Tíminn - 15.02.1992, Side 1

Tvöfalt meiri peningar í tölvukaup
en fiskeldi og loðdýr til samans:
5 milljarðar í
tölvur á ári
kringum 25 milljörðum króna á
núvirði, eða í kringum 5 milljarða
ár hvert. Og ekki virðist hafa hægt
á tölvuvæðingunni síðan. Má t.d.
benda á að til tölvukaupa fóru á
þessum árum um tvöfalt hærri
fjárhæðir en í fiskeldið og loðdýra-
búskapinn samanlagt, en uppbygg-
ing þeirra greina var einmitt í há-
marki á þessu árabili.
Þessar athyglisverðu upplýsingar
koma fram í nýlegri skýrslu Þjóð-
hagsstofnunar: Fjárfesting 1945-
1989. Tölvukaupin eru að vísu ekki
alveg ein og sér heldur undir liðn-
um: Tölvu- og skrifstofubúnaður. Á
áttunda áratugnum var þessi liður
aðeins um eða undir 1% af heildar-
fjárfestingum landsmanna. Undir
miðjan 9. áratuginn fór hann hins
vegar að vaxa hröðum skrefum og
var kominn yfír 7% af heildarfjár-
festingum þjóðarinnar árið 1985
og að meðaltali 6,7% af fjárfesting-
um áranna 1985-89. Sýnist því
óhætt að draga þá ályktun að þessi
27 milljarða fjárfesting (á núvirði)
hafi að langsamlega stærstum
hluta farið til tölvukaupanna.
Þarna er t.d. um að ræða tvöfalt
stærri upphæð en varið var til allra
vega og brúarframkvæmda á sama
árabili. Á hinn hinn bóginn var
þessi tölvufjárfesting einungis
þriðjungur þess sem varið var til
byggingar íbúðarhúsnæðis í land-
inu þessi ár. Á árunum 1985-89 var
lokið við um 1.600 íbúðir á ári að
meðaltali. - HEI
Ef efnahagur landsmanna hefði
batnað í beinu hlutfalli við tölvu-
væðinguna ætti nú mikið góðæri
að ríkja á íslandi. Á síðari helmingi
9. áratugarins fjárfesti þjóðin í
tölvum fyrir álíka upphæðir og
hún varði til allra virkjunar- og
veituframkvæmda — þ.e. til raf-
virkjana, rafveitna og hitaveitna.
Fjárfesting í tölvubúnaði á þessum
fimm árum (1985/89) samsvarar í
Blaðsíður 6 og 7
________/
Bergþór um borð í verðandi seglskipi. Tímamynd Pjetur
Ævintýramaðurinn Bergþór Hávarðsson ekki af baki dottinn:
Ætlar aö breyta 1001
fiskibáti í selglskip
Siglingakappinn Bergþór Há- ur nú tekið sér fyrir hendur selgskip sem hann siglir um
varðsson, sem varð landsfrægur óvenjulegt verkefni. Hann er bú- heimsins höf. Við ræðum þessi
þegar hann í haust sigldi segl- inn að verða sér úti um 100 t mál við Bergþór á blaðsíðum 8
skútu sinni yfir Atlantshafið og fiskibát sem úreltur hefur verið og 9.
lenti í miklum hrakningum, hef- og ætlar að breyta bátnum í
Samningur um EES tókst í gær, en óvissa ríkir samt um afdrif hans:
EES ER EKKI í HÖFN
Samningar tókust í gær milli Evrópubandalagsins og EFTA um
mvndun evrópsks efnahagssvæðis (EES). Jón Baldvin Hanni-
balsson utanríkisráðherra sagði síðdegis í gær að EES-samning-
urinn væri þó ekki í höfn. Evrópuþingið í Strassburg beindi í gær
þeim tilmælum tii framkvæmdastjómar EB að samningnum yrði
vísað til EB-dómstólsins líkt og gert var eftir að samningar tók-
ust á Luxemborgarfundinum 22. október síðastliðinn. Fallist
framkvæmdastjórnin á þessa kröfu mun undirritun samningsins
tefjast enn og raunar óvíst að hún fari nokkru sinni fram.
Þó að samningamenn hafi gefið þá
yfirlýsingu að samningar hefðu
tekist er alls ekki öruggt að EES
verði myndað 1. janúar 1993 eins
og að er stefnt. í gær samþykkti
þing Evrópubandalagsins í Strass-
burg með 64 atkvæðum gegn 32 að
beina því til framkvæmdastjómar
EB að vísa samningnum aftur til
EB-dómstólsins. Framkvæmda-
stjómin þarf ekki að fara eftir þess-
um tilmælum og talsmaður henn-
ar lýsti því yfir fyrr í þessari viku að
framkvæmdastjómin ætlaði ekki
að vísa samningnum fyrir dómstól-
inn. Það sama hafði ráðherraráð
EB áður gert. Framkvæmdastjóm-
in mun taka ákvörðun um það
næstkomandi miðvikudag hvort
hún fer að tilmælum Evrópuþings-
ins. Verði það gert þýðir það tafir,
eitthvað sem samningurinn má
alls ekki við, því að þegar er búið að
sprengja allar tímaáætlanir. Auk
þess þykir ekki ólíklegt að EB-
dómstóllinn hafi sitthvað við
samninginn að athuga þrátt fyrir
þær breytingar sem búið er að gera
á honum.
Evrópuþingið hefur í mörg ár átt
í baráttu við framkvæmdastjórn
EB um völdin í bandalaginu. EES-
samningurinn hefur lent inni í
þessari togstreitu og Jón Baldvin
gaf það í skyn að hún kynni að
reynast EES-samningnum dýr-
keypt. Hann gaf m.a. í skyn að það
væri ekki sjálfgefið að Evrópuþing-
ið samþykki EES-samninginn ef
framkvæmdastjórnin hunsar vilja
þingsins um að vísa samningnum
fyrir EB-dómstólinn.
Jón Baldvin sagðist telja að samn-
ingurinn sem gengið var frá í gær
væri ásættanlegur frá sjónarhóli
íslands. Settur verður upp sérstak-
ur EFTA-dómstóll sem dæmir í
málum sem varða samkeppnismál
í EFTA-löndunum. í samkeppnis-
málum sem varðar bæði EB og
EFTA verður að fara með þau fyrir
EB-dómstólinn.
í málum þar sem aðildarríki EES
deila verður reynt að ná samkomu-
lagi í stjórnarnefnd EES. Takist
ekki að ná samkomulagi þar verð-
ur málum vísað til gerðardóms, en
í honum sitja þrír menn, einn frá
hvorum aðila og einn sem EB og
EFTA koma sér saman um. Niður-
staða gerðardómsins verður end-
anleg. Það þarf ekki samþykki allra
aðila í stjórnarnefndinni til að vísa
málum til gerðardóms.
Varðandi spurninguna hvort úr-
skurðir EB-dómstólsins í framtíð-
inni ættu að gilda fyrir EES varð
niðurstaðan að EB- og EFTA-
dómstólarnir skiptist á upplýsing-
um um niðurstöður sínar og
EFTA- dómstóllinn hafi niður-
stöður EB- dómstólsins til hlið-
sjónar þegar hann kveður upp úr-
skurði.
Á fundi á þriðjudaginn samþykkti
ríkisstjórnin samningsdrögin eins
og þau lágu þá fyrir með fyrirvör-
um um óútkljáð ágreiningsmál.
Forsætisráðherra, utanríkisráð-
herra og sjávarútvegsráðherra var
veitt umboð til að taka endanlega
afstöðu til samningstextans þegar
hann lægi fyrir. Ráðherrarnir þrír
samþykktu textann í gær. Málið
var síðan kynnt fyrir utanríkis-
málanefnd.
Ef samningnum verður ekki vísað
til EB-dómstólsins er búist við að
samningamenn landanna 19, sem
mynda EES, setji stafina sína und-
ir samninginn síðar í næstu viku
og utanríkisráðherrarnir undirriti
hann formlega 2. mars. Gert er ráð
fyrir að samningurinn verði síðan
lagður fyrir Alþingi í lok mars. Al-
þingi mun þá verða upptekið við
að afgreiða frumvörp sem tengjast
samningunum út þetta ár. -EÓ