Morgunblaðið - 10.04.2006, Blaðsíða 20

20 MÁNUDAGUR 10. APRÍL 2006 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
SNILLDARLEIKUR
VILHJÁLMS Þ.
Það verður að segja eins og er,að ræða Vilhjálms Þ. Vil-hjálmssonar, leiðtoga sjálf-
stæðismanna í borgarstjórnar-
kosningunum í vor, á flokks-
ráðsfundi Sjálfstæðisflokks á
Akureyri fyrir helgi er snilldar-
leikur af hans hálfu í þeirri póli-
tísku orrustu, sem nú er að hefjast
um meirihlutann í borgarstjórn.
Vilhjálmur tók flokksbræður
sína til bæna, gagnrýndi ráðherra
og þingmenn fyrir að standa ekki
við samþykktir landsfundar Sjálf-
stæðisflokksins og skoraði á Árna
M. Mathiesen fjármálaráðherra að
leysa úr málefnum hjúkrunarheim-
ilanna. Hann sagði m.a.:
„Þetta er staða sem Sjálfstæð-
isflokkurinn á ekki að sætta sig
við, hann á að hafa forystu um að
breyta og gera hjúkrunarheimilun-
um kleift að borga sambærileg
laun á við það sem gerist hjá sveit-
arfélögunum.“
Ekki verður betur séð en fjár-
málaráðherra hafi tekið áskorun
Vilhjálms vel og fram kom í Morg-
unblaðinu í gær að fyrirhugaður er
fundur fjármálaráðherra og heil-
brigðisráðherra í dag.
Svona eiga stjórnmálamenn að
tala. Svona eiga þeir að bregðast
við þegar upp koma erfið vanda-
mál. Það þýðir ekkert að vísa hver
á annan og reyna að skýla sér á bak
við formsatriði. Það verður að
leysa mál.
Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson hef-
ur augljóslega höggvið á hnútinn
með ræðu sinni á flokksráðsfund-
inum og alla vega komið málinu úr
þeirri kyrrstöðu og sjálfheldu, sem
það hefur verið í að undanförnu.
En jafnframt er ræða Vilhjálms
Þ. Vilhjálmssonar vísbending um
að hann geri sér glögga grein fyrir
mikilvægi þess, að tekið verði á
málefnum aldraðra. Morgunblaðið
hvatti til þess í forystugrein í
fyrradag að hlustað yrði á aldraða
og talsmenn þeirra. Það er aug-
ljóst að Vilhjálmur Þ. hefur hlust-
að og hann áttar sig á kjarna máls-
ins.
Forystumenn annarra flokka í
borgarstjórn brugðust snögglega
við í gær til þess að láta forystu-
mann Sjálfstæðisflokksins í borg-
arstjórn ekki stela senunni alveg.
Það eru góð tíðindi fyrir aldraða
vegna þess að þessi skjótu við-
brögð gefa góðar vonir um að al-
menn pólitísk samstaða geti tekizt
um málefni aldraðra og málefni
umönnunarstétta.
MIKILVÆGT FRUMVARP
Ágúst Ólafur Ágústsson, alþing-ismaður og varaformaður
Samfylkingarinnar, hefur lagt
fram mikilvægt frumvarp á Alþingi
ásamt sjö öðrum þingmönnum
flokksins. Frumvarp þetta snýst
um stöðu heimildarmanna, sem svo
eru kallaðir í frumvarpinu, en í
daglegu tali fólks í milli eru þeir
gjarnan nefndir „litlu landsíma-
mennirnir“, það er einstaklingar,
sem veita upplýsingar um málefni,
sem varða almanna hagsmuni en
hefur kannski ekki staðið til að
upplýsa um, hvort sem er af hálfu
opinberra stofnana eða til dæmis
fyrirtækja, sem skráð eru á opnum
markaði, það er almenningshluta-
félög.
Markmið flutningsmanna er að
tryggja, að slíkir upplýsingaaðilar
eigi rétt á bótum ef upplýsingar
þeirra leiða til þess að þeim er sagt
upp störfum eða beittir einhverj-
um þvingunaraðgerðum af hálfu
vinnuveitenda. Í þessu samhengi
hefur Ágúst Ólafur Ágústsson
nefnt Landssímamálið hér á Ís-
landi og einnig mál bókhaldara
sem hafi ljóstrað upp um hneyksl-
ismál innan framkvæmdastjórnar
Evrópusambandsins, misst starf
sitt og orðið fyrir fjárhagslegum
skaða. Eftir það mál hafi ýmis
Evrópuríki rætt endurskoðun lög-
gjafar í málum sem þessum. Jafn-
framt hafi Mannréttindadómstóll
Evrópu og Evrópuráðið margoft
látið í ljósi þá skoðun, að tryggja
þurfi vernd heimildarmanna.
Það er rétt. Það skiptir miklu
máli að vel verði vandað til lög-
gjafar um þetta efni hér og ekki
ástæða til annars en um það geti
orðið þverpólitísk samstaða á Al-
þingi. Hvers vegna skyldi það ekki
verða? Það er engin ástæða fyrir
stjórnarflokkana að samþykkja
ekki frumvarp um þetta efni, þótt
vel megi vera að það þurfi að taki
einhverjum breytingum í meðferð
Alþingis.
Nýjasta dæmið um svona mál
eru upplýsingar hjúkrunarfræð-
ings á gjörgæzludeild Landspítala
– háskólasjúkrahúss um að sjúk-
lingum sé haldið svæfðum í önd-
unarvélum lengur en þörf krefur
sjálfra þeirra vegna, þar sem ekki
sé til starfsfólk til þess að fylgjast
með þeim, þegar þeir vakna.
Líkurnar eru miklar á því, að
þessi hjúkrunarfræðingur þurfi á
því að halda að finna samstöðu á
sínum vinnustað í stað þess að
hætta er á að hann verði einangr-
aður. Það er því miður svo, að það
er ekki alltaf metið að verðleikum
ef starfsmenn eða aðrir koma fram
með upplýsingar sem þessar á op-
inberum vettvangi.
Það er full ástæða til að hvetja
þingmenn annarra flokka til að
stuðla að framgangi frumvarps
Ágústs Ólafs Ágústssonar og með-
flutningsmanna hans.
Markmið leiðangursins er aðsýna fólki fram á að það er lífeftir krabbamein,“ segirKatelijne Van Heukelom,
sem um þessar mundir skipuleggur leið-
angur yfir Grænlandsjökul fyrir hóp ein-
staklinga sem lifað hafa af glímuna við
brjóstakrabbamein og leitar hún í því sam-
hengi að íslenskri konu sem áhuga hefði á
að taka þátt í honum. Leiðangurinn nefnist
Circle 66° þar sem ferðast er á ísnum frá
vestri til austurs eftir 66. breiddargráðu.
Aðspurð segist Van Heukelom nú þegar
vera komin með fimm þátttakendur sem
byrjaðir eru að þjálfa sig líkamlega fyrir
leiðangurinn sem farinn verður á fjórum
vikum í maí og júní 2007. Allir hafi þátt-
takendur tekist á við brjóstakrabbamein,
um er að ræða konur frá Belgíu, Dan-
mörku og Hollandi auk karlmanns frá
Belgíu, en með vali sínu á karlkyns þátt-
takanda segist Van Heukelom hafa viljað
vekja athygli á því að karlmenn geti líka
fengið brjóstakrabbamein þótt sjaldgæft
sé.
„Nú er ég að leita að réttu íslensku kon-
unni til að slást í för með okkur. Hún þarf
að vera vel á sig komin líkamlega og helst
vön fjallaklifri, enskumælandi, íþróttaunn-
andi, jákvæð, félagslynd en jafnframt
sjálfstæð,“ segir Van Heukelom og bendir
á að þær sem áhuga hafi geti sett sig í
samband við Guðrúnu Agnarsdóttur, for-
stjóra Krabbameinsfélag Íslands, ann-
aðhvort í síma 540 1900 eða í gegnum net-
fangið: gudrunag@krabb.is.
Vorkunn rænir sjúklinga orku
Spurð hvers vegna hún sækist eftir ís-
lenskum þátttakanda segist Van Heuke-
lom löngum hafa heillast af Íslandi, jafnt
landi sem þjóð, en leið hennar hefur legið
hingað m.a. vegna vinnu hennar, en hún
starfar sem ferðafréttakona hjá belgíska
ríkisútvarpinu
Aðspurð segir Katelijne Van Heukelom
Grænlandsleiðangurinn vera annan leið-
angurinn sem hún skipuleggur fyrir ein-
staklinga sem glímt hafi við krabbamein,
en í febrúar árið 2004 fór hún fyrir hópi
kvenna frá Belgíu, Þýskalandi, Finnlandi,
Danmörku og Bretlandi á tind hæsta fjalls
Ameríku, Aconcagua, sem staðsett er á
landamærum Argentínu og Chile og er
6.960 metra hátt.
„Allt of margir fyllast vorkunnsemi
gagnvart þeim sem greinst hafa með eða
glíma við krabbamein. Mín reynsla er hins
vegar að sú vorkunn rænir sjúklingana
orku í stað þ
ímynda sér
krabbamein
veikindum l
við fólk nán
Sökum þess
skipuleggja
fólki fram á
í raun sterk
ist á við líka
Að sögn V
ildamynd um
gua og segir
gera heimil
urinn sem h
m.a. á spítö
eru að kljás
„Ég held
Leitar að íslenskum þátttakanda í Grænlandsleiðangri s
Veitir krabbam
innblástur og v
Katelijne Van Heukelom
sór þess eið á dánarbeði
föður síns að leggja sitt af
mörkum í baráttunni gegn
krabbameini. Sökum þessa
er hún nú að skipuleggja
allsérstæðan leiðangur
yfir Grænlandsjökul.
Silja Björk Huldudóttir
kynnti sér málið.
Katelijne Van Heukelom skipulagði árið 2004 ferð á Aconc
við brjóstakrabbamein. Var markmið leiðangursins m.a. a
Vinna er mjög stór hluti afsjálfsmynd Íslendingaog með tímanum hefurneysluhyggja hugs-
anlega tekið við af neyð sem helsti
hvati dugnaðar og vinnusemi.
Þetta kemur fram í meistaraverk-
efni Hjálmars G. Sigmarssonar í
mannfræði við Háskóla Íslands, en
hann stefnir að útskrift í júní.
Vinnuheiti verkefnisins er „Þeir
duglegu og menntuðu eru að
meika það“: Sjálfsmynd Íslend-
inga út frá hugmyndum um vinnu-
dyggð og iðjusemi og segir Hjálm-
ar það hluta af því að framhalds-
nemar í mannfræði séu í auknum
mæli að skoða íslenskan veruleika
út frá aðferðum fræðigreinarinnar.
„Hugmyndin kom til þannig að
ég tók eftir því hvað við Íslend-
ingar tölum mikið um vinnu,“ seg-
ir Hjálmar. „Ég fór að velta fyrir
mér hvað þetta væri stór hluti af
okkar daglega spjalli og mér
fannst fróðlegt bæði fræðilega og
persónulega að skoða hvað lægi á
bak við þetta. Ég er ekki að reyna
að sanna eða hrekja að Íslend-
ingar vinni meira en aðrir heldur
vil ég fá innsýn í af hverju við er-
um svona upptekin af vinnunni.“
Hjálmar byggir rannsókn sína
fyrst og fremst á viðtölum við tíu
einstaklinga sem flestir eru á milli
fertugs og sextugs.
Íslendingar eru „alltaf að“
„Mér fannst athyglisvert að tala
við fólk sem kynntist vinnumark-
aðinum fyrir nokkrum tugum ára
og hafði meiri kynni af fólki sem
var uppi fyrir stríð og við upphaf
síðustu aldar,“ segir Hjálmar.
„Mig langaði að sjá hvernig hlut-
irnir hefðu þróast og hver áhersl-
an á vinnuna hefði verið í gegnum
tíðina. Í ljós kom að vinnan hefur
alltaf skipt miklu máli og heim-
ilishald hefur að miklu leyti snúist
í kringum hana. Þetta tengi ég síð-
an við almennar kenningar um
mikilvægi vinnu, félagslega virkni
í hverju samfélagi fyrir sig, upp-
Meistaranemi rannsakar sjálfsmynd Íslendinga út frá h
Dugnaður og iðjusemi m
„Hugmyndin kom til þanni
um mikið um vinnu,“ segir