Tíminn - 18.07.1992, Blaðsíða 9

Laugardagur 18. júlí 1992
Tíminn 9
F
Stóra moskan í Medína er eitt
afmörgum byggingarafrek-
um Araba, en byggingar
sem þessi veröa ekki reistar
nema meö vísindalegri kunn-
áttu og smekkvísi.
Sálfræðileg áhrif
Það, sem að neytandanum sjálfum
snýr, er að áhrif efnisins skapa hon-
um Iíkamlega vellíðan og síðan
sælukennd, og það er þetta sem
knýr á um áframhaldandi notkun
og gerir manninn háðan henni.
Áhrifin eru slík, að neytandinn ger-
ir sér ekki grein fyrir þeirri rýrnun
hugarstarfseminnar sem af þessu
leiðir: minnið minnkar, dómgreind,
vitsmunir, yfirsýn og markmið. Þó
að notkun standi ekki lengur en
þrjú ár, geta geðveikieinkenni farið
að koma í ljós. Hrömun hugarstarf-
seminnar fer að gera vart við sig og
hæfileikinn til að setja sér mark-
mið. Hjá mörgum er þetta óbætan-
legt. Þar sem lítil notkun nægir til
að minnka athyglisgáfuna, leiðir
mikil notkun til sljóleika og kæru-
leysis. Rangar hugmyndir um veru-
leikann, ruglingur, minnistap,
minnkandi einbeitingarhæfileiki,
skortur á markmiðum og andúð á
aga eru algeng einkenni neytenda.
Svo eru og kvíðaköst, hugarórar og
kynleg umskipti hugans.
Hið geigvænlegasta af því, sem ný-
legar rannsóknir hafa leitt í ljós, er
að skemmdirnar, sem orsakast af
notkun THC, koma verst niður á
þeim best gefnu. Því meiri vitsmun-
um og gáfum sem neytandinn er
búinn, því meiri eru skemmdirnar á
þeim eiginleikum. Maður með hátt
gáfr tig og mikla möguleika til
fran _.c getur orðið fyrir veruleg-
um og varanlegum skaða, þar sem
hæfileikalítill maður með gáfnastig
fyrir neðan meðaltal missir tiltölu-
lega lítið af sínu.
Hræringar himintungla og stjörnufræöi voru arabískum fræöimönn-
um hugleikin. Mikia stæröfræöiþekkingu þarf til aö stunda þau vís-
indi. Myndin er af fornum arabískum stjörnufræöingum meö tæki til
mælinga á himingeimnum.
Miklar rannsókn-
ir hafa verið gerð-
ar á síðustu 20 ár-
um, sem leiða í
ljós hver eru hin
raunverulegu
áhrif þess að neyta
kannabiss. Það er
mikið áhyggju-
efni, að árangur
þessara rannsókna
er einungis að
finna í vísinda-
tímaritum eða í
bókum sem almenningur hefur
ekki aðgang að. Smámsaman skap-
ast „viðhorfsbreyting", svo að farið
er að líta á það einungis sem sér-
kennilegt athæfi að stunda „potta-
reykingar", og fólk fer að hneykslast
á því, þegar neytendur eru lögsóttir.
Talsmenn lögleyfðrar kannabis-sölu
njóta vaxandi fylgis.
Tálsmenn þess að sala efnanna
verði lögleyfð bera fyrir sig yfirlits-
tölur og vísindaniðurstöður til þess
að sýna fram á hversu holl og góð
áhrif efriisins séu. Það má sjá að
slíkar yfirlitstölur eru tíndar upp úr
rannsóknum og skrám, sem gerðar
voru á árunum milli 1960- 70, en þá
var notkun efnanna ekki aðeins
mun minni og vandamálið nýtt,
heldur var það efni, sem þá var
rannsakað, vægara og í því var
miklu minna af vímuvaldinum THC
(tetrahydrocannabinol). Yfirlitstöl-
ur byggðar á notkun þeirra efha,
sem nú eru í umferð, segja allt aðra
sögu.
Gagnstætt alkóhóli, sem kannabis
er oft borið saman við, er THC ekki
uppleysanlegt í vatni. Af því leiðir að
Læknisfræöina tóku Arabar í arf
frá Forn-Grikkjum, eins og svo
mörg önnur vísindi sem þeir þró-
uöu síöan á sjáifstæöan hátt. Á
myndinni er arabískur læknir aö
lækna hryggskekkju. Mundi aö-
feröin iíkiega vera nefnd hnykk-
lækning á vorum dögum, og
þykir ekkert slor.
alkóhól skolast burt úr líkamanum
eftir fáa klukkutíma, en THC, sem
er leysanlegt í fitu, sest fyrir í fitu-
bornum hlutum líkamans og í lifur,
lungum, kynfærum og heilanum.
Það tekur líkamann ekki skemur en
þrjár vikur að brjóta niður þessar
birgðir af efninu og losa sig við þær,
svo að sá, sem reykir oftar en „eitt
stuð“ á þrem vikum, mun aldrei
losna við efnið og magn leifa þess í
líkamanum fer sívaxandi.
Afleiðingar neyslunnar, bæði and-
legar og líkamlegar, eru skaðvæn-
legar, og fyrir liggur nóg vitneskja
um það, að hjá mörgum eru þær
óbætanlegar.
Líkamleg áhrif
Nýjar rannsóknir sýna að veruleg-
ar og varanlegar skemmdir á heila-
frumum geta orsakast af aðeins lít-
illi notkun kannabiss um ekki
lengri tíma en átta mánuði. Þetta
bendir til þess að margvísleg trufl-
un á hugarstarfsemi stafi af heila-
skemmdum af þessu tagi.
Ekki er aðeins um heilaskemmdir
að ræða. THC hefur reynst hafa
áhrif í þá átt að brjóta niður ónæm-
iskerfi líkamans.
Það ætti að mega
fýrirgefa mönnum,
þótt þeim detti í
hug samband þess-
ara staðreynda við
hinn aíþjóðlega
eyðnifaraldur: yfir-
gnæfandi meiri-
hluti eyðnisjúkra
kemur úr umhverfi
þar sem kannabis-
neysla er sjálfsagð-
ur hlutur.
Jatnvel lítil neysla kannabiss getur
valdið skemmdum á kynfærunum:
gerð sæðisfrumanna og framleiðsla
þeirra truflast, og hjá konum verð-
ur stórmikil aukning á fósturláti og
fósturskemmdum. Lungnasjúk-
dómar, mun alvarlegri en þeir sem
tóbak orsakar, eru algengir hjá
kannabisneytendum, og enn hættu-
legra er að neyslan getur leitt til
bronkítis og lungnavefsskemmda
eftir litla notkun í tólf mánuði. Slíkt
ástand líkamans kemur ekki fram
við tóbaksnautn fyrr en eftir sam-
felldar reykingar í tíu til tuttugu ár.
Framleiðsla og dreifing kannabiss
er, enda þótt ólögleg sé, þaulskipu-
lögð fjármagns- og viðskiptastarf-
semi, með billjóna króna hagnað á
hverju ári. Þó er hinni víðtæku
dreifingu þess ætlað að gera meira
en að afla fjár. Henni er ætlað að
leiða til erfðafræðilegrar rýrnunar
og vera aðferð til að hneppa í þræl-
dóm. Við, sem kunnum að meta
frelsið, ættum að heyja baráttu
gegn þeirri starfsemi.
(Úr „North Wind“, bresku ásatrúarriti)
Katherine Kershaw: