Morgunblaðið - 01.04.2006, Blaðsíða 32

32 LAUGARDAGUR 1. APRÍL 2006 MORGUNBLAÐIÐ
MENNING
LEIRLISTARFÉLAGIÐ heldur um þessar
mundir upp á 25 ára afmælið sitt. Að því tilefni
opnar félagið sýningu í Hafnarborg, menning-
ar- og listastofnun Hafnarfjarðar, á laugardag-
inn. Þetta er afmælissýning á verkum fé-
lagsmanna Leirlistarfélagsins. Sýningin er
tvískipt, annars vegar eru ný verk eftir 35 fé-
laga, hins vegar eru verk frá fyrstu fimm árum
félagsins, eftir þá ellefu félaga er stofnuðu það
árið 1981. Sýningin samanstendur af nytja-
hlutum, veggmyndum og skúlptúrum. Í tilefni
afmælisins gefur Leirlistarfélagið einnig út
bók um sögu félagsins og félagsmenn.
Saga íslenskrar leirlistar er stutt og kennsla
í leirlist sem listgrein hófst ekki fyrr en árið
1969 við Myndlista- og handíðaskóla Íslands.
Tíu árum síðar, 1979, urðu svo viss tímamót í
sögu leirlistarinnar hér á landi þegar nokkrir
leirlistamenn tóku höndum saman og héldu yf-
irlitssýninguna „Líf í leir“. Í kjölfar hennar var
Félag Íslenskra leirlistarmanna stofnað hinn
27. mars 1981, en nafninu var breytt ári síðar í
Leirlistarfélagið.
Ein af stofnfélögum
Sigrún Guðjónsdóttir var einn af stofnfélög-
unum ásamt eiginmanni sínum Gesti Þor-
grímssyni, sem nú er látinn. „Það var tími til
kominn að leirlistarfólk færi að vinna og sýna
saman og láta á sér kræla yfir höfuð og þess
vegna stofnuðum við þennan félagsskap,“ segir
Sigrún og bætir við að áhuginn fyrir félaginu
hafi alltaf verið mikill, en það er ætlað öllum
menntuðum leirlistarmönnum hvort sem þeir
vinna að nytjalist eða frjálsri myndsköpun.
„Við, stofnhópurinn, sýndum mikið saman og
það fór fljótt að bætast við í félaginu því það
var kraftur í þessari stétt. Í gegnum Leirlist-
arfélagið komum við á samböndum við hinar
Norðurlandaþjóðirnar og fórum að taka þátt í
sýningum þar, tilgangurinn með félagsskapn-
um var m.a. að stuðla að því.“
Sigrún og Gestur fóru bæði í myndlistarnám
til Kaupmannahafnar en voru sjálfmenntuð í
leirlist. „Við settum á stofn það sem kallaðist
Laugarnesleir um 1948 og þá var enginn hér-
lendis í keramiki nema Guðmundur Einarsson
frá Miðdal. Við vorum í nokkur ár í Laugarnes-
leir en hættum svo um tíma í leirnum og byrj-
uðum aftur á fullu um 1969.“ Á afmælissýning-
unni verða nokkur verk eftir þau hjón til sýnis.
Sigrún segir leirlistina hafa verið öfluga un-
anfarin ár. „Maður er samt svolítið hræddur
um að hún eigi eftir að eiga erfitt uppdráttar á
næstunni eftir að Myndlista- og handíðaskólinn
var lagður niður. Það vantar menntun í leirlist
núna og það finnst mér vera miður því þótt fólk
geti farið utan er nauðsynlegt að eiga mögu-
leika á því að geta lært grunninn hérna heima.“
Sigrún vonar samt það besta og er glöð yfir því
að Leirlistarfélagið skuli hafa lifað svona lengi
og eflst í gegnum árin.
Álitin kvennalist
Guðný Hafsteinsdóttir hefur verið fé-
lagsmaður í Leirlistarfélaginu undanfarin tíu
ár. Henni finnst félagsskapurinn nauðsyn-
legur.
„Við erum ekki margar sem störfum í ker-
amiki og mér finnst það hagsmunir fyrir okkur
allar að standa saman í einum félagsskap.“ Það
eru á milli fjörutíu og fimmtíu félagsmenn í
Leirlistarfélaginu í dag og hefur þeim aðeins
fjölgað í gegnum árin. Engir karlmenn eru nú í
félaginu en Guðný segir þá hafa verið innan-
borðs annað slagið. „Það hefur loðað við Ísland
að keramik sé kvennalistgrein, sem það er alls
ekki frekar en aðrar greinar.“
Í tengslum við afmælissýninguna verður gef-
in út bók um Leirlistarfélagið. „Þetta er ekki
löng bók, það er tæpt á sögu félagsins og svo er
inngangur sem er viss gagnrýni á stöðuna í dag
því það er ekki hægt að læra leirlist á Íslandi.
Svo eru myndir af félögunum og sérkafli um
Steinunni Marteinsdóttur sem við erum að
gera að heiðursfélaga núna. Bókin gefur góða
mynd af sögu félagins, en við fengum bók-
menntafræðinginn Elísabetu Jóhannsdóttur til
að rita hana,“ segir Guðný, sem er í ritnefnd
bókarinnar.
Að sögn Guðnýjar hefur orðið mikil þróun í
leirlist í gegnum árin og segir hún það koma
greinilega fram á sýningunni. „Það eru allt
önnur efnistök í dag en áður og margir byrjaðir
að nota önnur efni með leirnum. Þemað á sýn-
ingunni er tíminn í víðum skilningi þess orðs.“
Afmælissýning Leirlistarfélagsins verður
opnuð laugardaginn 1. apríl í Hafnarborg kl.
15:00 og verður opin alla daga nema þriðjudaga
frá kl. 11 til 17 þar til henni lýkur mánudaginn
24. apríl.
Myndlist | Leirlistarfélagið heldur upp á 25 ára afmæli sitt í Hafnarborg
Nytjahlutir,
veggmyndir
og skúlptúrar
Morgunblaðið/ÞÖK
Aðstandendur sýningar Leirlistafélagsins, sem heldur upp á 25 ára afmæli sitt með því að opna
sýningu í Hafnarborg í dag. Í tengslum við sýninguna verður gefin út bók um Leirlistafélagið,
sögu þess og stöðuna í samtímanum.
Eftir Ingveldi Geirsdóttur
ingveldur@mbl.is
KAMMERKÓR Suðurlands undir stjórn
Hilmars Arnar Agnarssonar flytur í dag
verk af nýútkominni geislaplötu, sem ber
heitið Til Máríu. Á plötunni er að finna tólf
verk eftir Gunnar Reyni Sveinsson fyrir
kór, en einsöngvarar á plötunni eru Anna
Sigríður Helgadóttir mezzósópran, Hallveig
Rúnarsdóttir sópran, Hrólfur Sæmundsson
baritón og Sverrir Guðjónsson kontratenór.
Að sögn Hilmars Arnar er erfitt að lýsa
tónlist Gunnars Reynis, enda sé hún sam-
bland af mörgu. „Hann hefur mjög breitt
svið; kemur úr djassi og þekkir þann heim
mjög vel. Hann notar mjög breiða og þykka
hljóma, sem við þekkjum úr djassi eða „hin-
um heiminum“ eins og við segjum stundum,
og blandar stílum óhikað saman. Ég heyri
líka rammíslenskan tón, og það er svo skrít-
ið hvað Gunnar Reynir á sér sérstakt tón-
mál – það er til alveg sérstakur „Gunnars
Reynis-tónn“, sem heyrist strax.“
Fallegasta „Márían“
Á diskinum er eingöngu að finna trúar-
lega tónlist og segir Hilmar Örn tónmál
Gunnars henta vel fyrir slíka tónlist. „Hann
var sjálfur kaþólskur á sínum tíma og hafði
sóknarkirkju í París – Notre Dame var
sóknarkirkjan hans á þeim árum sem hann
var að spila djass í París. Maður finnur fyr-
ir mjög gamalli tíð langt aftur í aldir í sum-
um laganna,“ segir Hilmar og bætir við að
titillag plötunnar, Til Máríu, sé líklega ein
fallegasta „Máría“ sem samin hefur verið.
„Hún er svo djúp, og í henni er svo mikil
tilbeiðsla. Hún er mjög kröftugt verk.“
Á plötunni er líka að finna verk eftir
Æra-Tobba og segist Hilmar telja að mörg-
um finnist textar hans ekki eiga heima með
kristilegri tónlist. „En við höldum það.
Þetta eru óskiljanlegir textar og við höldum
að Æri-Tobbi sé annars vegar að yrkja til
dauðans og hins vegar til lífsins, og þetta
séu háandlegir textar þótt þeir virki á suma
eins og bull,“ segir hann.
Hilmar segir annað einkenni á Gunnari
Reyni hve opinn hann sé, og þess beri disk-
urinn vissulega merki.
Hallveig lokar hringnum
Saga disksins á sér langa sögu, því tónlist
Gunnars Reynis kynntist Hilmar Örn í tón-
listarskóla hjá Guðfinnu Dóru Ólafsdóttur
upp úr 1980. „Þess vegna er svo gaman að
dóttir hennar, Hallveig Rúnarsdóttir, opnar
diskinn, því hún syngur einsöng í fyrsta
laginu. Þannig tengist þetta og hringurinn
lokast,“ segir Hilmar Örn hlæjandi að lok-
um.
Tónlist | Geisladisknum Til Máríu hleypt af stokkunum með tónleikum um helgina í Þjóðmenningarhúsinu
Hinn sérstaki „Gunnars Reynis-tónn“
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
Gunnar Reynir Sveinsson tónskáld og Hilmar
Örn Agnarsson kórstjóri.
Tónleikarnir verða haldnir í Þjóðmenning-
arhúsinu í dag og hefjast þeir kl. 15. Aðgang-
ur er ókeypis.
Kammerkór Suðurlands heldur tónleika í Þjóðmenningarhúsinu í dag, í tilefni útkomu geisla-
plötunnar Til Máríu. Verkin eru öll eftir Gunnar Reyni Sveinsson tónskáld.
Í TILEFNI útkomu disksins setti Gunnar
Reynir Sveinsson eftirfarandi línur á blað
fyrir Morgunblaðið, sem varpa ljósi á upp-
haf tónsmíða hans:
„Tónlistarmaðurinn Gunnar Reynir
Sveinsson er Reykvíkingur í húð og hár.
Hann leit fyrst dagsins ljós á Laug-
arnesvegi 79, hinn 28. júlí 1933 – og þótti
engum mikið.
Eftir að hafa dvalið tíðindalítið um hríð,
oftast með snuðið sitt, í Silver Cross-
barnavagni bak við hús birtist Þórður
frændi, sem var í siglingum og elskaði sjó-
mannavalsa, með kærkomna gjöf. Það var
forláta Hohner-munnharpa af bestu gerð,
Made in Germany. Tók nú músíkalska brún-
in á þeim stutta að lyftast.
– Hvað úr hverju bættust jóðl, steppdans
og kvæðastemmur inn í munnhörpupróg-
ramið. Árið 1941, þegar fólk fór að biðja um
flutning á „danslagi kvöldsins“ með texta og
öllu, varð til gjaldskrá: Fullt verð fyrir full-
orðna, hálft verð fyrir krakka, – og ókeypis
fyrir sætar stelpur.“
Reykvíkingur í húð og hár