Tíminn - 13.01.1996, Blaðsíða 3

Laugardagur 13. janúar 1996
fBfonftifisi
3
Landvernd gefur Náttúrufrœöistofnun 2,5 milljónir til gróöurkortageröar:
Þörf fyrir gróðurkort
aldrei verið meiri
Frá tilkynningu um gjöf Landverndar. F.v. ingvi Þorsteinsson, Auöur Sveinsdóttir og ]ón Gunnar Ottósson.
Tímamynd: BG
Landvernd hefur gefiö Nátt-
úrufræöistofnun íslands 2,5
milljónir til vinnslu gróöur-
korta á íslandi. Lítiö hefur
veriö kortlagt aö undanförnu
vegna fjárskorts og minnk-
andi sauöfjáreignar en sam-
kvæmt Iauslegri áætlun vant-
ar um 170 milljónir króna til
aö gróöurkortleggja landiö
allt ef miöaö er viö tíu ára
tímabil.
Þessi ákvöröun Landverndar
var tekin á 25 ára afmæli sam-
takanna áriö 1994 og hefur pen-
inganna veriö aflaö meö fram-
lagi í plastpokasjóö. Þannig
sagöi Auöur Sveinsdóttir, for-
maöur Landverndar, aö gefend-
ur væru í raun allir landsmenn,
en Landvernd hefur hvatt til
skynsamlegrar nýtingar auö-
linda lands og sjávar, ekki síst
þeirra auölinda sem gróöur og
jarövegur landsins er. Um þriöj-
ungur landsins er enn ókort-
lagöur.
Gróöurkortagerö hófst upp úr
1960 og var Ingvi Þorsteinsson
náttúrufræöingur frumkvööull í
því starfi. Hann er nú búinn aö
draga sig í hlé frá störfum. „Ein-
mitt vegna þess hve landiö er
gróöurlítiö er gerö gróöurk^ ta
ákaflega mikilvæg. Þaö er ekki
hægt aö endurheimta gróöur án
rannsókna en stundum hefur
boriö á skilningsleysi stjórn-
valda gagnvart þessari staö-
reynd," sagöi Ingvi í gær.
Eftir ályktun Alþingis í mars
1991 var myndaöur vinnuhóp-
ur meö fulltrúum átta stofnana
til aö vinna aö því aö kortleggja
landiö. Niöurstaöa vinnuhóps-
ins var aö mikil þörf væri fyrir
gróöurkort vegna vísindalegs
gildis þeirra, áætlunar um land-
nýtingu vegna mats á umhverf-
isáhrifum framkvæmda, vegna
áætlanageröar um endurheimt
gróöurs og jarövegs svo dæmi
séu nefnd. Lagt var til aö Nátt-
úrufræöistofnun íslands yröi
falin þessi vinna og fluttust því
verkefnin frá Rala.
Tilgangur gróöurkortanna var
í upphafi grunnur aö ákvöröun
á beitarþoli en samtímis var ætl-
unin aö leiöa í ljós ástand gróð-
urs'eða jarövegs, kortleggja hvar
gróöur og jarðvegseyðing ætti
sér staö og hvar hentugt væri aö
græöa upp landiö. Mikil gróska
var í gróðurkortagerð á sjöunda
og áttunda áratugnum en um
miðjan 9. áratuginn dró úr
framkvæmdahraða og hefur
Rannsóknastofnun landbúnaö-
arins aðallega sinnt umbeðinni
kortagerö sem aðrar stofnanir
eöa aöilar hafa greitt fyrir í
seinni tíð.
Mat fagaöila er aö þörf fyrir
gróöurkort hafi aldrei verið
meiri en nú, ekki síst vegna
breyttra viöhorfa í umhverfis-
málum. Gróöurkort eru snar
þáttur í gerð skipulagsáætlana
og þykja nauðsynleg viö mat á
áhrifum mannvirkjagerðar og
annarrar landnotkunar á nátt-
úruna. -BÞ
Tónlistarskóli
Rangœinga:
Gerður að
átta mán-
aða skóla í
kjölfar hag-
ræðingar
Ákveöiö hefur veriö aö Tón-
listarskóli Rangæinga veröi
átta mánaöa skóli frá og
meö næsta skólaári. Skóla-
stjórinn, Agnes Löve, segir
aö þetta sé afraksturinn af
vel heppnaöri hagræöingu
og sparnaöi í rekstri skólans.
„Þetta er fjóröa áriö sem ég
er skólastjóri en þegar ég tók
viö starfinu var um þaö rætt
að nauðsynlegt væri aö spara.
Viö fengum frjálsar hendur
um þaö hvernig viö höguðum
því. Viö geröum ýmsar breyt-
ingar og höfum þó sýnt fram
á betra starf þótt þaö hafi ekki
haft aukinn kostnað í för meö
sér og nú er Héraösnefnd sem
rekur skólann líka reiðubúin
að koma til móts viö okkur á
þennan hátt," segir Agnes Lö-
ve skólastjóri.
Tíu kennarar eru viö Tón-
listarskóla Rangæinga, auk
skólastjórans, en nemendur
eru 210 að tölu. Að sögn Ag-
nesar var ein sparnaðarráö-
stöfunin sú aö samkenna þar
sem þaö á viö og er fram-
kvæmanlegt, en þá tilhögun
telur hún gefast ágætlega og
vera sérstaklega uppörvandi
fyrir lítil börn.
Tónlistarskólinn starfar á
níu stööum í sýslunni. Höfuö-
stöövarnar eru á Hvolsvelli
þar sem skólinn hefur eigið
húsnæöi til umráöa, sem og á
Hellu, en annars staðar er
kennt í húsakynnum grunn-
skóla. ■
Þórunn Blöndal í Skímu:
Flestar réttritunarvillur af
beygingarfræöilegum toga
Þórunn Blöndal gerir grein
fyrir því í nýju tölublaði
Skímu, málgagns móöur-
málskennara, hvaöa mál-
fræöiatriöi sé brýnast aö
kenna í tengslum viö rétta
ritun íslensku. Styöst hún
viö athugun á 39 nemenda-
ritgerðum þar sem hún
skráöi og flokkaði allar
málfræöivillur og málfars-
galla, sem reyndust 320 aö
tölu.
Villum skiptir Þórunn í þrjá
flokka er taka til beygingar-
fræöi, oröaforöa og setninga-
geröar. í fyrsta flokki eru 60%
villnanna, allt villur af beyg-
ingafræöilegum toga, segir Þór-
unn í grein sinni, en flestar
þeirra eru í tengslum viö fallorö.
Ber þar mest á rangri fallmynd
og því næst rangri fallstjórn. Þar
næst koma villur í tengslum viö
sagnir, þar sem mest ber á því að
framsöguháttur er notaöur í
staö viðtengingaháttar og ósam-
ræmi er milli frumlags og sagn-
ar.
Villur í sambandi viö oröa-
foröa eru 22.81%. Þær eru af
ýmsum toga og telur Þórunn
Blöndal ástæöu til aö flokka þær
í undirflokka, en undir þetta
flokkast jafnframt val á forsetn-
ingum og ruglingur á „aö" og
„af".
15.63% af villunum tengjast
setningagerö, en þar skiptir Þór-
unn villum í runur, þ.e. langar,
illa hugsaöar og illa myndaöar
málsgreinar, og kommusplæs-
ingar, þar sem tvær málsgreinar
eru settar saman meö kommu
þar sem betur færi að setja
punkt eða nota tengingu.
Þórunn Blöndal tekur fram aö
á þessa könnun beri að líta sem
forkönnun, en ætla megi aö
ekki þurfi yfirgripsmikið hug-
takasafn til aö kenna nemend-
um þá málfræöi sem þurfi til að
takast á viö þessar villur. ■
Danskir farkennarar
væntanlegir
Ákveöiö hefur veriö hvernig fariö
skuli meö þær 35 milljónir ísl.
sem danska þjóöþingiö veitir á
jressu ári til eflingar danskrar
tungu á Islandi. Helsta nýmæliö
er starf þriggja danskra farkenn-
ara sem munu kenna viö íslenska
skóla 3-4 vikur í senn. Mun
menntamálaráöuneytiö auglýsa
eftir umsóknum skólanna um
slíka farkennara á næstunni.
Þá er fyrirhugaö aö stuðla aö því
aö skólaferöalög héöan til Dan-
merkur færist í vöxt og er þar bæöi
átt viö heimsóknir íslenskra
dönskukennara og nemenda í
dönsku. Styrkveitingar vegna slíkra
feröa veröa auglýstar fljótlega.
Þá hefur veriö ákveöiö aö efla til
muna danskan bókakost í bókasafni
Kennaraháskóla íslands, en auk
þess er nú til athugunar hjá sérfræö-
ingum í Danmörku hvernig fjár-
munum veröi best varið til að bæta
námsgögn og hvers konar fræðslu-
efni til notkunar við dönsku-
kennslu. ■
Stórframkvæmdir í
bígerb á Hveravöllum
Kynnt hefur veriö frum-
matsskýrsla og tiilaga aö
deiliskipulagi vegna fyrir-
hugaðra framkvæmda á
Hveravöllum, en frestur til
aö skila athugasemdum til
Skipulags ríkisins rennur út
15. febrúar.
Framkvæmdir eiga aö hefj-
ast innan þriggja ára, en tillag-
an gerir ráö fyrir nýrri feröa-
mannamiöstöö ásamt að-
komu og bílastæöum, raf-
magnsgirðingu umhverfis
tjaldstæöi og hverasvæöi,
lagningu göngustíga, upp-
græðslu á nýju tjaldstæði,
nýrri hitaveitu fyrir ferða-
mannamiðstöö og hús Veöur-
stofu íslands, fráveitum og
öflun neysluvatns.
Jafnframt er ráö fyrir því
gert aö fjarlægöir veröi nýrri
skálar Feröafélags Islands, aö
því er fram kemur í fréttatil-
kynningu frá Skipulagi ríkis-
ins, svo og salernisaðstaöa og
kofi Sauðfjárveikivarna. Þá á
aö leggja niður þau bílastæöi
og aðkomuveginn sem nú er.
Mat hefur fariö fram á um-
hverfisáhrifum þessara fram-
kvæmda og segir í skýrslu frá
oddvita Svínavatnshrepps og
þeirra sérfræðinga sem leggja
þaö fram, að megintilgangur
þessara framkvæmda sé nátt-
úruvernd.
Þá kemur fram þaö álit
skýrsluhöfunda aö ekki sé
æskilegt aö stefna að fjölgun
sumargesta á Hveravölium
fyrr en ljós sé að aðferðirnar
þjóni tilgangi sínum þannig
aö fjölgun á svæöinu hafi ekki
skaöleg áhrif. ■