Morgunblaðið - 11.08.2006, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 11. ÁGÚST 2006 31
MINNINGAR
✝ Þorbjörg Guð-laugsdóttir
(Tobba) fæddist í
Reykjavík 20. maí
1943. Hún lést á
heimili sínu, Blesu-
gróf 29, hinn 3.
ágúst síðastliðinn.
Foreldrar hennar
voru Guðlaugur
Eyjólfsson, f. 5.8.
1915, d. 16.9. 1992,
og Valgerður Hjör-
dís Sigurðardóttir,
f. 19.7. 1916, d. 6.11.
1988. Bræður Þor-
bjargar eru: 1) Sigurður, f. 1940,
kvæntur Mögnu M. Baldursdótt-
ur, synir: Baldur Rafn, Guðlaugur
Ingi, Halldór Kristján og Sigurð-
ur Óli. 2) Ingólfur, f. 1944, kvænt-
ur Rannveigu Lilju Pétursdóttur,
börn: Valgeir Ægir og Rakel Dís.
3) Jón Gunnar, f. 1949, kvæntur
Láru Jónsdóttur, börn: Hjörleifur
Snævar og Hildi-
gunnur. 4) Bárður,
f. 1955, kvæntur
Guðnýju Pálu Ein-
arsdóttur, börn:
Telma Björk, Einar
Valur og Valgerður
Bára.
Þorbjörg bjó í for-
eldrahúsum fram
undir andlát móður
sinnar. Þá fluttist
hún í sambýli á veg-
um Styrktarfélags
vangefinna í Blesu-
gróf 29 í Reykjavík.
Þorbjörg starfaði á hæfingar-
stöðvum Styrktarfélags vangef-
inna um langan tíma, þó lengst af í
Bjarkarási. Einnig starfaði hún
með leikhópnum Perlunni á með-
an heilsa hennar leyfði.
Útför Þorbjargar verður gerð
frá Bústaðakirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 15.
Kæra systir, þá er komið að
kveðjustund. Þegar litið er til baka
er óhjákvæmilega margs að minnast
frá æsku- og uppvaxtarárum. Einu
litlu atviki man ég eftir sem skeði á
Fáskrúðsfirði, en það var þegar við
gerðumst prakkarar og köstuðum
snjóboltum inn um gluggann og á
heita eldavélina hjá Gústu í Heiði,
sem annars var okkur hinn besti vin-
ur sem og bræður hennar Óli og
Stebbi. Það verður að viðurkennast
að stundum gerðum við okkur þann
leiða leik bræðurnir, að gera þér
sitthvað á móti skapi, en fyrir það
fengum við oft þá þungu refsingu að
vera settir út af lista yfir velkomna
afmælisgesti hinn 20. maí.
Afmælisdagurinn var alla tíð mik-
ið tilhlökkunarefni og var til umfjöll-
unar marga mánuði áður en hann
rann upp. Það var betra fyrir vini og
vandamenn að vera búnir að hreinsa
mannorð sitt í góðan tíma til að kom-
ast á gestalistann.
Ég er þess fullviss að þú verður
hrókur alls fagnaðar og tilbúin með
afmælisbjölluna í þínum nýju heim-
kynnum. Ég kveð þig með söknuði
og eftirsjá en ylja mér við hlýjar
minningar.
Þinn bróðir
Jón Gunnar.
Komið er að leiðarlokum, leiðir
skiljast. Tobba systir hefur lokið
sínu dagsverki og er gengin á vit
forfeðranna. Við sem horfum á eftir
henni þökkum fyrir samveruna,
söknum hennar að sjálfsögðu en get-
um vel unnt henni hvíldar eftir það
sem lífið lagði á herðar hennar.
Tobba eða Þorbjörg Guðlaugs-
dóttir eins og hún lagði ríka áherslu
á þegar þykknaði í henni fæddist hér
í höfuðborginni 20. maí 1943. Hún
tilheyrði þeim hópi fólks sem skap-
aranum fataðist í talningu litning-
anna í og við hin teljum eitthvað
öðruvísi fólk en þar liggur einmitt
misskilningurinn.
Tobba bjó lengst af í foreldrahús-
um þar sem ég kom til sögunnar árið
1955 og ólst upp við að hún tók full-
an þátt í öllu sem foreldar og fjöl-
skyldan tóku sér fyrir hendur. Hún
aðstoðaði móður sína við heimilis-
verkin og enginn var vandvirkari en
hún þannig að eftir var tekið, hún
passaði börn, þá fyrstan að telja mig
sem hún kallaði oft litla bróður sinn,
og síðan bræðrabörnin eitt af öðru.
Allri þessari ábyrgð skilaði hún með
natni sem henni var í blóð borin.
Tobba var ein af fyrstu þátttak-
endum í hæfnisþjálfun Styrktar-
félags vangefinna og hófst hennar
ferill í Lyngási, síðar starfaði hún
Bjarkarási og Lækjarási. Þessir
vinnustaðir, samstarfsfólk og leið-
beinendur skipuðu stóran sess í
hennar lífi þar sem starfsgleði og
mannblendni hennar fengu útrás.
Einnig fékk hún mikla útrás fyrir
leikræna hæfileika í leikhópnum
Perlunni. Þar náði hún þeim merka
áfanga ásamt samleikurum sínum að
túlka leikverkið Síðasta blómið und-
ir leikstjórn Sigríðar Eyþórs fyrir
forseta Bandaríkjanna.
Knúin af þessum leikhæfileikum
tók hún oftar en ekki völdin í fjöl-
skylduboðum, hringdi bjöllu, hélt
ræðu og leiddi fjöldasöng. Afmæli
skipuðu sérstakan sess. Þar skyldi
sunginn afmælissöngurinn, að ekki
sé talað um hennar eigið afmæli 20.
maí, sem var þjóðhátíðardagur fjöl-
skyldunnar.
Tobba var sjálfstæð og ríghélt í
sjálfstæði sitt og ef það var eitthvað
sem hún og foreldrar hennar gátu
tekist á um voru það sjálfstæðismál.
Hún ferðaðist um borgina þvera og
endilanga í strætisvögnum, þekkti
allar leiðir hvort sem fjölskyldan bjó
í Vogahverfi eða Garðabæ. En að
sjálfsögðu þurfti að lúta reglum for-
eldra en eins og okkur hættir öllum
til þá reyndi Tobba að teygja þær og
beygja örlítið sér í hag. Auk þess að
heimsækja ættingja í þessum ferð-
um (oft nefndar rispur) heimsótti
hún ótal vini og velunnara sem
margir voru eigendur og starfsfólk í
hinum ýmsu verslunum og söluturn-
um við Laugaveginn. Allt þetta fólk
reyndist henni vel þannig að með
eindæmum sætir og lýsir því best
hvað hún laðaði fram það góða í
fólki.
Árið 1988 urðu þáttaskil í lífi
Tobbu en þá fluttist hún í sambýlið í
Blesugróf 29. Það mátti finna örlít-
inn kvíða hjá henni þegar þessar
breytingar voru í farvatninu en þeg-
ar á hólminn var komið var það sjálf-
stæðið sem sigraði. Þarna var henn-
ar heimili eftir það og hvergi annars
staðar enda með eindæmum hvernig
heimilisfólk og starfsfólk valdist í
Blesugróf 29 þar sem ríkir og hefur
ríkt mjög góður andi og því mikil
ánægja heim að sækja.
Þegar ég lít yfir lífshlaup Tobbu
systur sannfærist ég um að þar fór
sterkur persónuleiki. Lífið lagði á
hana byrðar sem bugað hefðu fíl-
eflda karlmenn. Þessu tók hún með
sínu eindæma æðruleysi og lífsgleði
sem má líka rekja til þess að hún var
alltaf umkringd fólki sem þótt vænt
um hana. Hvort heldur voru ætt-
ingjar eða vinir við störf eða leik. Ég
kveð hana þakklátur fyrir að fá að
vera bróðir hennar og vona að hún
fyrirgefi mér og bræðrum okkar
stríðnina á stundum.
Kæru ættingjar og vinir, ég vil
þakka ykkur fyrir að hafa reynst
henni Tobbu vel og ég held að það
halli ekki á neinn þótt ég þakki sér-
staklega Sigríði Pétursdóttur, for-
stöðukonu sambýlisins í Blesugróf
29, sem bar Tobbu á höndum sér.
Einnig vil ég þakka Ingólfi bróður
okkar fyrir þá sérstöku alúð og
ræktarsemi sem hann sýndi Tobbu
systur.
Vertu sæl, elsku systir, takk fyrir
samveruna og njóttu þess nú að vera
laus úr þeim fjötrum sem háðu þér í
jarðlífinu.
Þinn litli bróðir,
Bárður.
Minning mín um þig, elsku Tobba
systir mín. Þar kom að því að þú
losnaðir úr viðjum örlaga þinna. Þú
varst rósin sem fékk ekki að springa
út, vængstýfði svanurinn sem ekki
var leyft að fljúga. Það sem þú
þurftir að gjalda fyrir að lifa þessu
jarðlífi var mikið og ekki allra að
standast þá raun. Og hvernig þér
tókst að gera þann hluta tilverunnar
sem þú hafðir ekki aðgang að þér
opinn var bara snilld. Það veit eng-
inn nema þeir sem hafa verið sam-
ferða þér í lífinu og staðið þér næst
hversu greind þú varst, ákveðin,
sást í gegnum ef að þér var þrengt
og leystir allar þrautir sem þú mætt-
ir á ótrúlegan hátt. Þú hafðir svo
margt að gefa og í þér fannst svo
margt sem aðra skorti. Minningarn-
ar um samveru okkar hér á jörð er
mér ómögulegt að skrifa hér því þær
eru ótæmandi. Þú ert mér eilíf mynd
í hringrás hugans sem birtist óafvit-
andi hvenær sem er og ég fyllist
sælutilfinningu, gleði og stolti af að
hafa verið svo heppinn að vera bróð-
ir þinn. Ég þakka þér samveru-
stundirnar allar og augnablikin öll
sem skjótast fyrirvaralaust upp í
hugann í minningunni um þig. Nú
þegar ég veit að þú ert laus úr viðj-
um tilverunnar hér á jörðu sé ég þig
fyrir mér sem prinsessu, út-
sprungna rós eða fljúgandi svan á
vit eilífrar þrautalausrar tilveru
annars staðar. Fljúgðu Tobba,
fljúgðu.
Þinn bróðir
Ingólfur.
Mig langar að minnast Þorbjarg-
ar mágkonu minnar í örfáum orðum.
Ég kynntist Þorbjörgu fyrir rúmum
30 árum er ég fór að vera með Bárði,
litla bróður hennar, eins og hún kall-
aði hann oft
Ég gleymi því ekki þegar ég hitti
hana fyrst, hún var stödd inni í her-
bergi sínu og heyrði ég mikla músík
og mannamál. Ég hélt að hún væri
með félagsskap, en hún var að hlusta
á danslögin í útvarpinu og spjallaði
um lögin við sjálfa sig.
Þorbjörg var mikil félagsvera og
ekki þótti henni leiðinlegt að vera í
veislum enda hrókur alls fagnaðar.
Það voru ekki haldnar veislur án
þess að Þorbjörg mætti með bjöll-
una sína og hringdi henni til að
bjóða veitingar, og sá hún um þetta
fyrir alla fjölskylduna, hvort sem
var afmæli, skírn eða gifting. Ég
minnist góðra stunda sem við áttum
með henni í fríum hérlendis og er-
lendis. Hún skemmti sér alltaf
manna best og tók þátt í öllu sem
aðrir gerðu. Ófá voru kvöldin sem
hún sat hjá börnum okkar og gátum
við ekki fengið betri manneskju til
að passa, hún var samviskusöm og
vandvirk, og ekki spillti að koma
heim ef hún hafði gengið frá í eld-
húsi eða brotið saman þvott, því eng-
inn gerði það eins vel og hún.
Hún fór víða um og ferðaðist mik-
ið með strætó, og ef ég hitti hana á
förnum vegi og bauð henni far heim
þóttist hún ekki þekkja mann því þá
var ég að skemma hennar rispu eins
og hún kallaði það.
Hún var alltaf mikil dama og vildi
vera fín, alltaf með lakkaðar neglur
og varalituð.
Ófá veskin er hún búin að eiga og
ekki var verra ef hún fékk rauða
seðla í þau.
Síðastliðin átján ár hefur hún búið
í sambýlinu Blesugróf 29 og unað
hag sínum vel.
Elsku Sirra, annað starfsfólk og
heimilisfólk, það er búið að vera
yndislegt að fá að vera með ykkur
öllum þessi ár og sjá hvað þið hafið
gert fyrir hana.
Elsku Þorbjörg, Guð blessi minn-
ingu þína.
Guðný P. Einarsdóttir.
Elsku Þorbjörg, ljúf er þín minn-
ing. Það var góður skóli að kynnast
þér, viljastyrk og vandvirkni þinni
sem þú hlaust sem veganesti út í lífið
úr foreldrahúsum, frá þínum tryggu
og traustu foreldrum og bræðrum.
Þér var treyst fyrir að passa
bræðrabörnin, hvort sem það var að
rölta með þau úti í kerru eða sitja
hjá þeim kvöldstund. Bónus fylgdi
gjarnan pössuninni, það var frá-
gangur í eldhúsinu og það vannstu
upp á 10.
Þú hafðir það frelsi að skreppa í
strætó og gast farið allra þinna ferða
meðan kraftur og þor entist. Marga
þolraun gekkstu í gegnum og stóðst
þær. Gæfan var þér hliðholl þegar
þú eignaðist heimili í Blesugróf 29,
þar leið þér vel hjá félögum og ein-
staklega hjartahlýju og umhyggju-
sömu starfsfólki sem gætti þín sem
fjöreggs síns síðustu árin þegar
kraftur þinn og vilji var heftur.
Slær
um stund
strengi trega
opin und.
Byrjar ferð
barn
að nýju.
(Hrafnkell Valdimarsson.)
Þín mágkona
Lára.
Ég held að amma Valgerður og afi
Guðlaugur hafi tekið meðvitaða
ákvörðun um að Tobba skyldi alltaf
vera fullgildur meðlimur fjölskyld-
unnar þrátt fyrir fötlun sína. Tobba
fæddist á tíma þegar lítið var vitað
um orsakir fötlunar hennar, og hvað
börn með Downs-heilkenni gætu
verið fær um. Amma og afi tóku
samt þá erfiðu ákvörðun að sjá nær
alfarið um Tobbu sjálf, og umvöfðu
hana kærleik um leið og þau ætl-
uðust til þess að hún tæki þátt í
heimilislífinu á margan hátt, og
sinnti ýmsum skyldum.
Sú ákvörðun ömmu og afa að taka
Tobbu ávallt sem fullgildum fjöl-
skyldumeðlim hafði í för með sér að
Tobba þurfti að standa fyrir sínu í
hópi fjögurra bræðra. Pabbi, Ing-
ólfur, Jón og Bárður sýndu Tobbu
alltaf stórkostlega umhyggju, en
létu hana samt aldrei komast upp
með neinn moðreyk. Hún var með-
tekin að því leytinu til sem hvert
annað systkini. Að mínu áliti varð
það til þess að Tobba varð einhver
mesti töffari sem ég hef þekkt.
Ég held að besta orðið sem geti
lýst Tobbu sé töffari. Það hljómar
kannski klisjulega, og er tæpast ís-
lenska, en fæstir myndu neita því
sem þekktu hana vel að hún var
sannkallaður töffari. Sjaldan sýndi
Tobba að hana varðaði hætishót um
hvað öðrum gæti fundist um hegðun
sína. Hún sat heldur ekkert á því
hverjum henni líkaði vel við eða illa,
og gat klifur sem fall á vinsældalista
hennar gerst ógnarhratt. Hvers
ÞORBJÖRG
GUÐLAUGSDÓTTIR