Tíminn - 13.07.1996, Blaðsíða 5

Laugardagur 13. júlí 1996
5
ísólfur Gylfi Pálmason:
/
Islenska sumarið
Sumariö er tími tilbreytingar, ræktunarstarfs,
heyverkunar, ferðalaga, mannfagnaðar og
útivistar, svo eitthvað sé nefnt. Það þarf ekki
að kvarta yfir því að mannlíf í landinu hafi
verið með deyfð og doða um síðustu helgi.
Fyrsta helgin í júlí er orðin ein mesta ferða-
mannahelgi sumarsins. Þegar hefur dregið úr
vangaveltum manna á milli um nýafstaðnar
forsetakosningar, sem settu svo mjög mark
sitt á atburði síðasta mánaðar.
Kosningabaráttan einkenndist mjög af aug-
lýsingum og tæknilega faglegri útfærslu. Bar-
áttan og kynningin minnti talsvert á það sem
gerist í Bandaríkjunum. Ólafur Ragnar Gríms-
son vann glæstan sigur, sigur sem í raun kom
landsmönnum ekki á óvart, þar sem skoðana-
kannanir höfðu ávallt sýnt meira fylgi við
framboð hans en annarra frambjóðenda.
Vigdís á krossgötum
Um síðustu helgi gafst landsmönnum kost-
ur á að fylgjast með afar fróðlegum umræðu-
þætti í sjónvarpinu þar sem Ólöf Rún Skúla-
dóttir ræddi við Vigdísi Finnbogadóttur, frá-
farandi forseta. Þátturinn nefndist „Vigdís á
krossgötum". Enn kom Vigdís okkur á óvart í
þættinum með fágaðri en einarðri framkomu
sinni. Vigdís hefur verið einkar farsæll, dug-
legur og vinsæll forseti. Hún hefur lagt gjörva
hönd á fjölmörg málefni. Fáir íslendingar
hafa borið gæfu til að kynna land og þjóð á
jafn jákvæðan hátt á erlendri grundu. Á hin-
um fjölmörgu ferðum hennar um landið hef-
ur framkoma Vigdísar einkennst af ljúfu við-
móti, góðum ráðum og áhuga fyrir mönnum
óg málefnum. Hún hefur lagt sig í líma við að
kynnast æsku landsins og sjónarmiðum
hennar. Enda hefur hún svo sannarlega verið
sameiningartákn okkar. Kjör Vigdísar var
stórt skref í jafnréttisbaráttu kynjanna og hún
breytti forsetaembættinu á mjög jákvæðan
hátt. Þá hafa áherslur Vigdísar á mannrækt,
skógrækt og málrækt haft ómetanleg áhrif.
„Land, þjóö og tunga, þrenning sönn og ein,"
sagði forsetinn eitt sinn í ræðu og vitnaði þar
í samnefnt ljóð eftir Snorra Hjartarson skáld.
í viðtalinu vakti sérstaka athygli hreinskilni
Vigdísar, að hún skyldi deila með okkur
vangaveltum sínum vegna EES-málsins og að
hún hefði alvarlega íhugað afsögn vegna þess
máls árið 1993. Hún sagði að tækifæri til
menntunar á EES-svæðinu hafi haft afgerandi
áhrif á ákvarðanatöku sína. Nú eru að koma í
ljós ýmsir möguleikar sem sköpuðust með
EES-samningnum, m.a. hvað varðar nem-
endaskipti t.d. í framhaldsskólum. Þá kom
Vigdís inn á túlkun fjölmiðla vegna ummæla
hennar um mannréttindi í heimsókninni til
Kína, hvernig orð hennar voru tekin úr sam-
hengi og túlkuð á frjálslegan hátt.
Ferill Vigdísar sem forseta er einstakur og
vonandi ber nýkjörinn forseti gæfu til að
halda áfram á svipaðri braut og fyrrverandi
forsetar hafa varðað, braut samheldni og sam-
einingar þjóðarinnar. Störf Vigdísar fyrir ís-
lensku þjóðina hafa verið farsæl og er vert að
þakka fyrir þau af alhug.
Hveragerbi 50 ára
S.l. laugardag var haldið uppá 50 ára af-
mæli Hveragerðisbæjar. Heiðursgestur afmæl-
isins var Vigdís Finnbogadóttir forseti. Hún
opnaði m.a. glæsilega blómasýningu í
íþróttahúsinu í Hveragerði. Þar mátti líta
mjög fjölbreyttan og fagran gróður í öllum
regnbogans litum, sem allur var ræktaður hér
á landi. Fjölbreytnin kom vissulega á óvart,
en vekur okkur um leið til umhugsunar um
hve mikla möguleika við eigum á sviði yl- og
blómaræktar. Hveragerði er svo sannarlega
blómabær, enda hefur þar verið miðstöð yl-
ræktar í landinu. Garð-
yrkjuskóli ríkisins er í
Hveragerði, þar njótum
við framsýni Jónasar Jóns-
sonar frá Hriflu, sem var
einn af frumkvöðlum að
stofnun þess skóla.
Á afmælinu var form-
lega opnað hverasvæði þar
sem rannsóknir á örverum
fara fram. Rannsóknir á
örverum og lífríki á hverasvæðum hefur löng-
um verið áhugamál íslendinga og ýmislegt
verið ritað um þessi efni. í framtíðinni er gert
ráð fyrir að Hveragerði verði heilsubær og eru
möguleikar bæjarins mjög miklir á því sviði.
Ekki er úr vegi að vekja athygli á því, að Jónas
Kristjánsson læknir lagði grunninn að heilsu-
bænum í Hveragerði fyrir rúmlega 40 árum,
þegar hann reisti og hóf starfsemi heilsuhælis
Náttúrulækningafélags íslands. Nýjar hug-
myndir um heilsuskóla á vegum NLFÍ í
Hveragerði eru framsæknar og mjög athyglis-
verðar og hluti að hugmyndafræðinni orðinn
að veruleika. Það eru hin svokölluðu afreyk-
inganámskeið, sem eru til aðstoðar fólki sem
vill hætta að reykja.
Alla tíð hefur Hveragerði verið mikill ferða-
mannabær. Þar hafa menn ekki alltaf farið
troðnar slóðir, t.d. er framtak Braga Einars-
sonar í Eden mjög merkilegt. Hann kom auga
á hvernig hægt var að tengja atvinnulíf stað-
arins við ferðamennsku og skapaði þannig
fleiri störf í bænum. Talið er að yfir 95% er-
lendra ferðamanna eigi viðdvöl í Hveragerði.
Um leið og ég óska Hveragerðisbúum hjart-
anlega til hamingju með afmælið, el ég þá
von í brjósti að áform þeirra um hreinan og
umhverfisvænan heilsubæ megi takast, því að
tækifærin eru svo sannarlega fyrir hendi.
Framtak sem þetta er auðvitað atvinnuskap-
andi og markaðssetning heilsubæjar er al-
þjóðleg og myndi skapa bænum sérstöðu.
Fjórðungsmót hestamanna á
Gaddstaðaflötum
Enn einn stóratburöurinn átti sér stað um
helgina á Suðurlandi, en það var fjórðungs-
mót hestamanna á Gaddstaðaflötum við
Hellu. Talið er að um fimm þúsund gestir hafi
sótt mótið. Þetta er síðasta fjórðungsmótið
sem haldið verður hér á Suðurlandi, því að í
framtíðinni verða haldin landsmót annað
hvert ár og fjórðungsmótin verða lögð niður.
Ótrúlegar framfarir hafa átt sér stað í
hrossarækt á íslandi. Þar hafa verið í farar-
broddi menn eins og Þorkell Bjamason á
Laugarvatni og Sigurður Haraldsson á Kirkju-
bæ, svo einhverjir séu nefndir. Um tíma gætti
nokkurrar tortryggni út í hrossaræktina, sem
nú hefur hlotið viðurkenningu. Það var ein-
mitt fjöldi kynbótahrossa
sem vakti hvað mesta at-
hygli á mótinu.
Öll aðstaða Hesta-
mannafélagsins Geysis í
Rangárvallasýslu á Gadd-
staðaflötum er til algerrar
fyrirmyndar. Þar hafa
margar hendur unnið létt
verk og er vitnisburður
um hvað hægt er að gera
þegar menn vinna saman að heildarlausnum.
Mót sem þessi hafa mikið að segja fyrir
ferðaþjónustu á Suðurlandi. Landsmótin eru
ekki síður sótt af erlendum hestaáhugamönn-
um en innlendum.
Hestamennskan er í senn listgrein um leið
og hún er skemmtileg íþrótt sem sameinar
fjölskyldur, því hestaíþróttin er fyrir fólk á öll-
um aldri. Um leið og hestamennskan samein-
ar kynslóðir byggir hún einnig brú á milli
þeirra sem búa í þéttbýli og dreifbýlinga.
Hestamennskan er fyrir löngu viðurkennd at-
vinnugrein, þó menn greini stundum á um
uppgefið verð á seldum hrossum.
í Rangárvallasýslu eru flest hross á íslandi.
Um nokkurra ára skeið hefur veriö rekin Stóð-
hestastöð ríkisins í Gunnarsholti. Mjög marg-
ir telja að starfsemi Stóðhestastöðvarinnar
eigi stóran þátt í þeim miklu framförum sem
átt hafa sér stað í kynbótum hrossa. Rekstur
stöövarinnar hefur verið í nokkru uppnámi
að undanförnu, en við Sunnlendingar meg-
um ekki fyrir nokkurn mun glutra niður þeim
tækifærum sem Stóðhestastöðin gefur okkur.
Við verðum að tryggja henni rekstrargrund-
völl og nú er einmitt unnið að lausn þess
máls.
Sýningar stöðvarinnar á vorin eru enn eitt
dæmi þess hve áhugi almennings er mikil fyr-
ir hrossarækt.
Mikill fjöldi feröafólks í
Þórsmörk
Fyrsta helgin í júlí er helgi unga fólksins í
Þórsmörk. Þórsmörkin hefur seiðmagnað að-
dráttarafl. Framan af heimsóttu menn Mörk-
ina á hestum, síðar á trukkum, rútum og jepp-
um. Nú er nokkuð algengt að menn komi
gangandi í Mörkina.
Framtakssamir aöilar hafa skapað fjöl-
breytta aðstöðu fyrir ferðafólk í Mörkinni. Þar
má nefna forsvarsmenn Austurleiðar, Ferðafé-
lags íslands og Útivistar. Um nokkurra ára
skeið hafa verið daglegar áætlunarferöir í
Mörkina yfir sumartímann og því auðvelt fyr-
ir almenning að heimsækja þessa einstöku
náttúruperlu. Þórsmörk er miðstöð göngu-
garpa, því möguleikar á gönguferðum úr og í
Þórsmörk eru miklir og óneitanlega dásam-
legt að geta komist í gufubað og sturtu eftir
gönguferðir á þessum slóðum.
Það er í raun eilítið sérkennilegt að velta
því fyrir sér að annars vegar er Þórsmörkin
miðstöð þeirra sem skoða og njóta náttúr-
unnar og síðan hinna sem „fíla það í botn" að
veltast þar um blindfullir. Ekki að það sé ein-
hver ný bóla að sjá fólk undir áhrifum áfeng-
is í Mörkinni, því mér er sagt að fyrsti vísirinn
að hinum miklu verslunarmannahelgarhátíð-
um megi m.a. rekja til Merkurferða.
Gaman væri ef hægt væri að breyta sukkhá-
tíðunum í Þórsmörk í náttúruverndarhátíðir
þar sem unga fólkið ynni að gerð göngustíga,
gróöursetningu og grisjun á skóginum. Nátt-
úran í Þórsmörk er afar viökvæm og þar er
mikið verk óunnið, þó þegar hafi mörg krafta-
verk verið unnin á sviði landgræðslu.
Sækjum vetrarforða í
sumarið
Viðburðir helgarinnar eru dæmi um þá fjöl-
breytni sem boðið er uppá yfir sumartímann.
Ég nefndi aðeins fá dæmi, t.d. nefndi ég ekki
alla bændurna sem voru í óðaönn að ná sam-
an skrjáfþurri og vellyktandi töðunni í þerrin-
um, eða garð- og sumarbústaðaeigendur sem
kepptust við að snyrta í kringum sig.
Islenska sumarið er einstakt. Björtu sumar-
næturnar í fallega landinu okkar eru óviðjafn-
anlegar. Davíð Stefánsson orti svo myndrænt
um þær, þegar hann segir:
Nú sefur jörðiti sumargrcen.
Nú sér hún rœtast hverja bœn
og dregur andann djúpt og rótt
um draumafagra júlínótt.
Hið íslenska sumar er ómetanlegur orku-
brunnur fyrir langa og dimma vetrardaga. Ég
vona að landsmenn fái notið útiveru og gangi
vel um landið okkar, sem er einstakt í allri
sinni dýrð. ■