Tíminn - 02.11.1989, Blaðsíða 18

18 Tíminn
v:.Art j / 1
Fimmtudagur 2. nóvember 1989
BÓKMENNTIR

Kyrrlátar myndir
Slgmundur Ernir Rúnarsson:
Stundir úr lifi stafrófsins, IJóð,
Almenna bókafélagið, Rv. 1989.
LESTUNMMTUIN
Skip Sambandsins
munu ferma til íslands
á næstunni sem hér
segir:
Árhus:
Alla þriðjudaga
Svendborg:
Annan hvern þriðjudag
Kaupmannahöfn:
Alla miðvikudaga
Varberg:
Alla fimmtudaga
Moss:
Alla laugardaga
Hull:
Alla mánudaga
Antwerpen:
Alla þriðjudaga
Rotterdam:
Alla þriðjudaga
Hamborg:
Alla miðvikudaga
Helsinki:
Hvassafell.......25/11
Gloucester/Boston:
Alla þriðjudaga
New York:
Alla föstudaga
Portsmouth/Norfolk:
Alla sunnudaga
Lestunarhafnir innanlands:
Reykjavík:
Alla miövikudaga
Vestmannaeyjar:
Alla föstudaga
Húsavík:
Alla sunnudaga
Akureyri:
Alla mánudaga
ísafjörður:
Alla þriðjudaga
SKIPADEIU)
r^SAMBANDSINS
Sambandshúsinu, Kirkjusandi
105, Reykjavík, sími 698300
Llll A 1 Á A A
!AKN IRAlJSfKA rUJININGA
PÓSTFAX
TÍMANS
687691
Það er eiginlega ekki annað að
segja um þessa bók en að yfir henni
sé ákaflega kyrrlátt svipmót. Hún
samanstendur nánast eingöngu af
rólegum ijóðmyndum, myndum sem
oftar en ekki bera það með sér að
vera vel yfirvegaðar. Höfundi er
með öðrum orðum síður en svo
mikið niðri fyrir, og boðskapur er
hér allt annað en fyrirferðarmikill.
Markmið hans virðist fyrst og síðast
vera að setja fram kyrrlátar myndir
og kveikja með þeim þægileg hughrif
í huga þeirra sem lesa. í staðinn fyrir
boðskap beitir hann aðferðum í ætt
við þversagnir, til dæmis í upphafs-
ljóði bókarinnar sem heitir Þagnir:
Þögnin
greinir frá óþægindum
sem felast í ósögðum orðum
eins vilja orð
skýra frá kostum þagnarinnar.
En það er vandi að yrkja með
þessum hætti. Slík ljóð, eins og hér
virðist stefnt að, verða að sækja
styrk sinn í einfaldleikann, og í þeim
sama einfaldleika verður að felast
einhver sá kjarni sem vekur lesand-
ann til umhugsunar, kveikir upp í
honum nýja sýn á yrkisefnið, stað-
festir með honum fyrri sannfæringu,
eða þá espar hann upp til andstöðu
eða jafnvel reiði. Einar saman kyrr-
látar ljóðmyndir bjóða alltaf þeirri
hættu heim að þær verði einhæfar,
geri í rauninni ekkert annað en að
sýna okkur hóp af fallegum orðum
sem máski sé raðað snyrtilega saman
en segi okkur í rauninni ekki neitt.
Þó vil ég ekki halda því fram að
þetta eigi hér við um ljóðin sem
heild, því að ýmislegt er þarna
áhugavert. Meðal annars er þarna
vel gert ljóð, Helga, sem lýsir
smekklega tryggð sonar við móður
sína og virðingu hans fyrir henni. Þá
er þarna sömuleiðis vel gert ljóð um
tiifinningahliðina á sambandsslitum
karls og konu, Slit heitir það, og lýsir
býsna smekklega þeirri heift sem
fylgt getur vandamáli sem víst þarf
ekki að efast um að sé nú orðið
töluvert meira uppi á yfirborðinu
Sigmundur Ernir Rúnarsson.
hér í þjóðfélaginu en lengstum fyrr
á tímum.
En hitt fer, að því er mér virðist,
ekki á milli mála að höfundi tekst
öllu best til þegar hann yrkir um
böm og atferii þeirra. Það er ljóst að
í honum býr vænn skammtur af
þeirri hlýju af ætt föðurkærleika sem
fullvaxta karlar eiga oft til handa
ungum börnum, jafnt sínum eigin
sem öðrum. Og þessa hlýju á hann
greinilega létt með að túlka í Ijóði.
Ég nefni sem dæmi lítið ljóð úr
bókinni, Þriggja ára, sem er svona:
Við kvöldmatarkall
skýtur rauðum kolli upp
í rabarbarabeði
Strýkurmoldugrihendi horafvör
stekkur inn með orma í lófa.
Hér má vissulega segja að sú aðferð
höfundar að leggja áherslu á stutt-
orðar en myndrænar lýsingar njóti
sín til fulls. Hér eru notuð fá orð,
sem þó segja töluvert margt. Og það
sem mestu máli skiptir er að hér
tekst höfundi jafnframt að koma á
framfæri vinsamlegu viðhorfi sínu til
þessa unga en athafnasama einstakl-
ings og gera úr því hlýja og vinalega
ljóðmynd.
Ég held með öðrum orðum að
höfundur eigi enn talsvert eftir ólært
í meðferðsmámyndaformsins. Aftur
á móti sýnast mér barnaljóð hans
hér, því að þetta er ekki það eina,
bera með sér að hann eigi að geta
náð töluvert góðum tökum á ljóð-
forminu með meiri yfirlegu og þjálf-
un í meðferð þess. Það er ekki
annað að sjá en að hann hafi til þess
alla burði.
Eysteinn Sigurðsson.
LESENDUR SKRIFA
Hrynjandi íslenskra steinhúsa
Eins og flestum vegfarendum mun
kunnugt hafa undanfarið staðið yfir
viðgerðir víða í borginni á nýlegum
steinhúsum sem eru meira eða
minna sprungin og víða að detta
stykki úr, t.d. ein fjögurra hæða
blokk í Háaleitinu. Þar voru stór
stykki plokkuð úr veggjunum og eitt
homið langt inn í vegg. Þetta, sem
átti að heita steinsteypa, líktist helst
sæmilega pressuðum öskuhaugi. Að
þessu verki, að hreinsa burt ruslið,
fylla upp í glompumar og pússa yfir,
unnu að staðaldri 3 menn, og drógu
ekki af sér, að staðaldri í marga
mánuði. Þetta lítur nú prýðilega út
og er verkið þeim til mikils sóma.
Ljósasta dæmið um þesa hroða-
legu svikastarfsemi í byggingarstarf-
semi undanfarið er turnspíra Hall-
grímskirkju. Hún er ekki komin til
ára sinna en var samt dæmd að hmni
komin þegar byrjað var á viðgerð. í
steinsteypunni svonefndri, sem líkt-
ist gmnsamlega steypunni í áður-
nefndri blokk, kom m.a. í ljós áður
óþekkt skeljategund, heilar samlok-
ur með fiskinum innan í. Sumir vilja
nefna þessa tegund „Alcaliensis Is-
landicum“ og veit ég engin skil á því.
Ekki mun fiskurinn hafa verið ætur
úr skeljunum, jafnvel þótt ýmis
jarðefni, sem taka nafn eins og ýmis
skáldskapur, væm til staðar sem
meðlæti.
Kostnaður við þessa viðgerð var
áætlaður 12 milljónir er er kominn í
25 hvað sem við bætist. En ekki nóg
með það, nú er komið í ljós að
stólpamir undir spímnni em að fara
sömu leiðina og er viðgerð þeirra
áætluð á um 12 milljónir eins og sú
fyrri. Verður kannski haldið svona
áfram með tuminn niður í grunn?
Hvað verður þá orðið um sjálft
húsið? Hvemig getur svona nokkuð
átt sér stað?
Vitað er að byggingarfulltrúi borg-
arinnar hefur eftirlit með byggingu
allra húsa í umdæminu. Nú er það
gefið mál að einn maður með fáa
aðstoðarmenn annar þessu ekki og
þá er eðlilegt að leitað sé til sérfræð-
inga fyrirtækja, annaðhvort af
Freyðivín og froðusnakkar
Enn hafa háttsettir íslenskir emb-
ættimenn brennt sig á forsetavínsaf-
slættinum. Nú var það Jón Baldvin
Hannibalsson utanríkisráðherra sem
vildi á ódýran hátt gleðja vini og
samherja. Einhverjir kerfiskarlar
fettu fingur út í hans afslátt. Jón
borgaði mismuninn en viðurkennir
ekki að hafa haft rangt við. Á síðasta
ári var forseta Hæstaréttar vikið úr
embætti meðan verið var að rann-
saka hans áfengiskaup. Kerfiskarlar
höfðu talið þau vaxin út úr öllu
velsæmi. Dómaraforsetinn telur sig
hafa farið eftir gildandi reglum.
Þorvaldur Garðar, fyrrum forseti
Sameinaðs Alþingis, hafði notað
töluvert þann rétt, sem hann taldi sig
hafa, en neitaði öllu óhófi og þessir
em ekki þeir einu sem nefndir hafa
verið í þessu máli. Hvaða lög og
reglur gilda um þessi mál? Venjuleg-
ir menn hafa ekki hugmynd um
hvort hér er um lögbrot að ræða,
alþingismenn virðast ekkert betri og
lögfræðingar em eins og venjulega
bæði með og á móti. Hverjir settu
þessi lög? Vom þeir fullir og vildu
vera fullir áfram? Er ekki best fyrir
alþingismenn á næsta þingi að ganga
hreint til verks og afnema í eitt skipti
fyrir öll þessi þjóðhættulegu rétt-
indi? Þessir menn sem rétt hafa, að
sínu áliti, til að fá ódýrt áfengi eru
flestir eða allir í þeim embættum að
þar ættu aðeins að sitja algerir
bindindismenn. Bílstjórar mega
ekki hreyfa bíl sinn hafi þeir smakk-
að áfengi, þeir em taldir hættulegir
sér og öðmm. En utanríkisráðherra,
sem víða á að koma fram fyrir
landsins hönd í flóknum og við-
kvæmum málum, má hann vera
kenndur, eða dómari að dæma, nú
eða alþingismenn að búa til lög, til
dæmis um virðisaukaskatt eða lög
um áfenga ölið? Á báðum þessum
lögum sýnist mér að þingmennimir
hafi komist í ódýrt vín og eins er það
með mörg lög sem frá þinginu koma.
Nýverið átti Lúðvík Jósepsson 75
ára afmæli. Hann virðist enn í fullu
fjöri. Heyrst hefur að fjármálaráð-
herra hafi fengið sér vín á ráðherra-
verði til að leggja í hans afmælis-
veislu og enginn segir neitt. Lands-
bankinn vill kaupa Samvinnubank-
ann. Frá Landsbankanum heyrist
mér Sverrir Hermannsson vera aðal-
samningamaðurinn. Einn af banka-
ráðsmönnum Landsbankans sagði í
sjónvarpi að Sverrir hefði ekki neina
heimild til slíkrar verslunar, það
væru bankaráðsmenn sem þar réðu.
Þessi maður heitir Lúðvík Jósepsson
og er 75 ára. Væri hann hreppstjóri
í sveit, þótt lítil væri, hefði hann
orðið að hætta fyrir fimm árum,
hvemig sem líkamleg og andleg
heilsa hans væri, og svo er um flesta
opinbera embættismenn og starfs-
menn hjá mörgum fyrirtækjum. Er
Lúðvík alveg ómissandi?
Sverrir keypti en seldi Gaui
Sambandsskuldimar.
LJxu þar sem arfi á haugi
og urðu milljarðar.
Lúðvík úlfgrár illur gýtur
augunum á næstu menn.
Hans úr kjafti herptum þýtur
helvísk kommalygi enn.
Guttormshaga,
4. október 1989.
Þorsteinn Daníelsson
nefndum fulltrúa eða þeim sem fjár-
magna byggingamar með hans sam-
þykki í því trausti að vel sé fyrir öllu
séð. En hér hefur eftirlitið sýnilega
brugðist.
Hverjir höfðu eftirlit með bygg-
ingu Hallgrímskirkju? Hverjir seldu
steypuna í hana? Hverjir annast
viðgerðina? Og hverjir hafa eftirlit
með henni? Vinna þeir e.t.v. eftir
sömu reglu og svonefndir arkitektar
(íslenska?) sem hafa einokun á að
teikna hús fyrir einstaklinga og opin-
berar stofnanir, ákveða sín laun án
samninga við þolendur, lýsa því yfir
að þeir beri enga ábyrgð á verkum
sínum og tryllast ef einhver gerist
svo djarfur að gera smálagfæringar á
þeirra hugdettum?
Fjöldi fólks gaf mikið, hver eftir
sínum efnum, til byggingar Hall-
grímskirkju, borgarstjóm og ríkið
úr sínum sjóðum í umboði almenn-
ings, allir þessir aðilar eiga heimt-
ingu á því að fá skýr og undan-
bragðalaus svör við þeim spuming-
um sem hér hafa verið settar fram.
Þetta á ekki að varðveita eins og
eitthvert feimnismál sem enginn má
vita neitt um.
3963-8673
Vísitölur fjár-
magns og vinnu
Ég leyfi mér að vísa til greinar
eftir Guðjón Jónsson í Tímanum 17.
þ.m., þar sem hann fer enn einu
sinni fögmm orðum um lánskjara-
vísitöluna og telur hana allra meina
bót. Taflan sem fylgir grein Guðjóns
hefur þann ágalla að forsendur henn-
ar em rangar og framsetningin óljós.
Vandamálið að mati Guðjóns er
ekki vísitalan heldur verðbólgan.
Hann virðist ekki skilja að þetta
tvennt verður ekki aðgreint. Vísitöl-
ur ala verðbólgu. Vfsitala getur að
vísu bætt einum samfélagshóp tap af
völdum verðbólgu, en aðeins á
kostnað annars samfélagshóps.
Vérðtrygging peninga skaðar laun-
þega nema kaupgjald sé verðtryggt
líka. Þetta veit Guðmundur J.
Guðmundsson, formaður Verka-
mannasambandsins.
Ráðuneyti Steingríms Hermanns-
sonar 1983 afnam kaupgjaldsvísitöl-
una. Forsætisráðherrann varð fyrst-
ur til að sjá að þetta voru mistök,
nema lánskjaravísitalan væri afnum-
in líka. Hann hafði kjark og dreng-
skap til að viðurkenna þetta og hefir
beitt sér fyrir afnámi lánskjaravísi-
tölunnar æ síðan. En þar á hann í
höggi við hávaxtamennina í Seðla-
bankanum með dr. Nordal í broddi
fylkingar. Nordal telur erfiðleika
okkar í dag vera „misskilning“, eins
og hann komst að orði f sjónvarpi.
Kaupgjaldsvfsitalan ól verðbólgu
hér áður fyrr, en sfðustu árin hefir
verið tiltölulega kyrrt á vinnumark-
aðinum. Lánskjaravfsitalan er mikl-
um mun meiri verðbólguvaldur en
kaupgjaldsvfsitala. Það stafar af því
að hin síðamefnda eykur launa-
kostnað aðeins frá þeim tíma sem
hún gildir. En lánskjaravísitala kem-
ur á allar uppsafnaðar skuldir liðins
tíma, hversu háar sem þær eru svo
fremi að þær séu verðtryggðar. Hún
eykur því vaxtakostnað margfalt.
Guðjón ætti að láta reikna fyrir sig,
hversu mikið samanlagðar skuldir
útvegs og fiskvinnslu hækka við 1%
hækkun lánskjaravísitölu. Síðan
gæti hann reiknað, hve mikið nefnd-
ar skuldir hækka við 35% hækkun
lánskjaravísitölu, sem er árleg með-
alhækkun hennar sl. 7 ár. Það er
einmitt þetta, sem er að sliga útflutn-
ing okkar og raunar þjóðarbúið allt.
Skrifstofumaður