Morgunblaðið - 02.01.2006, Qupperneq 36

36 MÁNUDAGUR 2. JANÚAR 2006 MORGUNBLAÐIÐ
Stóra svið
SALKA VALKA
Su 8/1 kl. 20 Su 22/1 kl. 20
Fi 26/1 kl. 20
WOYZECK
Lau 7/1 kl. 20 Su 15/1 kl. 20
Lau 21/1 kl. 20 Su 29/1 kl. 20
KALLI Á ÞAKINU
Su 8/1 kl. 14 Su 15/1 kl. 14
Lau 21/1 kl. 14 Su 22/1 kl. 14
CARMEN
Fi 12/1 kl. 20 FORS. miðav. 2.000- kr
Fö 13/1 kl. 20 FORS. miðav. 2.000- kr
Lau 14/1 kl. 20 FRUMSÝNING UPPSELT
Fi 19/1 kl. 20 Gul kort
Fö 20/1 kl. 20 Rauð kort
Fö 27/1 kl. 20 Græn Kort
Lau 28/1 kl. 20 Blá kort
Nýja svið/Litla svið
MANNTAFL
Su 8/1 kl. 20 Lau 14/1 kl. 20
SÍÐUSTU SÝNINGAR!
ALVEG BRILLJANT SKILNAÐUR
SÝNINGAR HEFJAST AÐ NÝJU Í FEBRÚAR!
BELGÍSKA KONGÓ
Lau 7/1 kl. 20 Su 15/1 kl. 20
Fö 20/1 kl. 20 Lau 28/1 kl. 20
GLÆPUR GEGN DISKÓINU
EFTIR GARY OWEN.
Í SAMSTARFI VIÐ STEYPIBAÐSFÉLAGIÐ STÚT
Fi 12/1 kl. 20 FRUMS. UPPS. Fö 13/1 kl. 20
Lau 21/1 kl. 20 Su 22/1 kl. 20
Naglinn
e. Jón Gnarr í samstarfi við Leikfélagið Regínu
Fö 20/1 kl. 20 FRUMSÝNING UPPSELT
Lau 21 /1 kl. 20 Fö 27/1 kl. 20
Lau 28/1 kl. 20
Miðasala í síma 4 600 200 / www.leikfelag.is
Fullkomið brúðkaup - heldur áfram!
Lau. 7.jan. kl. 19 Örfá sæti
Fös. 13.jan. kl. 20 Örfá sæti
Lau. 14.jan. kl. 19 Laus sæti
20/1, 21/1, 27/1, 28/1
Gleðilegt nýtt ár
– þökkum liðið!
Miðasala opin
allan sólarhringinn
á netinu.
Allir
norður!
SÍMI 545 2500 ::: WWW.SINFONIA.IS
Vínartónleikar
F
í
t
o
n
/
S
Í
A

F
I
0
1
5
0
2
8
græn tónleikaröð í háskólabíói
aukatónleikar í háskólabíói
MIÐVIKUDAGINN 4. JANÚAR KL. 19.30
FIMMTUDAGINN 5. JANÚAR KL. 19.30 – ÖRFÁ SÆTI LAUS
FÖSTUDAGINN 6. JANÚAR KL. 19.30
LAUGARDAGINN 7. JANÚAR KL. 17.00 – ÖRFÁ SÆTI LAUS
Hljómsveitarstjóri ::: Peter Guth
Einsöngvari ::: Anton Scharinger
Helstu perlur höfuðtónskálda Vínar með Strauss-
feðga í broddi fylkingar, hinn frábæri einsöngvari
Anton Scharinger og einn mesti sérfræðingur í
Vínartónlist, hljómsveitarstjórinn Peter Guth.
Tryggðu þér miða núna á www.sinfonia.is á hina
bráðskemmtilegu og sívinsælu Vínartónleika
Sinfóníuhljómsveitarinnar.
Frábær byrjun á nýju ári
Landsbankinn er stoltur bakhjarl sýningarinnar.
SÝNT Í IÐNÓ KL. 20
MIÐASALA: WWW.MIDI.IS OG Í IÐNÓ S. 562 9700
örfá sæti laus
laus sæti
laus sæti
örfá sæti laus
laus sæti
laus sæti
fimmtudagur
föstudagur
laugardagur
föstudagur
laugardagur
sunnudagur
05.01
13.01
14.01
20.01
21.01
22.01 ÞETTA er áttunda árið, sem þetta
ritgerða- og myndasafn kemur út, og
er því hér samankomið mikið efni um
Vestfirði og Vestfjarðafólk. Áttunda
heftið veldur engum vonbrigðum.
Það er að sjálfsögðu í sama stíl og hin
fyrri og sumir höfundanna eru raun-
ar orðnir gamlir kunningjar bæði af
þessum ritum og öðrum að vestan.
Þeirra á meðal er t.a.m. Ari Ívarsson
frá Melanesi á Rauðasandi. Hann á
hér tvær ritgerðir. Í annarri þeirra
rekur hann nokkrar endurminningar
frá styrjaldarárunum, þegar hann
var drengur, og í hinni segir hann frá
smíðanámi sínu á Hólmi í Landbroti.
Þriðja innlegg hans er nokkrar
myndir frá Stálfjalli og nánasta um-
hverfi ásamt rækilegum skýringar-
greinum. En í síðasta riti hafði Ari
skrifað ritgerð um námagröft (kola-
nám) í Stálvík í Stálfjalli. Annar
„gamli kunninginn“ er hinn gaman-
sami Hafliði Magnússon. Hér er
hann með skemmtilega frásögn um
hinn sérstæða bílddælska listamann
og lífskúnstner Bjarna Valdemars-
son, sem nefndur var senjor og setti
nokkurn svip á þorpið meðan hann
var og hét. Aðra skemmtifrásögn á
Hafliði hér einnig er nefnist Reknet
og rómantík og hann segir „að flestu
leyti sannleikanum samkvæmt“ þó
að mannanöfnum sé breytt.
Síðan komar hér ýmsar frásagnir
og viðtöl. Sagt er frá miklu óveðri
sem gekk yfir í september 1936,
skurðgreftri hjá Aðalsteini á Lauga-
bóli. Viðtal ritstjórans er við Hemma
Gunn. En fyrir þá sem ekki vita á
Hemmi ættir að rekja til Dýrafjarðar
og dvaldist þar mikið á sumrin sem
strákur. Þá er hér efnismikil og vel
samin ræða, sem Sigríður A. Snæv-
arr flutti á Hrafnseyrarhátíð 17. júní
í sumar. Greinar, fróðlegar og góðar,
eru um samgöngumál, svo sem ferj-
ur, djúpbáta og vegagerð. Gísli
Hjartarson á hér ræðu sem hann
flutti yfir Bolvíkingum fyrir nokkrum
árum. Í þeirri ræðu flutu með nokkr-
ar mergjaðar gamansögur eins og
vænta mátti. Tvær prófastsskýrslur
séra Baldurs Vilhelmssonar í Vatns-
firði eru hér endurprentaðar úr Ár-
bók kirkjunnar. Ritstjóri kallar þær
„þessar mögnuðu skýrslur hirðisins
sem þá var á akrinum“ og er það orð
að sönnu.
Meira er um áhugavert efni í þessu
ágæta riti og að venju er hér mikill
fjöldi mynda.
Mannlíf vestra
BÆKUR
Þjóðlegur fróðleikur
Mannlíf og saga fyrir vestan
Ritstj.: Hallgrímur Sveinsson
Vestfirska forlagið, 2005, 151 bls.
FRÁ BJARGTÖNGUM AÐ DJÚPI VIII
Sigurjón Björnsson
TRÖLLAFELL heitir skáldsaga
fyrir börn eftir enska rithöfundinn
Catherine Langrish sem nú kemur
út í þýðingu Sifjar Sigmarsdóttur hjá
bókaforlaginu Stílbroti. Á bókarkápu
segir að sagnabrunnur Norðurlanda
hafi orðið Langrish innblástur að
þessari fyrstu bók sinni, og er það af-
ar jákvætt mál að slíkt efni rati í
hendur íslenskra lesenda.
Sagan segir frá Peer, sem í upp-
hafi bókarinnar missir föður sinn og
neyðist fyrir vikið til að flytja í annan
dal til frænda sinna, sem þó eru ekki
blóðtengdir honum, þar sem eymdin
ein ríkir. Frændurnir, tveir bræður
sem eru með afbrigðum illir og gráð-
ugir, þræla Peer út og hafa auk-
inheldur í hyggju að færa hann tröll-
unum í bókstaflegum skilningi, en
tröllin – sem eiga heima í Tröllafelli –
eru daglegir gestir í húsum og híbýl-
um fólksins í dalnum. Til allrar ham-
ingju eignast Peer vinkonu, Hildi, en
hún og fjölskylda hennar ráða úrslit-
um um að örlög Peers verða ekki
eins slæm og útlit
er fyrir í upphafi
bókarinnar.
Kostir og gallar
bókarinnar eru
mjög samtvinn-
aðir, sem sér stað
bæði í persónu-
sköpun og fram-
vindu sögunnar.
Persónur heldur í einsleitari kant-
inum; allir vondir eru mjög vondir og
fá makleg málagjöld í lokin – frænd-
urnir tveir, hundurinn þeirra
grimmi, og meira að segja montinn
hani sem heldur til í fjósinu þar sem
Peer þarf að sofa í (hinn svarti hani
er drepinn af hvítri tófu sem segir
kannski sitt um staðlaðar ímyndir).
Hinir góðu eru síðan afar góðir, til
dæmis allir í dalnum þar sem Peer
bjó áður. Þegar persónur eru flókn-
ari, eins og pabbi Hildar sem stingur
af í víking heilt sumar sökum ævin-
týraþrár, verða þær dálítið ruglings-
legar; til dæmis er erfitt að átta sig á
hvers vegna pabbinn á skilið að vera
sú hetja sem hann er útmálaður í lok
bókarinnar. Peer og Hildur teljast til
hinna „algóðu“ persóna, en eru engu
að síður skemmtilegir og fínir krakk-
ar, sem gefa gott fordæmi fyrir börn
um að kurteisi, góðmennska og
þrautseigja gefur ýmislegt í aðra
hönd. Og lýsingar á hinum ólíku
tröllum, bæði karakterum þar sem
færi gefst og útliti og eiginleikum
þeirra, eru fjölbreyttar, fyndnar og
spennandi.
Hvað varðar framvindu sögunnar,
er það að segja að framanaf fannst
mér bókin dálítið langdregin þó lýs-
ingar séu sterkar; megnið af henni
fer í að lýsa hinum ömurlegu að-
stæðum sem Peer býr við án þess að
sérstaklega skilmerkilega takist að
koma upp um áformin sem bræðurn-
ir hafa í huga, þó það gerist vissulega
að lokum. Þegar dregur nær hinu
endanlega uppgjöri, sem ýjað er að
strax á fyrstu blaðsíðunum, er fram-
vindan hins vegar hröð, spennandi
og fjölbreytt, og sá hluti er tvímæla-
laust eftirminnilegasti og skemmti-
legasti kafli bókarinnar.
Að þessu sögðu er niðurstaðan
engu að síður sú, að það er gleðiefni
að á boðstólum sé lesefni fyrir ís-
lensk börn, sem byggist á gömlum
norrænum menningararfi. Tröllafell
gæti orðið kærkomin viðbót í bóka-
safn hinna fjölmörgu lesenda sem
hafa gaman af spennandi sögum með
ævintýralegum blæ.
Ævintýraleg tröll og menn
BÆKUR
Börn
eftir Katherine Langrish. Sif Sigmars-
dóttir þýddi. 279 bls., Stílbrot 2005.
TRÖLLAFELL
Inga María Leifsdóttir
FALLNIR englar virðist við fyrstu
sýn vera nokkuð einfalt verk – hrein
og bein ljóðabók af gamla skólanum.
Ljóð Einars eru rímuð með höfuð-
stöfum, jú slíkt tíðkast víst enn. Um-
fjöllunarefni bókarinnar eru þá held-
ur ekki óvanaleg. Einar Már er að
yrkja um vanlíðan og leiða, um sökn-
uð og missi. Auk þess er ættingjum
tileinkuð nokkur ljóð við enda bók-
arinnar. Inn á milli má svo finna ögn
bjartari ljóð þar sem höfundur virð-
ist sjá ljós við enda ganganna. Öll
ljóðin eru dag- og tímasett en eru þó
ekki í tímaröð. Hægt væri því að líta
á ljóðin sem dagbókarfærslur höf-
undar eða stikur á líðan hans. Mynd-
skreytingar eru í bókinni, merktar
Xander nokkrum.
Þessi heiðarlega tjáning Einars
hefur vissulega barnslegan sjarma
og ekki verður framhjá því horft að
einlægni og fölskvaleysi býr að baki
þessari útgáfu. Þykir mér bókakápan
gefa þennan tón, hún er einföld og
barnsleg.
Einar Már er í ljóðum sínum engu
að síður svo rígbundinn þessu formi
að einlægnin verður á stundum
ankannaleg, klisjukennd. Tilfinn-
ingar sem hann vill tjá verða marg-
tuggðar – og því kraftlausar í augum
lesandans. Höfundur opnar sig að
einhverju leyti og lýsir sér sem
hrjáðum, þetta gerir hann heiðarlega
en áhrifamátturinn er ekki í takt við
opinberunina.
Dæmi um þetta væri ljóðið „Mynd-
in af mér“: „Allir hafa drepið í mér/
það litla sem ég hef sáð/ svört mynd
sem á veggnum er/ sýnir að orð mín
eru hrjáð/ Myndin sem máluð var af
mér/ er þunglyndisleg/ en því miður
eins og augað sér/ að svona er ég.“
Myndskreytingarnar þykja mér
margar hverjar ósmekklegar og gera
fæstar þeirra ljóðunum einhver skil.
Fölskvaleysið er það sem ber bók-
ina uppi og í bjartari ljóðunum grein-
ir maður hreinan og fallegan ásetn-
ing eins og í ljóðinu „Litla barn“:
„Gráttu ei litla barn/því með þér skal
ég vaka/úti bærist vindurinn/sem
ljóta púka mun taka.“ Minna er þó
ekki meira í þessari ljóðabók Einars.
Því allt í allt eru ljóðin einfaldlega
ekki nógu sterk til að bera allar þær
þungu tilfinningar sem á þau eru
lögð.
Höfuðstafir einfaldleikans
BÆKUR
Ljóð
Höfundur: Einar Már Kristjánsson. 70
bls. Höfundur gefur út. 2005
Fallnir englar
Móheiður Hlíf Geirlaugsdóttir
ANDSPÆNIS sjálfum sér. Samkyn-
hneigð ungmenni, ábyrgð og innsæi
fagstétta er titill bókar þar sem spurt
er hvernig ungmenni mæta gagnkyn-
hneigðarrembu í sínu daglega lífi?
Hvað þýðir það að gera samkyn-
hneigð sýnilega? Má tala um samkyn-
hneigð í grunnskólum en samt ekki
vera samkynhneigður þar?
Þetta er meðal þeirra spurninga
sem Sigrún Sveinbjörnsdóttir sál-
fræðingur, Anni Haugen félagsráð-
gjafi, Sara Dögg Jónsdóttir kennari,
Valur Helgi Kristinsson heimilis-
læknir, Sólveig Anna Bóasdóttir guð-
fræðingur og siðfræðingur og Ólafur
Páll Jónsson heimspekingur fjalla um
í bókinni.
Samkynhneigð