaður skyldaður í þýska
bíla. Frá þessari baráttu greinir
nokkuð í Der Spiegel nýlega.
Umhverfisvemdarsjónarmið
eiga ekki upp á pallborðið
hjá framleiðendum
Volkswagen og Ford, Fiat,
Peugeot og því sem næst allir
japanskir bílaframleiðendur selja ■
enn bíla sem óhreinka andrúms-
loftið með útblæstri meira en nauð-
syn krefur. Þessi bílafyrirtæki láta
ekki innbyggðan hreinsibúnað
fylgja með fjöldaframleiddum bíl-
um og eru þar með sjálfum sér
fullkomlega samkvæm: Umhverf-
isvemdun er aðeins tekin til greina
þegar viðkomandi ríki krefst þess.
Þegar æðstu yfirmenn Volks-
wagen-verksmiðjunnar hittast í
Wolfsburg til fundarhalda í svo-
kallaðri „framleiðslu og áætlunar-
nefnd“ eru umræðuefnin oftast af
mikilvægasta tagi. Fundarmenn
taka ákvarðanir um nýjar vélar og
bílategundir, útlit þeirra og hvenær
þær verði settar á markað.
Nú er skammt um liðið síðan
slíkur fundur átti sér stað. Þar
ræddu yfirmenn VW um hvernig
fyrirtækið ætti að kynna sig á
alþjóðlegri bílasýningu í septem-
ber svo að það líti út fyrir að vera
vinveitt umhverfinu. Og þeir kom-
ust að niðurstöðu, hjá VW verður
minnsti Polo smábíllinn (1,1 lítra
mótorstærð) sem til þessa hefur
verið fáanlegur ýmist með eða án
ásetts hreinsibúnaðar (katalysa-
tors, hvata), nú líka seldur með
innbyggðum hreinsibúnaði.
Á mælikvarða mannanna í
Wolfsburg kann þessi ákvörðun að
tákna tímamót. En í sannleika sagt
er hún hreinlega vandræðaleg.
Keppinauturinn Opel hefur nú
allt frá því í apríl útbúið alla sína
fólksbíla með innbyggðum hreinsi-
búnaði. Og síðan um miðjan júlí
auglýsa Renault verksmiðjurnar að
þessi búnaður sé orðinn fastur í
öllum þeim bílum sem þeir selja í
Vestur-Þýskalandi.
En Wolkswagen, stærsti einka-
bílaframleiðandi Þýskalands, ætlar
að halda áfram að selja bíla sem
gefa frá sér margfalt meiri eiturefni
en þarf að vera tæknilega séð, rétt
eins og flestir japanskir bílar, Ford,
Peugeot og Fiat. í auglýsingabækl-
ingum VW og hjá söluumboðum
þeirra verða líka áfram seldir bílar
án hreinsibúnaðar.
Saga hreinsibúnaðarins í Evr-
ópu, sem til þessa einkennist af
vandræðagangi formælenda iðnað-
arins og stjórnmálamanna, heldur
sínu striki hér eftir sem hingað til.
Hún er lýsandi dæmi um það sem
allir vita, að margir iðnjöfrar líta
enn sem fyrr á umhverfisvernd sem
hvimleiðan kostnaðarauka.
Reglur um takmarkanir á
útbiástursgasi taka gildi 1993
En nú hefur verið ákveðið að frá
og með 1993 skuli gilda í Evrópu
sömu ströngu takmarkanirnar á
eitruðu útblástursgasi og þegar
gilda í Bandaríkjunum. Og því
takmarki ná aðeins þeir bílar sem
hafa innbyggðan hreinsibúnað,
það hafa mælingar sannað. Samt
sem áður halda margir bílafram-
leiðendur staðfast við sömu af-
stöðu og hingað til, þeir rugla og
draga úr, þeir blekkja og beita
brögðum. Það eina sem þeir hugsa
um er útlitið á næsta ársreikningi
fyrirtækisins.
Þegar umræðan um eiturgufurn-
ar í bílaútblæstrinum og hreinsi-
búnað hófst í Vestur-Þýskalandi
1984 fóru áróðursmenn bílaverk-
smiðjanna á stúfana og breiddu
fyrst út nokkrar hryllingssögur um
hreinsibúnaðinn.
Viðskiptaforstjóri Sambands
bílaiðnaðarins, Áchim Diekmann,
spáði því að bíll með hreinsibúnaði
myndi kosta „í kringum 5000
mörkum meira“ þar sem bíllinn
notaði meira bensín og eftir 5 ár
<4=0^

Þýskir bílaframleiðendur
tregir til að setja hreinsi-
búnað á útblásturinn
Æ meir eru augu manna að opnast fyrir því hvað þeir
umgangast náttúruna af miklu miskunnarleysi og níðast á
henni og verða þær raddir sífellt háværari sem krefjast þess
að spyrnt verði við fótum og það strax. Sem dæmi má nefna
að andrúmsloftið hefur orðið að þola sívaxandi mengun
vegna geysilegs bílafjölda sem spýr eitri sínu út í það. I
Bandaríkjunum hafa þegar verið settar strangar reglur um
innbyggðan hreinsibúnað í bifreiðar en í Evrópu eru menn
skemmra á veg komnir og enn sem komið er þráast
bflaframleiðendur við og setja á markað bfla án slíks
búnaðar. Þeir segja það hag kaupendanna þar sem bflamir
séu ódýrari fyrir vikið.
yrði að skipta um hreinsibúnaðinn.
Og einn sérfræðingur í bílaiðnaðin-
um kom þeirri hugmynd á framfæri
að hreinsibúnaðurinn gæti verið
„gagnslaus á miklum hraða“.
Stjómmálamennirnir í Evrópu-
bandalaginu beygðu sig 1985 fyrir
þrýstingi frá talsmönnum bílaiðn-
aðarins og féllust á máttlausar og
einskis nýtar reglur. Það voru fyrst
og fremst framleiðendur í Stóra-
Bretlandi, Frakklandi og Ítalíu
sem beittu sér fyrir þessari útkomu.
Ómerkilegur hreinsibúnaður
auglýstur ranglega
Þýskir bílaframleiðendur, sem
ekki höfðu sérstaklega beitt sér í
þetta sinn, vom hæstánægðir. Á
nokkrum tegundum fiktuðu þeir
við eina og eina skrúfu, í aðrar
settu þeir aukahreinsibúnað og
seldu síðan bílana sem útblásturs-
hreina.
Forstjórar bílaverksmiðjanna
vissu auðvitað að aðeins innbyggð-
ur hreinsibúnaður hreinsar útblást-
urinn að gagni eða allt að 90%. En
þó að þeir séu að öðm leyti stoltir
af fyrirmyndargæðum bílanna
sinna var árangur þeirra varðandi
umhverfisvemdina þriðja flokks.
Róksemdir bílaframleiðenda
léttvægar
Forstjórarnir vörðu sig með
þeirri röksemd að innbyggður
hreinsibúnaður myndi hækka verð
Bílaumferð á þjóðvegum Þýska-
lands er gífurleg og útblásturinn
eftir því. Það eru fáir bflar búnir
fullnægjandi hreinsibúnaði.
farartækjanna verulega. En það er
lítt sannfærandi afsökun. Nú í
lengri tíma hefur hver ný árgerð
verið nokkrum hundruðum eða
þúsundum mörkum dýrari en sú
næsta á undan. Vélin býr yfir
nokkuð fleiri hestöflum og
ventlum. Auglýsingaáróðurinn
snýst um óþarfa rafmagnsknúinn
hégóma en hins vegar alls ekki
smáviðleitni til að sýna umhverfinu
vinsemd.
Fyrirtækin reiknuðu út að við-
skiptavinirnir séu reiðubúnir að
borga meira fyrir að ná meiri hraða
út úr bílnum sínum, en hins vegar
alls ekki til að borga eitthvað til
vemdar náttúmnni. Og framleið-
endumir gerðu ekki minnstu til-
raun til að breyta þessari afstöðu
viðskiptavinanna með hinum gífur-
lega dým auglýsingum.
í stað þess tóku þeir til við þann
leik að mgla almenning í ríminu
með tölum. Áróðursmenn bílaiðn-
aðarins hafði þann háttinn á að
leita uppi þær tölur í hagtölum
bifreiðaeftirlitsins í Flensborg um
kaup á nýjum bílum sem áttu að
varða veg „umhverfisbílsins". Yfir
90% allra nýrra bíla á skrá vom
skv. tölunum 1988 „útblásturs-
hreinir".
En það var alltof auðvelt að sjá
í gegnum þennan áróður. Tölumar
frá Flensborg sýna nefnilega líka
að jafnvel á árinu 1989 er ekki einu
sinni helmingur nýrra bíla með
fullnægjandi hreinsibúnað á út-
blæstrinum. Fjöldi bíla með
hreinsibúnað sem myndi uppfylla
bandarísk skilyrði af þeim bílum
sem í umferð em er nú í nánd við
10%.
Stjórnmálamennimir
bregðast við
Það er því ekki að undra að
vonir ríkisstjómarinnar um að kol-
efnistvísýringsútblásturinn í bíla-
umferðinni minnkaði úr einni
milljón tonna í 750.000 tonn á
Þýskir bflaframleiðendur gera sér
hugmyndir um að hreinsibúnaður
á útblástur veki litla eftirtekt kaup-
endanna. Hins vegar séu þeir ginn-
keyptir fyrir alls kyns rafknúnum
hégóma.
ámnum 1985 til 1988 hafa langt frá
því ræst. f rauninni hélt loftmeng-
unin vegna bílaumferðar áfram að
aukast.
Alltaf komu fleiri og fleiri bílar
í umferðina og alltaf urðu ferðimar
lengri og lengri. Sýnishornin sem
tekin vom úr andrúmsloftinu
leiddu loks í ljós að mengunin var
orðin 1,1 milljón tonna af koltví-
sýringi.
Stjómmálamennimir tóku aftur
við sér þegar þessi vesæli árangur
kom í ljós af tilraunum þeirra til að
vemda náttúmna. í Baden-Wúrt-
emberg krafðist Lothar Spáth for-
sætisráðherra þess að sett yrðu
hraðamörk fyrir bíla án hreinsi-
búnaðar. í Bonn hótaði Klaus
Töpfer umhverfisráðherra bílaiðn-
aðinum því að Þjóðverjar tækju
sérstöðu í Efnahagsbandalaginu og
að ríkið skyldaði btlaiðnaðinn til
að hafa innbyggðan hreinsibúnað í
bílum frá október 1991.
í höfuðstöðvum Efnahags-
bandalagsins höfðu aftur á móti
víglínurnar riðlast. Nú settu Bretar
og ftalir sig ekki lengur á móti því
að bandarísku reglumar skuli gilda
í Evrópu um alla bíla.
Forstöðumenn þýska bílaiðnað-
arins gátu séð það í hendi sér eftir
niðurstöðuna í Brússel að þeim
yrði erfitt um vik að selja bíla án
hreinsibúnaðar til ársloka 1993.
Viðskiptavinir gera sér grein fyrir
því að verð bíla í endursölu muni
þá hrynja séu þeir ekki búnir
þessum búnaði.
Opel tók þá ákveðið við sér og
nú er hreinsibúnaður fastur hluti af
bílunum frá þeim. Fyrst Iétu keppi-
nautarnir þetta „bragð“ fara í taug-
arnar á sér en vom svo fljótir að
snúa sér aftur að auðfengnari
gróða. Þeir reikhuðu með því að
hreinsibúnaðurinn hækkaði verð
bíla frá Opel og þar með yrði
erfiðara að selja þá.
Ódýrasta tegundin af Opel,
Corsa, með 1,3 lítra mótor og
hreinsibúnaði, kostar nú 14.990
mörk í Þýskalandi, u.þ.b. 500
mörkum meira en hagstæðasti
smábíllinn áður.
Hjá VW og Ford setja sölusér-
fræðingamir allt sitt traust á að
selja á hagstæðara verði litlu meng-
unarvaldana sína, 45 hestafla Polo
bílinn fyrir 14.185 mörk og Fiesta
C, sem er 55 hestöfl, fyrir 14.760
mörk. Þeir em báðir án innbyggðs
hreinsibúnaðar. Forstjóri VW
segir: „Ég sel frekar bíl án hreinsi-
búnaðar en einum bíl færra“.
Skattaívilnanir við kaup á
smábílum með innbyggðum
hreinsibúnaði
En nú hafa yfirvöld í Bonn sett
bílaframleiðendum stólinn fyrir
dymar í þeim siðlausu áformum að
græða á því að óhreinka náttúmna.
Þau ákváðu að hvetja til kaupa á
litlum bílum með innbyggðum
hreinsibúnaði, sem tii þessa hafa
ekki verið hagstæð frá skattalegu
sjónarmiði, með sérlegum skatta-
ívilnunum. Nú getur kaupandi
smábíls með innbyggðum hreinsi-
búnaði sparað sér 1100 mörk.
Þar með verður Opel Corsa,
sem hlífir umhverfinu, jafnvel
ódýrari en bílar keppinautanna
VW og Ford sem spúa eitrinu
miskunnarlaust út í andrúmsloftið.
Þessi er trúlega ástæðan til þess að
VW ætlar að kynna á næstu alþjóð-
legu bílasýningunni minnsta Polo-
bílinn þar sem gefinn er kostur á
ísettum hreinsibúnaði.
Sinnaskipti yfírvalda í Bonn
varðandi hreinsibúnaðinn geta
reyndar reynst fyrirtækjum eins og
VW og Ford dýr viðskiptalega séð.
Ef smábílar með innbyggðum
hreinsibúnaði fara nú að seljast í
meiri mæli en aðrir lenda hinir
framleiðendumir fljótlega í vand-
ræðum með að uppfylla þá eftir-
spurn sem skapast fyrir slíka bíla.