Réttur - 01.04.1969, Blaðsíða 44

um áhuga fyrir því hverníg þessi
flokkur hefur mótast og þroskazt.
Og um þa5 fjallar hið mikla rit,
sem nú er að byrja að koma út
hjá hinu kunna útgáfufélagi Law-
rence & Wishart, „Saga kommún-
istaflokks Stóra-Bretlands", en i
fyrra kom 1. bindi af því og nær
yfir tímabilið 1919 til 1924. 2. bind-
ið er bráðlega væntanlegt og nær
yfir árin 1925—27, og er eðlilega
allsherjarverkfallið mikla 1926 höf-
uðþáttur þess. En 3. bindið mun
ná fram að upphafi heimskrepp-
unnar. Það er því Ijóst að þetta
verður.hið ýtarlegasta sagnfræði-
rit um það er lýkur.
Sagnaritarinn er James Klug-
mann, einn af fremstu hugsuðum
brezka Kommúnistaflokksins og
raunar heimshreyfingarinnar allrar,
ritstjóri tímarits flokksins „Marx-
ism Today."
James Klugmann er fæddur í
London árið 1912. Hann gekk i
Kommúnistaflokkinn 1933, en var
þá stúdent í Trinity College I Cam-
bridge og varð þá einn helzti leið-
togi róttækra stúdenta og hafði
mikil áhrif á brezka menntamenn.
Hann fór snemma I stríðið, varð
major og starfaði að stríði loknu
hjá UNNRA, — hjálparstofnun
Sameinuðu þjóðanna, — í Júgó-
slavíu. En síðustu áratugina hefur
hann unnið I ræðu og riti fyrir
flokkinn og nýtur mikils álits. Og
við hliðina á þessu starfi hefur
hann svo síðustu árin unnið að
samningu þessa mikla sagnarits,
sem nú er að byrja að koma út.
Eftir þessu fyrsta bindi að
dæma verður hér um hið merkileg-
asta rit að ræða. Höfundur lætur
sér greinilega ekki nægja að safna
samvizkusamlega skýrslum og
heimildum um það, sem gerst hef-
ur á hverjum tíma. Hann leggur
sig og í líma að reyna að skil-
grelna á marxistískan hátt ástand
og þróun brezku verklýðshreyfing-
arinnar á hverjum tíma, rökræða
vandamál hennar og dæma um að
hve miklu leyti aðgerðir flokksins
nægðu til þess að fullnægja þörf-
um hreyfingarinnar. Hann dregur
upp skilmerkilega mynd af hinum
ýmsu persónum, er við sögu koma,
og hlutverki þeirra á hverju skeiði.
Og honum tekst að ná því valdi á
þessu efni að það verður mjög
lærdómsríkt fyrir aðra svipaða
flokka.
Þeir, sem áhuga hafa fyrir
brezkri verklýðshreyfingu og hin-
um ágæta kommúnistaflokki henn-
ar, munu biða með eftirvæntingu
framhaldsins á þessu mlkla og
merkilega verki.
EO.
Louis Althusser: For Marx. Elan-
bökene. Forlaget Ny Dag. Oslo
1969.
Elan-bækurnar eru að verða hið
ágætasta safn af marxistískum rit-
um um hin ýmsu þjóðfélagssvið.
Hefur áður verið getið um ýms-
ar slíkar bækur hér I „Rétti", bæði
eftir pólska heimspekinginn Adam
Schaff og Ernst Fischer, austur-
ríska rithöfundinn og nýlega eru
komin þar út tvö af beztu ritum
Leníns I nýjum útgáfum: „Ríkið og
byltingin" og „Marxisminn" og
fyrir nokkru kom út eftir Regi Th.
Enerstvedt: „Díalektík og sam-
funnsvitenskap", framlag í um-
ræðurnar milli marxista, nýmarx-
ista og sósíalista. Og nýjasta bók-
in er eitt af þekktustu ritum Louis
Althussers, mestmegnis óbreytt
eftir frönsku útgáfunni frá 1965.
Louis Althusser er einn fræg-
asti heimspekingur Frakka, marx-
isti, háskólakennari í heimspeki.
Hann er fæddur 1918 i Alsír. Tók
þátt I stríðinu og var lengi fangi I
Þýzkalandi. 1948 tók hann próf í
heimspeki og varð síðan kennari
við Ecole Normale Superieure.
Althusser tekur i þessari bók til
meðferðar ýms umdeild vandamál
viðvikjandi þróun marxismans,
einkum heimspekinnar og sér i
lagi díalektíkinnar. Er þetta mjög
góð bók fyrir alla þá, sem vilja
fylgjast með í öllum þeim málum.
Verden og Vi. Oslo. 2. hefti 1969.
Ritstjóri þessa timarits er Arne
Pettersen, en hann er og forstjóri
útgáfufyrirtækisins Ny Dag í Oslo.
„Verden og Vi" flytur ætið gott
úrval úr greinum, sem birtast I
„World Marxist Review", svo og
greinar um málefni sósíalismans á
Norðurlöndum. Er þetta tímarit því
mjög heppilegt fyrir þá íslenzka
sósíalista, sem fylgjast vilja vel
með alþjóðamálum og frágangur
þess er allur hinn bezti. Heimilis-
fang er: Boks 3715. Oslo. Ár-
gangurinn, 10 hefti, I alistóru broti,
kostar 28 norskar krónur, og er
það hlutfallslega ódýrt miðað við
hvað útlend tímarit og bækur
kosta eftir síðustu aðgerðir aftur-
haldsins á Islandi.
I þessu hefti af „Verden og Vi"
er meðal margra annarra góðra
greina birt uppkast að hinni nýju
stefnuskrá finnska Kommúnista-
flokksins, 10 síðna ýtarleg marx-
istísk stefnuskrá.
92