Tíminn - 18.09.1993, Blaðsíða 5

Laugardagur 18. september 1993
Tíminn 5
Þegar þarfasti þjónninn vék fyrir bílnum datt engum í hug að bíllinn ætti eftir að víkja fyrir vöðvaknúnu farartæki. En reiðhjólið ryður sér nú til rúms og ferðast eráþvf um bæi og fjöll og firnindi.
Tlmamynd Árni Bjarna
Að hrökkva upp af draumi
Jón Kristjánsson skrifar
Á tali við Sighvat
Á Alþingi situr á annan tug manna sem
hafa stundað blaðamennsku um lengri
eða skemmri tíma og verið ritstjórar dag-
blaðanna. Einn af þeim er Sighvatur
Björgvinsson. Þegar ég tók að mér það
hlutverk að skrifa í Tímann í ársbyrjun
1992 og tók að mér tímabundna ritstjóm
á blaðinu, hitti ég Sighvat á fömum vegi
niðri í Alþingi og við tókum tal saman.
Hann fór þá að segja mér frá reynslu sinni
sem ritstjóri Alþýðublaðsins og því vega-
nesti sem hann hefði fengið frá fyrirrenn-
ara sínum, sem mun hafa verið Benedikt
Gröndal. Hann tjáði Sighvati að það verk-
efhi að skrifa forustugreinar daglega í
blöðin væri álíka og að kasta af sér vatni
án þess að manni væri mál. Ég sagði Sig-
hvati að ég hefði engar áhyggjur af þessu
meðan þessi ríkisstjóm væri við völd.
Felldum við síðan talið.
Einfærir um að skapa
vandræði
Mér hefur oft orðið hugsað til þess síðan
að þetta em orð að sönnu. Ríkisstjómin
og háttalag hennar leggur til ómælt efni,
þannig að oft er manni mál á því að koma
einhveiju á blað. Það er þó ekki fyrir það
hve hún er athafnasöm eða klók í stjóm-
sýslunni. Ekki er það heldur fyrir að
stjómarandstaðan hafi verið svo fyrirferð-
armikil til dæmis á síðasta sumri. Ríkis-
stjómin hefur fengið hinn besta vinnufrið
í sumar og stjómarandstaðan hefur ekki
verið til neinna vandræða. Ráðherrarnir
sjá um að skapa vandræðin sjálfir og geta
það alveg hjálparlaust. Nú á haustdögum
er allt komið upp í Ioft á stjómarheimil-
inu, þótt stjómarandstaðan láti lítt á sér
kræla og Alþingi sé ekki að störfum.
Sundrung alls staðar
Nú er sundmng í stjómarliðinu á öllum
vígstöðvum. Allir vita að Sjálfstæðisflokk-
urinn skiptist í fylkingar, þótt vopnahlé sé
í augnablikinu. Alþýðuflokkurinn er klof-
inn innbyrðis, það er lýðum ljóst, og í of-
análag er allt komið í uppnám milli
stjómarflokkanna. Glundroðinn er satt að
segja að verða farsakenndur. Varaformað-
ur Alþýðuflokksins sagði af sér þeirri
stöðu fyrir nokkmm vikum og hótar nú
að styðja ekki fjárlagafrumvarp ríkis-
stjórnarinnar, sem auðvitað þýðir úrsögn
úr henni, ef staðið verður við hótunina.
Davíð mannaði sig upp í að gefa yfirlýs-
ingu um það á Þingvöllum að ráðherra,
sem styddi ekki fjárlagafmmvarpið, væri
búinn að dæma sig úr leik. En viðbrögð
almennra kjósenda í Alþýðuflokknum
sýna að málið er ekki svona einfalt, svo að
Davíð hefur bakk-
að og gefið Jó-
hönnu tækifæri
til áramóta til
þess að taka söns-
um, eða til lokaaf-
greiðslu fjárlaga.
Það verður því
hægt að fylgjast
með viðureigninni við Jóhönnu þegar Al-
þingi kemur saman.
Ljóst er að staða hennar innan þing-
flokksins hefur veikst. Sköpum skipti í því
efni þegar Rannveig Guðmundsdóttir gaf
kost á sér í stöðu varaformanns flokksins.
Hins vegar segir þetta ekki nema hálfa
söguna. Margir alþýðuflokksmenn, sem
vilja að flokkurinn sé málsvari almenn-
ings í landinu og standi í vöm fyrir öryggi
og velferð þegnanna, meta það við Jó-
hönnu að streitast á móti og láta ekki
frjálshyggjuna gleypa sig. Það verður ekki
auðvelt verk fyrir Jón Baldvin að mismuna
henni út um dymar á ríkisstjómarher-
berginu, þó að hann óski þess helst af öllu.
Átök um grundvaliarmál
Svo er það skinkan. Þau átök snúast um
grundvallaratriði. Þau snúast um miklu
meira en nokkur tonn af skinku og ein-
hver kíló af kalkúnalærum. Þessi átök em
einfaldlega um það hvort það á að opna á
innflutning landbúnaðarvara án nokkurs
aðlögunartíma eða hliðaraðgerða. Sig-
hvatur og Jón Baldvin kynna þá stefnu
með miklum gífuryrðum. Þetta mál er því
mjög alvarlegt og hefur valdið miklum
óþægindum í stjómarsamstarfinu nú þeg-
ar. Yfirlýsingar ráðherra um málið á báða
bóga benda til aukinnar þreytu, sem
reyndar er nokkuð um liðið síðan fór að
gera vart við sig.
Sundruð ríkisstjóm
er lömuð
Slíkar deilur taka mikinn tíma og starfs-
krafta frá öðmm málum. Ríkisstjóm, sem
er sundurþykk með sundraða flokka að
baki, er ekki lík-
leg til mikilla af-
reka. Allt eins er
líklegt að kraft-
amir fari í þessi
átök á næstunni
og það er aðeins
hræðslan við
kosningar sem
kemur í veg fyrir að uppúr slitni.
Ekki skortir þó vandamálin að fást við,
þótt skinkunni og húsnæðisbótunum sé
sleppt. Mikil vandamál blasa við vegna
aflasamdráttarins og atvinnuleysið vex nú
á ný á haustdcgum eftir upprof sumars-
ins, sem stafaði ekki síst af átaksverkefn-
um sveitarfélaga og hefðbundnum anna-
tíma á þessum tíma árs.
Skoðanakönnun DV
Síðastliðinn fimmtudag birtist skoðana-
könnun DV um fylgi flokkanna. Þessi
skoðanakönnun er áhugaverð fyrir þær
sakir að hún er tekin í miðjum klíðum
þessara átaka í ríkisstjóminni og deilum
um húsnæðisbætur og skinkuna. Athygl-
isvert er að frá fyrri skoðanakönnunum er
allt í jámum, nema að kvennalistinn bæt-
ir við sig og Alþýðubandalagið tapar.
Atgangur Alþýðuflokksins í landbúnaðar-
málunum hefur ekki megnað að laða til
hans fylgi, samkvæmt þessari könnun, og
fylgi Sjálfstæðisflokks er óbreytt. Umræð-
an um formannsframboð í Alþýðubanda-
laginu er það eina sem heyrst hefur frá
þeim flokki og hefur sýnilega ekki orðið
honum til ffamdráttar.
Ríkisstjórnin nýtur samkvæmt þessari
skoðanakönnun sem fyrr fylgis minni
hluta kjósenda og athyglisvert er að Fram-
sóknarflokkurinn hefur nú um langt skeið
mælst stærstur.
Draumurinn er búinn
Allt þetta verður vafalaust til þess að
stjórnarflokkamir vilja ógjarnan slíta
stjórnarsamstarfinu og efna til kosninga,
ef mögulega verður komist hjá þvf. Auð-
vitað væri slíkt rökrétt, þegar allur kraftur
fer í innbyrðis deilur. Viðreisnarrómantík-
in, sem þetta stjómarsamstarf byggist á,
var aðeins venjuleg fortíðarþrá sem á sér
enga stoð í veruleikanum á tíunda ára-
tugnum. Það samstarf byggðist á öðmm
foringjum og öðmm aðstæðum en nú em
og vel heppnuðum áróðri, sem hefur talið
sjálfstæðismönnum og alþýðuflokks-
mönnum trú um að þessir tímar hafi ver-
ið stórkostlegir. Draumar þeirra Viðeyjar-
bræðra Jóns og Davíðs um hið stórkost-
lega framtíðarland, sem biði þeirra, hafa
endað í þrætum um danska skinku og for-
ræði Halldórs Blöndal yfir innflutningi til
landsins. Það er hastarlegt fyrir þá að
hrökkva upp við slíkt.
Er önnur stjóm möguleg?
Það er ótrúlegt að annað stjómarsam-
starf væri í kortunum þó að upp úr slitn-
áði. Það væri sjálfgefið að kjósa. Ég trúi
því ekki að Ólafur Ragnar færi að tala sig
inn í ríkisstjóm með Sjálfstæðisflokknum
með þjóðstjómartali sínu. Það, sem þarf
nú, er að þjóðin fái að gera upp við þetta
þrætulið sem situr á ráðherrastólunum.
Það þarf að kjósa sem allra fyrst, en til
þess þarf forsætisráðherra að biðjast
lausnar. Því miður eru ekki miklar líkur á
að svo verði, heldur er líklegast að ríkis-
stjórnin sitji áfram af ótta við þá mynd
sem birtist í skoðanakönnunum af fylgi
flokkanna.