Morgunblaðið - 29.06.2006, Qupperneq 34

34 FIMMTUDAGUR 29. JÚNÍ 2006 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
Gagnrýni á samræmd prófhefur verið áberandi ífjölmiðlum undanfarið.Tilgangur þessa pistils
er að svara nokkrum þeirra atriða
sem fram hafa komið og sum hver
byggjast á misskilningi eða ákaf-
lega þröngri túlkun á tilgangi
þessara prófa. Því ber jafnframt
að fagna að opinber umræða skuli
eiga sér stað um samræmd próf
en sú umræða þarf að byggjast á
staðreyndum og gögnum en það
er nokkuð sem oft skortir.
Námsmatsstofnun hefur ekki og
mun ekki taka afstöðu til þess
hvort eigi að halda samræmd próf
eða ekki, slíkt er auðvitað pólitísk
spurning, en þegar kemur að próf-
unum sjálfum og útfærslu þeirra
ber stofnuninni skylda til þess að
leiðrétta misskilning og útskýra
þær aðferðir sem beitt er. Ef hús-
ið sem byggt er reynist vera
skakkt eða gallað, er hægt að
kenna tommustokknum um en það
sem skiptir auðvitað meginmáli er
að mælitækið sé notað á réttan
hátt og af kunnáttu.
Samræmd próf eru mælitæki
sem mæla getu og færni nemenda.
Þau gefa einnig vísbendingar um
frammistöðu skóla og alls mennta-
kerfisins og séð í því ljósi er mik-
ilvægt að árétta að mjög margt af
því sem hefur verið gagnrýnt í
tengslum við þessi próf, tengist
miklu frekar notkun þeirra upp-
lýsinga sem prófin gefa af sér, en
prófunum sjálfum. Mikilvægt er
að umræðan greini skýrt hér á
milli.
Í reglugerð um samræmd próf í
10. bekk segir um tilgang þessara
prófa:
Tilgangur samræmdra loka-
prófa í 10. bekk er að:
a. veita nemendum og forsjár-
aðila þeirra upplýsingar um
námsárangur og
námsstöðu nem-
enda
b. vera viðmið fyrir
inntöku nem-
enda á mismun-
andi náms-
brautir
framhaldsskóla
c. athuga eftir því
sem kostur er,
hvort náms-
markmiðum að-
alnámskrár í við-
komandi
námsgrein hafi
verið náð
d. veita upplýsingar um hvernig
skólar standa í þeim náms-
greinum sem prófað er úr,
miðað við aðra skóla landsins.
Það er vissulega ekki auðvelt
verk að búa til próf sem samtímis
gera allt framangreint. Náms-
matsstofnun leitast þó við að búa
til próf sem geta þetta með því að
fylgja ströngum vinnureglum m.a.
með því að forprófa sem flest
prófverkefni, nokkuð sem gerir
kleift að raða mörgum verkefnum
saman í próf sem ná að prófa það
svið kunnáttu og getu sem ein-
kennir allan nemendahópinn. Að-
ferðin við að gera próf fyrir heilan
árgang er þannig verulega frá-
brugðin því að búa til próf fyrir
einstaka bekki eða jafnvel heila
skóla og krefst annarra vinnu-
bragða og meiri undirbúnings.
Eiginleikar slíkra prófa þurfa
jafnframt að vera aðrir en skóla-
prófa og því verður dreifing ein-
kunna á þeim jafnframt önnur og
jafnari en venjan er í skóla-
prófum, oft með lægri me
aleinkunn sem er vegna þ
sama prófið verður að end
urspegla frammistöðu alls
gangsins. En
ekki ætlunin
lýsa gerð þes
prófa í smáat
frekari upplý
þar um má fi
heimasíðu Ná
matsstofnuna
www.namsma
Björgvin G
urðsson alþin
ismaður skrif
Morgunblaðið
10. júní grein
sem hann leg
að samræmd
10. bekkjar verði aflögð. E
verður tekin afstaða til þe
lögu hér þó nokkrir kostir
ar þessa verði lauslega ræ
Björgvin heldur því jafnfr
fram að þessi próf geri að
að skólastarf verði of miðs
að meginþungi kennslunn
á hinar svokölluðu samræ
greinar.
Vel má vera að einhverj
leggi meiri áherslu á þess
ar en aðrar. En það er áka
erfitt að greina þau áhrif f
þeirri staðreynd að íslensk
stærðfræði og enska eru l
ilgreinar námsins, hvort s
ræmd próf eru haldin eða
munu halda áfram að vera
jafnvel þótt prófin yrðu fe
ur. Vissulega hafa sumir s
gengið í þá gildru að æfa n
endur of mikið fyrir prófin
ar kannanir Námsmatssto
og reynsla mjög margra s
manna benda til þess að a
sé lítill sem enginn ávinnin
Hið mikilvæga er að neme
Eftir Júlíus K.
Björnsson
Júlíus K. Björnsson
Um samræmd próf og
Eftir nýlegar breytingará ríkisstjórninni villsvo skemmtilega til aðráðherrar í æðstu
embættum ríkisstjórnarinnar
eiga ættir að rekja til eyðibyggð-
arinnar í Fjörðum í Grýtubakka-
hreppi. Þannig bjuggu forfeður
Geirs H. Haarde forsætisráð-
herra í fjórða ættlið á bænum
Kaðalstöðum í Hvalvatnsfirði
austan Fjarðarár, en forfeður
Valgerðar Sverrisdóttur utanrík-
isráðherra í þriðja ættlið bjuggu
á Kussungsstöðum, sem eru vest-
an Fjarðarár, á lágum hjalla á
tungunni milli Hvalvatnsfjarðarár
og Þverár. Kussungsstaðir fóru í
eyði árið 1904, en Kaðalstaðir ár-
ið 1933.
„Hvað segirðu, er Geir líka
ættaður úr Fjörðum? En
skemmtileg tilviljun,“ voru fyrstu
viðbrögð Valgerðar þegar blaða-
maður upplýsti hana um málið.
Sagði Valgerður alls ekki útilokað
að einhver samgangur hefði verið
milli forfeðra hennar og Geirs,
því Jón Reykjalín, afi Valgerðar
ömmu hennar og nöfnu, var
prestur á Þönglabakka í Þor-
geirsfirði, fram undir 1890.
Stutt á milli bæja
Á síðasta áratug nítjándu aldar
bjuggu á Kussungsstöðum hjónin
Jóhannes Jónsson og Guðrún
Hallgrímsdóttir. Þau eignuðust
ellefu börn og þóttu dætur þeirra
mikil prýði. Valgerður dóttir
þeirra hjóna gekk að eiga Guð-
mund Sæmundsson á Lómatjörn
og er þeirra sonur Sverrir, faðir
Valgerðar utanríkisráðherra.
Á árunum 1822 til 1858 voru
kemst næst þykja Kussun
söngmenn miklir auk þess
mikið félagsmálafólk. Kað
alstaðaættin þykir einnig
mikið félagsmálafólk og he
gegnum tíðina sótt töluver
ar. Stutt er á milli Kussun
og Kaðalstaða, eitthvað í k
einn kílómetri í sjónlínu, e
fyrr sagði eru bæirnir sta
sinn hvorum megin við Fj
Í dag er á Kaðalstöðum
áningarstað fyrir jafnt gön
sem og hestamenn, en í F
ábúendur á Kaðalstöðum hjónin
Jóhannes Pálsson og Guðný Hall-
dórsdóttir. Sonur þeirra var
Grímur sem settist að á Sval-
barðsströnd og bjó í Garðsvík.
Kona hans var Sæunn Jónsdóttir
og áttu þau dótturina Önnu Jó-
hönnu, sem giftist Sigurður Jóns-
syni bónda í Sigluvík. Ásrún dótt-
ir þeirra giftist Steindóri
Einarssyni og áttu þau dótturina
Önnu sem er móðir Geirs for-
sætisráðherra.
Eftir því sem blaðamaður
Forkólfar ríkisstjó
aðir úr Fjörðum í
Eftir Silju Björk Huldudóttur
silja@mbl.is
Morgunbla
Geir H. Haarde og Valgerður Sverrisdóttir eiga bæði ættir að re
eyðibyggðarinnar í Fjörðum. Forfeður Geirs bjuggu á bænum K
alstöðum og forfeður Valgerðar á Kussungsstöðum, en bæirnir t
standa sitt hvorum megin við Fjarðará í Hvalvatnsfirði.
SAMKYNHNEIGÐIR
OG BARÁTTAN
Í mörgum öðrum löndum myndiþað sæta tíðindum að forsætis-ráðherrann væri aðalræðumað-
ur á hátíð samkynhneigðra. Við er-
um svo heppin að búa í landi, þar
sem ekkert þykir sjálfsagðara en að
stjórnmálaleiðtogar úr öllum flokk-
um fagni með hommum og lesbíum
nýjum áfanga í mannréttindabar-
áttu þeirra. Við búum ekki við þann
veruleika, sem þekkist í ýmsum ná-
grannalöndum okkar, að tilteknir
stjórnmálaflokkar reyni að afla sér
atkvæða með andstöðu við kröfur
samkynhneigðra um sömu réttindi
og aðrir njóta.
Geir H. Haarde forsætisráðherra
sagði í hátíðarræðu sinni í Hafn-
arhúsinu í fyrradag, er samkyn-
hneigðir fögnuðu nýrri löggjöf, sem
tryggir að miklu leyti sömu réttindi
þeirra og gagnkynhneigðra, að póli-
tískar skoðanir færu ekki eftir kyn-
hneigð og kynhneigð ekki eftir póli-
tískum skoðunum. „Ég nefni þessi
augljósu sannindi vegna þess að um
þær réttarbætur sem nú taka gildi
hefur verið góð samstaða milli og
innan stjórnmálaflokkanna,“ sagði
forsætisráðherra í ræðu sinni.
Forsætisráðherra benti á að
ákvörðun ríkisstjórnarinnar um að
ganga jafnlangt í að jafna réttindi
samkynhneigðra og gagnkyn-
hneigðra og raun bar vitni, er hún
lagði fram frumvarp að lögunum,
réðist að hluta til af þeirri viðhorfs-
breytingu, sem hefði átt sér stað í
samfélaginu. Hann rakti þá hugar-
farsbreytingu m.a. til baráttu sam-
taka samkynhneigðra, sem rekin
hefði verið „með málefnalegum
hætti án þess þó að slaka á kröfunni
um fyllstu mannréttindi homma og
lesbía, mannréttindi fullorðins fólks
sem á sjálft að geta valið sér lífs-
form, ákveðið að stofna fjölskyldu
og axla þá ábyrgð að eignast börn
án þess að ríkisvaldið sé að hafa vit
fyrir því.“
Geir H. Haarde sagði ekki í ræðu
sinni að samkynhneigðir hefðu náð
fullu jafnrétti á við gagnkyn-
hneigða. Hann orðaði það svo að
stigið hefði verið „stórt skref til að
jafna rétt allra án tillits til kyn-
hneigðar.“ Hann benti sömuleiðis á
að ekki væri þar með sagt að öll
mismunun gagnvart samkynhneigð-
um í samfélagi væri úr sögunni.
Sums staðar eimir eftir af gömlum
viðhorfum og fordómum.
Eitt stærsta skrefið, sem eftir er í
þá átt að samkynhneigðir njóti
sömu lögformlegu réttinda og gagn-
kynhneigðir, er að prestum og trú-
félögum verði heimilt að vígja sam-
kynhneigða í hjónaband. Ríkis-
stjórnin og Alþingi treystu sér ekki
til að fallast á tillögur um slíkt,
fyrst og fremst vegna andstöðu
þjóðkirkjunnar og annarra trú-
félaga.
Það er ekki hægt að neyða trú-
félög til að framkvæma gjörning,
sem þau telja andstæðan kenningu
sinni. En heimildin hefði þó mátt
fylgja nýju löggjöfinni, vegna þess
að nú þegar hafa einstök trúfélög
lýst sig reiðubúin til að gefa saman
samkynhneigð hjón.
Eins og málið stendur nú, liggur
fyrir að framhald þess ræðst að
verulegu leyti af afstöðu lang-
stærsta trúfélagsins, þjóðkirkjunn-
ar. Og rétt eins og afstaða þjóð-
arinnar, þingsins og ríkisstjórnar-
innar til sjónarmiða samkyn-
hneigðra hlýtur afstaða kirkjunnar
fyrst og fremst að ráðast af viðhorfi
þeirra, sem innan hennar starfa. Sú
viðhorfsbreyting, sem átt hefur sér
stað í samfélaginu, á sér eðli máls-
ins samkvæmt fjölmarga fulltrúa
innan þjóðkirkjunnar, enda á yfir-
gnæfandi meirihluti þjóðarinnar að-
ild að henni. Áframhaldandi barátta
fyrir réttindum og sjónarmiðum
samkynhneigðra þarf þess vegna að
eiga sér stað innan kirkjunnar.
Ekki gegn henni, heldur innan
hennar, til að breyta viðhorfi þeirra,
sem enn standa á móti því að fólk,
sem var skapað eins og það er af
Guði almáttugum, fái að játa heit
sín frammi fyrir hans augliti og
manna. Þegar sú viðhorfsbreyting
er í höfn, geta stjórnmálamennirnir
aftur tekið höndum saman og tryggt
fullt lagalegt jafnrétti.
SAMDRÁTTUR Í FRAMKVÆMDUM
Ríkisstjórnin hefur fylgt eftir þvísamkomulagi, sem varð á milli
aðila vinnumarkaðarins og hennar
fyrir skömmu um aðgerðir til þess
að draga úr verðbólgu og spennu í
efnahagslífinu.
Í fyrsta lagi verður lánahlutfall
Íbúðalánasjóðs lækkað tímabundið í
80% og hámarkslán lækkuð úr 18
milljónum í 17 milljónir. Í öðru lagi
verður opinberum framkvæmdum
frestað, sem nemur um 20% af fyr-
irhuguðum verkefnum, og í þriðja
lagi verða teknar upp viðræður við
sveitarfélögin um frestun fram-
kvæmda á þeirra vegum.
Allt er þetta jákvætt. Eina spurn-
ingin er sú, hvort þetta er nóg.
Ljóst er að efasemda gætir víða um
það hvort svo sé. Nú má segja, að
tilkynning ríkisstjórnarinnar frá því
í fyrradag sé eins konar rammi, sem
eigi eftir að fylla upp í að verulegu
leyti og þess vegna ekki tímabært
að kveða upp úr um það á þessu
stigi.
En því ber að fagna að þessi yf-
irlýsing ríkisstjórnarinnar kemur
svo skömmu eftir að gengið var frá
samkomulagi við aðila vinnumark-
aðarins. Væntanlega munu ráðherr-
arnir ganga jafn hratt í að fylla upp
í þessa mynd. Það skiptir máli, að
ekkert hik verði á því.