Réttur - 01.04.1969, Blaðsíða 20

EINAR OLGEIRSSON :
KAUPGJALD -
RÍKISVALD
Stjórnarstefnan hefur leitt kreppu og atvinnuleysi
yfir Island. Þetta er eðlileg afleiðing þess að hafin
var til vegs sú hrunstefna, sem felst I ,,frjálsum"
kapitalisma á Islandi, þegar voldugir einokunar-
hringar ráða allt í kringum okkur I auðvaldsheim-
inum og hafa þar gersigrað menn ,,hins frjálsa
framtaks".
Eina bjargarvonin fyrir Island I viðureign við
slíka risa var skipulag áætlunarbúskapar inn á við
og heildarstjórn á utanríkisverzlun út á við. Vald-
hafarnir hafa hinsvegar reynt að komast hjá því
að koma slíku fyrirkomulagi á, þótt öll þróun efna-
hagslífs á Islandi kalli á það, af því þeim finnst
það minna of mikið á sósíalisma. I staðinn reyna
þeir að dylja gjaldþrot stefnu sinnar með þvi að
fella stöðugt verðgildi krónunnar — með verð-
bólgu og gengislækkunum (síðan 1958 fer- til fimm-
földun dollars).
Það er vissulega rannsóknaratriði hvernig
stendur á að borgarastétt Islands leyfir sér það,
sem engin önnur borgarastétt Evrópu gerir. Hér
skal gerð tilraun til slikrar rannsóknar og reynt
um leið að draga þar af ályktanir um þær ráð-
stafanir er gera þarf.
í KASTLJÓSI STÉTTABARÁTTUNNAR
Vissir þættir i séreðli islenzks efnahagslífs hafa
birtst svo skýrt I þeirri hörðu stéttabaráttu, er nú
hefur verið háð, sem kastljósi væri á þá varpað.
1. Komið hefur i Ijós svo skýrt sem verða má
að þessu landi verður ekki stjórnað gegn verka-
lýðnum. Islenzk atvinnurekendastétt er ekki nógu
sterk til þess að stjórna landinu á móti vilja verka-
manna og annarra launþega. Og það eru litil lik-
indi til þess að hún geti öðlast þann styrkleik. —
Ef til vill getur útlent auðvald náð slíku valdi, ef það
kemur inn I nógu stórum stil og ef því tekst að afla
sér nógu harðvítugra kúgunartækja. — Hinsvegar
er sem stendur ekki hægt fyrir íslenzkan verkalýð
að stjórna landinu einn gegn borgarastéttinni. Til
þess brestur hann enn þá pólitíska einingu og
þroska og þar með afl. — Þessi sjálfhelda vegna
jafnvægis þjóðfélagsvalds höfuðstéttanna er ekki
ný, en birtist nú skærar og er orðin hættulegri en
nokkru sinni fyrr.
2. En atvinnurekendastéttina skortir ekki aðeins
vald til þess að geta stjórnað efnahagslífinu. Hana
skortir og alla ábyrgðartilfinningu gagnvart þjóð-
félaginu, sem hún á að heita yfirstétt og forusta I.
Það kom bezt í Ijós í verkbanni iðnrekenda í
Reykjavik — sjálfsmorðstilrauninni gagnvart því,
sem eftir er af íslenzkum iðnaði. — Þetta ábyrgð-
arleysi atvinnurekendastéttarinnar er heldur ekki
nýtt af nálinni.
VERÐBÓLGAN — STULDURINN
Af því atvinnurekendastéttina hefur skort vald
til þess að fremja kaupránið beint, — t.d. lækka
kaup í krónutölu um 10 eða 20%, — þá fer hún
leið verðbólgu og gengislækkana, til þess að lækka
hið raunverulega kaup. — Slíkt mundi atvinnurek-
endum ekki haldast uppi í auðvaldslöndum i ná-
68