Tíminn - 18.09.1993, Blaðsíða 7

Laugardagur 18. september 1993
Tíminn 7
Davíð Oddsson forsætisráðherra um deilur í ríkisstjóm:
auðvitað ekki svo að íslenski
landbúnaðurinn sé sá eini sem
fær styrk og hjálp frá hinu opin-
bera. Það fær landbúnaður alls
staðar í veröldinni.“
Jón Baldvin telur að embætti
ríkislögmanns sé óþarft úr því
það gat ekki látið honum í té
íögfræðiálit um lögmæti inn-
flutnings á svínakjöti og sér
virðist sem um pólitíska
ákvörðun sé að ræða. Hvað viltu
segja um þetta?
„Ég tel rétt að utanríkisráð-
herra birti bréf ríkislögmanns
til hans svo að hægt sé að átta
sig á því á hverju ummæli hans
séu byggð. Ég hef ekki séð bréf
ríkislögmanns. Það eina sem ég
þekki í málinu eru lyrri störf
ríkislögmanns og ég hygg að
þau séu almennt talin vandvirk.
Reyndar hefur utanríkisráð-
herra verið að vitna mjög oft í
gamlar álitsgerðir ríkislög-
manns einmitt í þessu landbún-
aðarmáli og þá talið sér til tekna
að geta veifað þeim.“
— Utanríkisráðherra er æðsti
yfírmaður tollamála á Keflavík-
urflugvelli. Nú ætlar verslunar-
keðjan Bónus að flytja kalkúna-
læri með flugi. Það má búast
við að ráðherrann heimili inn-
flutninginn. Mun þetta mál í
kjölfar skinkumálsins valda
stjórnarslitum?
,Jíei, ég á ekki von á að stjóm-
in springi út af kalkúnalæri. Á
hinn bóginn er það svo að það
em ein lög í landinu varðandi
þessi efni. Forræði utanríkis-
ráðherra yfir málum á Keflavík-
urvelli byggjast eingöngu á
þáttum sem snúa að öryggi
landsins og sambúðarinnar við
erlent vamarlið og hefur í raun
ekkert með innflutningsmál að
gera þannig að sú embættis-
sýsla breytir ekki lögum í land-
inu. Það er því bara sjálfstætt
mat hvort þessi innflutningur
er heimill samkvæmt þeim
reglum sem gilda eða ekki. Ég
ætla ekkert að tjá mig um það á
þessu stigi. Það em aðrir aðilar
sem eiga að meta það.“
— í upphafí stjómarsam-
starfs bentir þú á að aðilar að
ríkisstjóra þyrftu að vinna að
heilindum sbr heiðursmanna-
samkomulagið og þér fannst
talsvert á það skorta í ríkis-
stjóra Steingríms Hermanns-
sonar. Þér fannst þá að ráð-
herrar ættu ekki að vera með
yfirlýsingar út og suður. Eru
heilindin að ijúka út í veður og
vind f þessu stjómarsamstarfi?
„Mér hefur ætíð verið mjög illa
við yfirlýsingar af því tagi þ.e. út
og suður. Þær em ekki hollar
fyrir neina ríkisstjóm í sjálfu
sér. Það er hins vegar aldrei
hægt að útiloka þær með öllu
því að stjórnmálamenn nátt-
úmlega em í stjórnmálum. Þeir
komast ekki hjá því að tjá sig
um afstöðu sína og tilfinningar.
Þeir þurfa auðvitað að gæta hófs
og gæta að því að þeir em í sam-
starfi við aðra aðila, annan flokk
eða flokka. Ég held að það hafi
gengið betur í þessari ríkis-
stjóm en öðmm. Mér finnst
þessi skot upp á síðkastið held-
ur ógeðfelld og ég vænti þess að
þeim linni. Mér finnst það vera
skaði haldi þetta áfram.“
— Ef marka má nýlega skoð-
anakönnun DV hefur ríkis-
stjórain sjaldan notið minni
vinsælda en einmitt nú. Er
þetta til marks um að ykkur
hafl mistekist að fá fólk með
ykkur við að leysa þann vanda
sem steðjar að íslensku þjóðar-
búi um þessar mundir?
„Það skal ég ekkert um segja.
Menn vita að við erum í erfiðum
aðgerðum og höfum verið það.
Ég tel að þær hafi flestar tekist
ótrúlega vel miðað við í hvaða
stöðu við emm. Það er ekkert
óvanalegt við að ríkisstjórnir
standi illa á miðju kjörtímabili.
Það gerði sú síðasta og sú á
undan henni o.s.frv. Reyndar
kom einhver skoðanakönnun
þar sem spurt var um fylgi við
stjómarandstöðuna en ekki
flokkana og þá var það ennþá
minna en fylgið við ríkisstjórn-
ina. Þannig að það er nú
kannski ákveðin vandlæting í
garð stjómmála hér á landi eins
og hefur verið að gerast alls
staðar um hinn vestræna heim
núna þegar þessi afturkippur í
efnahagslífinu hefur gengið yfir.
Ég kippi mér ekki upp við þetta
í sjálfú sér. DV spurði núna,
akkúrat meðan á þessu máli
stóð, sem þeir hafa sjálfsagt tal-
ið Sjálfstæðisflokknum erfitt.
Ég er mjög sáttur við þá niður-
stöðu sem þar kom fram þ.e. út-
komu Sjálfstæðisflokksins."
— Nú vill Alþýðuflokkur að
harðar sé gengið í niðuskurði
og hefur lagt til að útgjöld verði
skorín niður um þijá til fjóra
milljarða króna og nefnir þar
vegamál. Er ekki óvenjulegt að
tala svona þegar ríkisstjórain
hefur gengið frá fjárlagafum-
varpi?
„Það er áríðandi að menn hafi
eitthvað á bak við sig, þegar þeir
tala með þessum hætti, ein-
hverja raunsæja hluti og við er-
um að athuga það hvort hér sé
um einhverja raunsæja hluti að
ræða.
Ég hef efasemdir um að Al-
þýðuflokkurinn sem heild hafi
nú staðið að þessum tillögum
og hugmyndum. Að minnsta
kosti hefur ekki gengið allt of
vel að fá niðurskurð niður á það
stig sem við erum á núna í þeim
ráðuneytum sem undir þann
flokk heyra en sjálfsagt er að at-
huga þessar tillögur. Fjárlög eru
náttúrulega eðli málsins sam-
kvæmt í vinnslu eða þar til at-
kvæðagreiðsla við þriðju um-
ræðu hefur farið fram.“
— Telur þú þennan framgang-
smáta Alþýðuflokksins ekkert
óvenjulegan?
„Nei, þetta eru svona almennar
pólitískar yfirlýsingar sem
þarna eru gefnar og það er sjálf-
sagt að gá hvort það sé eitthvað
á bak við þær. Þær kannski
stemma ekki nákvæmlega við
þá vinnu sem menn eru í. Það
hefur verið nógu erfitt hjá öll-
um ráðherrum, ekki síður hjá
ráðherrum Alþýðuflokksins, að
ná sér niður í þann niðurskurð
sem þeir eru þegar með.“
— Munt þú ljá máls á að í stað
fjármagnstekjuskatts verði tek-
in upp samræmd skattlagning
á peningalegar eignir, s.s. inni-
stæður og gjaldeyrísreikninga,
verðbréf og hlutabréf, eins og
ráðherrar Alþýðuflokks hafa
lagt til?
„Það var nú þannig að ég er nú
kannski sá ráðherra sem var
mest á móti fjármagnstekju-
skatti á sínum tíma. Allir aðrir
stjórnmálaflokkar en minn og
hluti af mínum flokki barðist
mikið fyrir fjármagnstekju-
skatti og reyndar einnig aðilar
vinnumarkaðarins. Þannig að
ég lét nú fallast á lágmarks
nafhvaxtaskatt. Ég hef alltaf ótt-
ast að það hefði áhrif á stöðu
vaxta sem eru háir og þurfa að
lækka og þess vegna ekki séð að
þetta sé rétti tíminn til að vera
með fjármagnstekjuskatt af
þessu tagi. Ég er opinn fyrir öll-
um hugmyndum, einnig þess-
um, og mun athuga þær með
opnum huga.“
— Formaður Dagsbrúnar seg-
ir að gróðafyrirtækjum sé hygl-
að á meðan ráðist sé á kjör
gamla fólksins og vísar til 200
milljóna króna skerðingar á
beingreiðslum til lífeyrisþega
sem koma fram í fjárlögum rík-
isstjóraar. Hann segir að stór
hópur fólks búi við kjör langt
fyrir neðan fátæktarmörk. Er
ekki kominn tími til að leggja
Ld. á stighækkandi tekjuskatta
og skattleggja lúxusneyslu í
meira mæli en nú er gert?
„Það er stighækkandi tekju-
skattur hér á landi í mjög mörg-
um stigum vegna persónuaf-
sláttarins og þá fer eftir tekjum
hvað skattgreiðandi borgar hátt
hlutfall af tekjum sínum í skatt.
Menn átta sig kannski ekki á
þessu.
Það er hér hátekjuskattur; jað-
arskattur er orðinn mjög hár og
nálgast 50%. Það þykir hvergi
skynsamlegt í veröldinni að
hækka skatta umfram það.
Formaður Dagsbrúnar er nú
ágætur maður en hann segir nú
líka stundum margt. Ég held að
ef athuguð væru ummæli hans í
gegnum þrjátíu ára sögu kæmi í
ljós að þau væru mjög svipuð
þessum ummælum.
Staðreyndin er hins vegar sú
að þrátt fyrir miklar þrengingar
hefiir kjararýmun hjá þeim sem
minnst bera úr bítum verið
minni til að mynda á þessu ári.
Hún hefúr verið nánast engin
en aftur meiri hjá þeim sem
meira bera úr býtum. Þannig
hafa menn oft talað en sjaldan
framkvæmt. Formaður Dags-
brúnar ætti að fagna því en
þetta hefur gengið eftir með
þessum hætti.“
— Nú heldur Sjálfstæðis-
flokkurínn landsfund í lok
næsta mánaðar. Halldóri Blön-
dal hefur veríð hrósað, m.a. af
dálkahöfundum Morgunblaðs-
ins, og þar hefur verið bent á að
eðlilegt sé að varaformaður
komi af landsbyggðinni. Er að
vænta breytinga í foiystuliði
flokksins?
„Það er ekkert sem bendir til
þess.“
Helgi Þórhallsson