Tíminn - 07.09.1989, Blaðsíða 9

Fimmtudagur 7. september 1989
Tíminn 9
FRÉTTAYFIRLIT
— ÚTLÖND IIIIIHHHHIIIIIIIIIIIIIIHIi...................................................... .. .................................................... ........................................................................ ............................................................. ......................
Evrópskir jafnaðarmenn:
Madrid - Einn er látinn og
þriggja er saknað í flóðum af
völdum ausurigninga á SA-
Spáni og Baleares-eyjunum. í
Valencia hrundi gömul íbúða-
blokk og ökuþór beið bana er
er flóðalda hreif bíl hans með
sér. Þá flæddi inn í hótelbygg-
ingu á Palma di Mallorca með
þeim afleiðingum að konu og
tveggja barna er saknað. Þá
eru mannvirki og akurlendi illa
útleikin eftir vatnsflauminn.
Belgrad - Þúsundir fulitrúa
á þingi Samtaka óháðra ríkja,
er lýkur f Belgrad í dag, sækja
heim land hrjáð af 900% verð-
bólgu og verstu lífsskilyrðum
er yfir hafa dunið í 20 ár.
Júgóslavía var lengi fyrirmynd
hinna 102 aðildarríkja að sam-
tökunum, en búa landsmenn
við 16 % atvinnuleysi og 20
milljarða dala skuld erlendis.
Er fundur ríkjanna hófst stóð
Bandaríkjadalur f 29.000 dín-
örum, en 30.000 viku síðar.
Við sjálft liggur að hjólbörur
þurfi undir peningabúnkana er
hafa þarf meðferðis f verslanir
til að kaupa nauðsynjar.
Jóhannesarborg - Tvær
til þrjár milljónir blökkumanna
héldu sig heima í mótmæla-
skyni við þingkosningar hvfta
minnihlutans er fram fóru í
gær. Hugsanlegt er talið að
kosningar þessar verði hinar
sfðustu þar sem svarta meiri-
hlutanum f S-Afrfku er meinuð
aðild. Um tvær milljónir hvítra
kjósenda eru á kjörskrá og var
búist við að Þjóðarflokkur de
Klerks forsætisráðherra hlyti
meirihluta atkvæða í ellefta
sinn. Til rósturs kom f nágrenni
Höfðaborgar, milli lögreglu og
mótmælenda, en meTðslí urðu
ekki.
Belgrad - Yasser Arafat,
leiðtogi PLO, ávarpaði þing
hinna hlutlausu rfkja í Belgrad
í gær og lýsti þvf þá yfir aö svo
kynni að fara að Palestínu-
menn gripu til vopnavalds
gegn Israel. Þjóðin væri á móti
þvi að láta sverfa til stáls, en
þolinmæði hennar væru tak-
mörk sett. Einnig kvað Arafat
uppreisnina mundu halda
áfram uns Israelsmenn hefðu
skilað aftur herteknu svæðun-
um. Hann sagðist mundu
halda áfram viðræðum við
USA og fsraelsmenn en kosn-
ingar á hemumdu svæðunum
kæmu þvf aðeins til greina að
þær yrðu undir eftirliti SÞ og
hersveitir ísraelsmana drægju
sig fyrst til baka.
Stokkhólmur - Enskir
ribbaldar úr flokki knattspyrnu-
áhorfenda fóru hamförum í
miðborg Stokkhólms, aðeins
hálfri klukkustund áður en leik-
ur Svía og Englendinga í
undankeppni heimsmeistara-
mótsins var háður í gær.
Sænska lögreglan króaði óróa-
seggina af f nágrenni járn-
brautarstöðvarinnar í miðborg-
inni og tók vænan skara í sína
vörslu.
Hóta að hefta mótun
hins innri markaðar
Sósialistar, er eiga um þessar
mundir 180 af alls 518 fulltrúum á
þingi Evrópubandalagsins, hóta nú
að standa í vegi fyrir lagalegri skipan
þeirra tæplega 300 málaflokka er
afgreiða þarf á þingi bandalagsins til
að hinn sameiginlegi markaður 1992
geti orðið að veruleika. Fulltingi
þeirra til framgangs hins sameigin-
lega markaðar fáist því aðeins að
aðildarlöndin 12 hraði mótun félags-
legrar umbótastefnu fyrir bandalags-
ríkin. Glyn Ford, forsvarsmaður
fulltrúa jafnaðarmanna á þinginu í
Strasbourg, sagði í gær, að flokks-
bræður sínir hygðust auka þrýsting á
þjóðatylftina að gefa meiri gaum að
félagslegum þætti hins innri markað-
ar. Markmið þeirra sé að færa félags-
málalöggjöf bandalagsins til hins
besta er þekkist. „Við erum stað-
ráðnir í að fá fram niðurstöður sem
allra fyrst,“ sagði Ford. „Skipuleg
mótstaða innan þingsins gæti haft
mjög alvarlegar afleiðingar á við-
gang hins innri markaðar."
Sitthvað fleira vegur þó að
bræðrabandi hinna evrópsku ríkja. í
nýútkominni skýrslu frá fram-
kvæmdaráði EBE segir, að aðeins 7
af þeim 68 skrefum er þing banda-
lagsins hefur þegar tekið í átt til
Höfuðstöðvar EBE í Bruxelles.
sameiginlegs markaðar, hafí verið
lögfest í öllum aðildarríkjunum.
Einnig hefur það torveldað einingu
bandalagsins hversu tamt einstökum
ríkjum er að túlka lög, er þing EBE
hefur samþykkt, eftir höfði eigin
skriffinnaveldis. Lög bandalagsins
eiga að heita æðri landslögum, svo
sem kunnugt er. Einkum gengur
Spáni og Portúgal, sem enn eru á
umþóttunartíma, erfiðlega dansa í
takt við hin lönd bandalagsins. Svarti
sauðurinn er þó ftalía, sem meðtók
107 vamaðar- og áminningarbréf frá
Bmxelles, um helmingi fleiri en
nokkurt hinna landanna. Aftur á
móti þykja Bretland og Danmörk,
er hvað daufust hafa þótt f undirtekt-
um við málefni bandalagsins, staðið
sig best í að framfylgja reglum þess
og lagasetningum.
Líbanon:
Bandaríkjamenn kveðja
Bandaríkjastjóm lokaði sendiráði
sínu í hinni stríðshrjáðu Beirút í gær
og flutti 30 bandaríska borgara brott
með þyrlum, áleiðis til Kýpur. Lok-
unin kom f kjölfar ákafra deilna
sendiherrans við leiðtoga kristinna
manna í Líbanon, Michel Aoun og
vaxandi andúðar í garð Bandaríkja-
manna meðal kristinna manna í
borginni. Óttuðust bandarísk yfir-
völd að sendiráðið, er umkringt
hefur verið háværum mótmælendum
undanfarið, kynni að verða tekið
herskildi og starfsfólk þess hreppt í
gíslingu, svo sem gerðist í fran fýrir
áratug. Bandaríkjamenn, er til þessa
hafa haft náin tengsl við kristna
menn í Líbanon og þjálfuðu m.a.
hersveitir Aouns fyrir 7 ámm, hafa
margsinnis hvatt hina stríðandi aðila
til að semja vopnahlé. Aoun kvaðst
vera vonsvikinn yfir lokun sendi-
ráðsins, en hún kæmi sér ekki á
óvart. „Svo gerræðisleg hegðan sýnir
best hug bandaríska utanríkisráðu-
neytisins til þess hluta Líbanons er
ekki lýtur sýrlenskum yfirráðum,“
sagði Aoun. Sfðasta hálfa árið hafa
tæplega 800 manns fallið og um 3300
særst í átökum í Líbanon.
Chile:
Verðandi Walesa?
Nýir tímar:
Gorbatsjov
lengir í
ólinni
Sovésk yfirvöld hafa ákveðið
að rýmka fararleyfi sovétborgara
til útlanda í viðskiptaerindum.
Samkvæmt hinum nýju og ein-
földuðu reglum er háttsettum
embættismönnum, forsvars-
mönnum fyrirtækja og stofnana í
opinberri eigu heimilt að reka
erindi sín ótímabundið í öðrum
kommúnistaríkjum. Þeir einir
eru undanþegnir þessu frjálsræði
sem aðgang hafa að ríkisleyndar-
málum. Sömu aðilum er einnig
heimilað senda erindreka og
nefndir á sínum vegum erlendis,
án sérstakra heimilda frá opin-
berum aðilum. Einnig eiga þeir,
er þurfa að gera sér tíðförult út
fyrir landamærin, nú kost á lang-
tímaáritunum er gilda í fimm ár.
Andi perestrojkunnar nær þó enn
ekki til orlofsferða, né heimsókna
til vestrænna ríkja.
Einn helsti verkalýðsleiðtogi í
Chile, Manuel Bustos, má láta sér
lynda að dúsa í pólitískri innlegð, í
orðsins fyllstu merkingu. Á sextán
ára ferli herforingjastjómarinnar í
Chile hefur Bustos setið í varðahaldi
á þriðja ár og dvalið árlangt í útlegð,
en núverandi afplánun hans er af
sérkennilegri toga: Hann má ekki
stíga út fyrir bæjarmörk smábæjarins
Parral, a.m.k. ekki fram til 16.
febrúar á næsta ári. Einnig verður
hann að tilkynna sig á lögreglustöð-
inni einu sinni á dag. Hin sérkenni-
lega innlegð, er um þessar mundir
hefur staðið eitt ár, er til komin
sökum andstöðu Bustos við her-
stjóm Pinochets ofursta. Bustos,
sem er leiðtogi verkalýðssamtak-
anna Central Unica de Trabajador-
es, hefur á liðnum árum tekist að
virkja þorra hinna vinnandi stétta í
Chile í verkföll til að mótmæla
stjómmálaástandi í landinu, og er
löngu orðinn að þjóðsagnapersónu.
Verkalýðsleiðtogar, m.a. frá
Norðurlöndum, hafa heimsótt Bust-
os í innlegðinni, og - að hans sögn -
boðist til að beita sér fyrir hafnbanni
á vörur frá Chile, í því skyni að
þrýsta á yfirvöld um frelsun hans.
Bustos kveðst þó hafa hafnað slíkum
kostaboðum, enda hilli nú undir
bjartari tíma í stjórn landsins. For-
setakosningar verða í Chile í byrjun
næsta árs og er aldavini Bustos,
Patricio Aylwin,sem er formaður
kristilegra demókrata og helsti leið-
togi stjórnarandstöðu í landinu,
spáð miklu gengi.
Grafreitir
á Krímskaga:
Úrkirkjugörðum
í kartöflugarða
Krímstríðið, um miðja síðustu
öld, var síðari heimsstyrjöld
hinnar 19. aldar og var lengi í
minnum höfð. Mannfall var gíf-
urlegt á þeirra tíma mælikvarða
og er stríðinu lauk, 1854, lágu
26.000 Bretar, 2300 ítalir og
90.000 Frakkar í úkrafnskri
foldu, auk þeirra þúsunda heima-
manna er hnigu í valinn. Þrjátíu
ámm eftir styrjöldina tóku svo
þjóðimar fjórar, er hlut höfðu átt
að væringunum, höndum saman
og reistu veglega legstaði yfir
hina föllnu, hver þjóð sinn graf-
reit, og var mikið lagt í fram-
kvæmdir. Viðhald mannvirkja
þessara var í höndum heima-
manna, en Bretar, Frakkar og
ítalir stóðu straum af viðhaldi og
vinnu.
Heldur seig á ógæfuhliðina fyr-
ir hinum hinstu hvílum hinna
löngu látnu hermanna í síðari
heimsstyrjöld, er grafreitimir
urðu að nýju vetvangur blóðugra
átaka og mannvirki þar skemmd-
ust að hluta. 10 ámm eftir stríðið
var svo kapella f ítalska kirkju-
garðinum sprengd í loft upp,
girðingar rifnar upp og legsteinar
fjarlægðir. Skömmu síðar hlaut
breski grafreiturinn sömu örlög.
Loks vom svo jarðýtur sendar á
franska kirkjugarðinn árið 1982
og hann útmáður með öllu.
Breski reiturinn var afhentur
jarðræktarsamyrkjufélagi en
hinn franski fyrst gerður að msla-
haug, en síðar var svæðinu gert
hærra undir höfði og þar komið
fyrir flóamarkaði.
Ráðstafanir þessar vöktu mikið
umtal og blaðaskrif, uns svo fór
að borgarráð Sevastopol ákvað á
síðasta ári að endurreisa grafreit-
ina. Er nú auglýst um allar jarðir
eftir uppdráttum, myndum og
fjármagni til að koma svæðinu í
fyrra horf.