Tíminn - 13.01.1996, Síða 8

Tíminn - 13.01.1996, Síða 8
8 Laugardagur 1 3. janúar 1996 1 SKS ttt$ ..... I L < « «»• * # * *• f1 * » 9 & W , ± ' Frá Akureyri. Tímamyndir Þl. Jakob Björnsson, bœjarstjóri á Akureyri, í viötali um atvinnumálin: Erum á leiö aö því marki sem viö settum okkur Eftir langa stöbnun og áratuga bib þess ab erlendir abilar leggi fjármuni til stór- ibjuframkvœmda hér á landi virbast ýmis teikn vera á lofti um breytingar í ís- lensku atvinnulífi. Þessu valda einkum breyttar abstœbur í efnahagslífi Vestur- landa, en einnig er sú vinna, sem íslensk stjórnvöld hafa lagt fram til þess ab kynna kosti landsins fyrir þeim abilum er starfrœkja orkufrekan ibnab af ýmsum toga, farin ab skila árangri. Verbi þœr framkvœmdir, sem þegar er búib ab ákveba eba farib ab rœba um, ab veruleika, munu þœr þýba miklar breytingar í efnahags- og atvinnulífi landsmanna. En þar sem öllum þeim atvinnufyrirtœkj- um, sem rœtt hefur verib um, er cetlabur stabur á subvesturhorni landsins, brenn- ur sú spurning á íbúum landsbyggbarinnar hvort sá efnahagsbati, sem af þeim mun leiba, komi einungis byggbunum vib Faxaflóa til góba, auk þess ab ýta undir verulega byggbaröskun frá því sem fyrir er. Jakob Björnsson, bæjarstjóri á Akureyri, segir aö þrátt fyrir ákveönar hættur í þeim efnum sé ekki rétt aö amast við nýjum framkvæmdum. Þær muni efla íslenskt atvinnulíf sem heild og því koma flestum landsmönnum til góða í einhverri mynd. Máliö snúist fyrst og fremst um á hvern hátt önnur byggðalög geti nýtt sér þann ávinning sem veröa muni af öflugra atvinnu- lífi. Hann segir aö forráðamenn Akureyrarbæjar muni eiga viö- ræöur viö framkvæmdavaldiö í landinu um þessi mál, en heima- menn veröi einnig aö horfa í eig- in barm og athuga hvaö þeir sjálfir geti gert. í þeim efnum verði ekki síst horft til sjávarút- vegs og skipaiðnaðar og losað um eignir Akureyrarbæjar til þess aö auðvelda bæjaryfirvöld- um aö standa viö bakiö á at- vinnusköpun. Þar á meðal veröi hlutur bæjarins í Útgerðarfélagi Akureyringa seldur. Framkvæmdunum ber ab fagna — Nú hefur Höfðabakkabúin verið byggð og ákveðið að breikka Vesturlandsveg að Elliðaárbrú. Stœkkun álversins í Straumsvík er ákveðin og framkvœmdir hafnar. Rœtt er um nýjan ofn við járn- blendiverksmiðjuna á Grundar- tanga og líkur fyrir því að banda- ríska fyrirtœkið Columbia muni staðsetja álbrœðslu á sama stað innan tíðar. Þá er rœtt um loðnu- brœðslu í Helguvík á Reykjanesi, sinkverksmiðju og jafnvel fleira. Geta norðlenskar byggðir á nokk- urn hátt varist því að vinnuaflið streymi suður á bóginn, verði þessi þróun að vendeika? „Allar þessar framkvæmdir og jafnvel þótt aðeins hluti þeirra verði aö veruleika munu hafa veruleg áhrif á atvinnulíf lands- manna, afkomu þjóðarbúsins og lífskjör fólksins í landinu. Slíkri uppbyggingu ber aö fagna. Hún bindur enda á langt stöönUnar- tímabil og sýnir aö erlendir fjár- festingaraöilar líta á ísland sem vænlegri kost en verið hefur. Hinu er ekki aö leyna aö allar þessar framkvæmdir eru áform- aöar á suðvesturhorni landsins og sú hætta er vissulega fyrir hendi að af því hljótist fólks- flutningar af landsbyggöinni á suövesturhorniö. En vegna þess hversu mikið er í húfi fyrir þjóö- arbúið er engan veginn rétt að ráðast gegn framkvæmdum og ekkert hefst upp úr nöldri. Ég tel hins vegar mikla skammsýni af hálfu stjórnvalda að líta ekki út fyrir Faxaflóasvæðiö. Við því veröa landsbyggðarmenn aö bregðast og hugleiöa hvaö þeir sjálfir geti gert til þess aö efla at- vinnulífið. Er ég horfi til minnar heimabyggðar, Akureyrar og Eyjafjaröarsvæöisins, þá tel ég aö viö eigum ýmsa möguleika ef okkur auðnast aö nýta þá á rétt- an hátt." Ekki til góðs ef 80% þjóðarinnar búa við Faxaflóa — Er œtlunin að rœða við stjóm- völd um þann vanda sem getur skapast norðan heiða vegna fyrir- hugaðra stórframkvœmda á Faxa- flóasvœðinu? „Við munum eiga viðræður viö þingmenn og stjórnvöld um þessi mál og þar mun bera á góma á hvern hátt við getum nýtt okkur þann ábata sem leiða mun af almennri eflingu at- vinnulífsins. Þar mun einnig verða rætt um hvað fram- kvæmdavaldið hugsi sér aö gera gagnvart landsbyggðinni þegar kemur aö þessum verkefnum. Viö munum spyrja ákveðinna spurninga um hvort þaö sé vilji stjórnvalda aö beina atvinnulífi landsmanna í svo miklum mæli aö Faxaflóasvæðinu og hvort menn hafi hugsab áhrif slíkrar byggöaþróunar til enda. Miklir búferlaflutningar kosta fjármuni og ég tel þaö á engan hátt til góös fyrir íslenskt samfélag ef allt að 80% landsmanna þjappa sér saman á því svæði, eins og svartsýnustu spádómar segja aö muni veröa á næstu árum. Gegn þessu verðum viö, sem búum úti á landi, aö vinna af alefli." Búferlaflutningar vegna tímabundinna verkefna eru óæski- legir — Mun það, ef ráðist verður í umfangsmiklar framkvœmdir á Suðvesturlandi, ekki þýða að fólk tekur sig upp og fiytur þangað sem atvinnu er að liafa? „Sú hætta er að einhverju leyti fyrir hendi. En viö skulum einn- ig gæta þess aö mesta vinnan viö þær framkvæmdir, sem rætt er um, er tímabundin. Þegar fyrir- tækjunum hefur verib komiö á fót, þá kalla þau aðeins á lítinn hluta þess vinnuafls sem þarf meðan á byggingaframkvæmd- um stendur. I vissum tilfellum mætti hugsa sér að fólk sækti at- vinnu viö byggingaframkvæmdir frá öörum stööum af landinu án þess að um búferlaflutninga yröi að ræða. Slík er vel þekkt og má nefna Búrfells- og Sigölduvirkj- anir sem dæmi um þesskonar framkvæmdir. Á þeim tveimur áratugum, sem liðnir eru frá því stóru virkjanirnar á Suburlandi voru byggðar, hafa samgöngur breyst mikið og að því leyti er ekkert því til fyrirstööu-aö fólk sæki vinnu tímabundið í aöra landshluta. Slíkt gæti meira að segja leyst að einhverju leyti þann vanda sem skapast, ef ráö- ist veröur í framkvæmdir sem kalla tímabundið á mikið vinnu- afl. Búferlaflutningar vegna tímabundinna verkefna skapa veruleg vandamál og eru því óæskilegir. Þar á ég við vanda- mál á borö við húsnæöi, sem þarf aö byggja á sama tíma og framkvæmdirnar standa yfir. Húsnæöi sem síðan er óvíst hvort nýtast myndi nægilega vel, þegar hægist um aftur. Þessi vandamál komu upp í byggðum Suöurlands; til dæmis á Hvols- velli og Hellu þegar virkjana- framkvæmdum lauk þar á sínum tíma." Þættir atvinnulífsins verba ab vinna hver meb öðrum — Er ekki varhugavert að treysta á að fólk sœki atvinnu suður á land án þess að um búferlaflutning verði að rœða? „Ég nefni þetta sem einn af þeim möguleikum sem fyrirhug- aðar stórframkvæmdir geta skap- aö. Fyrst og fremst verður aö huga ab athöfnum á heimavelli. Þar eru sjávarútvegsmálin í fyrir- rúmi og ýmiss konar matvæla- vinnsla. Þá er ferðaþjónustan einnig stór þáttur í atvinnusköp- un og gjaldeyrisöflun og þar á Akureyri og Norðurland mikla möguleika. Mín skoðun er sú að allir þættir atvinnulífsins veröi að vinna hver meö öðrum, en ekki berjast um hylli manna og yfirráöasvæöi, og aö því tel ég að viö höfum verið aö vinna hér á Akureyri, þótt enn verði margt aö gera í þeim efnum. Sambærilegt at- vinnuleysi á Subvest- urlandi — Nú hafa verið erfiðleikar í at- vinnulífi á Akureyri um nokkurt skeið og talsvert atvinnuleysi. Er lausn þess vanda ekki lykillinn að því að ráðast megi gegn fólksflótta á Faxaflóasvœðið? „Viö gerum okkur grein fyrir því að þeir erfiöleikar, sem oröiö hafa í atvinnulífi á Akureyri, eru aö miklu leyti afleiöing af ýms- um breytingum í atvinnulífinu á undanförnum árum. Öflugur og árangursríkur atvinnurekstur fyrri ára reyndist barn síns tíma og ekki nægilega viöbúinn snöggum breytingum sem uröu í efnahagslífinu hér heima, í al- þjóðamálum og viðskiptum á er- lendum mörkuðum. Þar á ég fyrst og fremst viö iönaðinn á Gleráreyrum, en einnig á þetta aö nokkru leyti viö um aöra at- vinnustarfsemi. Á undanförnum árum hefur veriö unniö aö upp- byggingu þessa iönaöar að nýju, miðað viö breyttar forsendur, og árangur þess er nú aö koma fram. Það hefur mikið veriö talað um atvinnuleysiö á Akureyri, þótt það hafi ekki veriö meira en víða á suðvesturhorninu. í því sambandi má nefna Reykjavík, Hafnarfjörö og Suðurnesin. í nóvember voru um 400 manns á atvinnuleysisskrá á Akureyri og 482 um nýliöin áramót, en ára- mótin eru ætíð erfiðasti tími árs- ins aö þessu leyti. Þetta er minna atvinnuleysi en á sama tíma á undanförnum árum, og má í því sambandi benda á að um ára- mótin 1994 til 1995 voru 590 manns skráöir án atvinnu á Ak- ureyri. Þegar talað er um allt aö 400 skráöa atvinnulausa í um 15 þúsund manna bæjarfélagi, þá veröur aö gera ráö fyrir aö veru- legur hluti þess fólks ætti raun- verulega aö vera á öörum lífeyr- istryggingum en atvinnuleysis- bótum. Þar á ég viö fólk, sem ekki nýtur fullra starfskrafta af ýmsum orsökum. Þar er til dæm- is um aö ræða fólk, sem er að komast á lífeyrisaldur eða getur ekki af einhverjum ástæöum tek- ið þátt í hvaða störfum sem er. Því miður þarf oft aö leysa hluta þessa félagslega vanda með því aö taka fólk inn á atvinnuleysis- skrá sem rétt ætti aö eiga á öör- um lífeyri, sökum þess aö það á erfitt meö að stunda algenga vinnu. Það er verkefni félags- málayfirvalda aö finna út meö hvaöa hætti unnt er aö gera slíkt. Oft er þessu fólki þungbært aö þurfa aö sækja framfæri sitt

x

Tíminn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.