Morgunblaðið - 24.08.2006, Síða 10

10 FIMMTUDAGUR 24. ÁGÚST 2006 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
HANDRITIN heim er heiti verk-
efnis sem Vestmannaeyjabær und-
irbýr nú í samvinnu við Kára
Bjarnason íslenskufræðing og
ReykjavíkurAkademíuna. Verkefnið
er fólgið í skrán-
ingu handrita frá
síðari öldum. Að
sögn Elliða Vign-
issonar, bæj-
arstjóra í Vest-
mannaeyjum, er
þar um ein tíu
þúsund handrit
að ræða sem eru
samtals um ein
milljón síðna.
Talið er að uppbygging verkefn-
isins geti tekið allt að fjögur ár.
„Handritin á að skrá og lykla eft-
ir uppruna og innihaldi, það er skrá
lykilorð og setja í gagnagrunn,“
sagði Elliði. Þannig verður hægt að
leita í handritasafninu eftir stað-
arheitum, nöfnum, ártölum og öðr-
um lykilorðum. Elliði taldi að verk-
efnið mundi koma
menningartengdri ferðaþjónustu
einkar vel, því hægt yrði að fletta
upp í miklum heimildum sem
tengdust einstökum byggðarlögum
landsins. Þannig fengju byggðir
landsins greiðari aðgang að menn-
ingararfi sínum og gætu betur
markað sérstöðu sína. Verkefnið sé
því atvinnuskapandi bæði í lengd
og bráð. Hann sagði tiltölulega lítið
vitað um innihald þessa hand-
ritasafns, en þó væri víst að þar
leyndist margt forvitnilegt.
„Þau handrit sem snúa að Vest-
mannaeyjum verða skráð að fullu,
frá orði til orðs, og komið á tölvu-
tækt form. Vafalaust leynist þar
mikill og merkilegur menningar-
arfur. Um er að ræða sóknarlýs-
ingar, manntöl, jarðalýsingar,
sálma og ýmislegt fleira,“ sagði El-
liði.
Skjölin eru nú m.a. í vörslu Þjóð-
skjalasafns og Þjóðarbókhlöðu að
einhverju leyti. Hugmyndin er að
teknar verði myndir af handrit-
unum og unnið eftir þeim úti í
Vestmannaeyjum. „Hugmyndin er
að skila byggðum landsins handrit-
unum á tölvutæku formi í stað
skrifaðra handrita sem tekin voru
frá þeim,“ sagði Elliði.
Þegar er búið að fjármagna upp-
haf verkefnisins. Umfang þess mun
síðan ráðast af því hvernig gengur
að fjármagna framhaldið. „Við
stefnum að því að þetta verði hluti
af Vaxtarsamningi Suðurlands sem
vonandi verður undirritaður í
næsta mánuði. Sömuleiðis hafa
jafnt einkafyrirtæki sem opinberir
aðilar sýnt þessu áhuga,“ sagði El-
liði. Gangi áætlanir eftir verður á
næstu dögum gerður samstarfs-
samningur milli Vestmannaeyja-
bæjar, Rannsókna- og fræðaseturs
Vestmannaeyja og Reykjavík-
urAkademíunnar, um samstarf að
verkefninu næstu fjögur árin. Vest-
mannaeyjar verða miðstöð verkefn-
isins og um leið sýningargluggi fyr-
ir þá möguleika sem þar leynast.
Að sögn Elliða er stefnt að því að
þegar gagnagrunnurinn verði kom-
inn í notkun verði til að minnsta
kosti tvö þjónustustörf í Vest-
mannaeyjum til að sjá um áfram-
haldandi framkvæmdir og úr-
vinnslu. Ætlunin er að verkefnið
heyri undir Fræða- og rann-
sóknasetrið í Vestmannaeyjum. Að
sögn Elliða er Kári Bjarnason
verkefnisstjóri þegar fluttur til
Eyja ásamt fjölskyldu sinni vegna
verkefnisins.
Handritin í byggðir landsins
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Fróðleikur um byggðir landsins er talinn leynast í gömlum handritum.
Elliði Vignisson
ÞAÐ ER ekki oft sem lög-
reglan þarf að hafa afskipti af
ökumönnum sem keyra hægt
en það gerðist þó hjá lögregl-
unni í Reykjavík á þriðjudag-
inn. Þá stöðvaði lögreglan
ökumann á Vesturlandsvegi
en sá var með hjólhýsi í eft-
irdragi. Viðkomandi ók tölu-
vert undir 50 km hraða og á
eftir honum myndaðist löng
röð bíla.
Við þetta skapaðist hætta
að mati lögreglunnar sem
sagði ökumanninn með hjól-
hýsið jafnframt ekkert hafa
aðhafst til þess að liðka fyrir
þeirri umferð sem á eftir hon-
um kom. Þannig gaf hann
hvorki öðrum bílum merki um
að komast framhjá né ók til
hliðar til þess að hleypa þeim
framhjá en á umræddum vegi
er einmitt svigrúm til að gera
slíkt.
Lögregla segir að ökumað-
urinn geti búist við tíu þús-
und króna sekt og tveimur
punktum í ökuferilsskrá fyrir
aksturslag sem þetta.
Stöðvaður
fyrir að aka
of hægt
ÓLAFUR Ragnar Grímsson, forseti
Íslands, afhenti í gærkvöldi fulltrúa
Kýpur í orkumálum verðlaun fyrir
hlutfallslega mesta aukningu í notk-
un endurnýjanlegra orkugjafa á síð-
ustu tveimur árum við hátíðlega at-
höfn í Palazzo Pitti-höllinni í Flórens.
Verðlaunin voru veitt í tengslum við
níunda Heimsþing um endurnýj-
anlega orkugjafa (WREC) í borginni.
Í ávarpi sínu þakkaði Ólafur þeim
Þorsteini I. Sigfússyni, prófessor í
eðlisfræði við Háskóla Íslands, og
prófessor Ralph Sims frá Nýja-
Sjálandi fyrir frumkvæði að verð-
laununum. Sjálfur verðlaunagrip-
urinn, skip sem táknar endurnýj-
anlega orkugjafa, var hannaður af
Grími Marínó Steindórssyni, fyrrver-
andi bæjarlistamanni í Kópavogi. Um
800 fulltrúar frá 107 löndum sitja
þingið.
Aðspurður um aðkomu sína að
þinginu sagði Ólafur Ragnar tvær
megin ástæður fyrir heimsókn sinni
til Flórens. „Í fyrsta lagi er Ísland í
fararbroddi í framleiðslu endurnýj-
anlegrar orku. Ekkert land hefur
jafn hátt hlutfall slíkrar orku og Ís-
land. Þegar forysta þingsins ákvað að
stofna til þessara merku verðlauna
þá fannst mér það við hæfi að af-
henda þau nú í fyrsta sinn.
Í öðru lagi hef ég á síðustu árum
lagt áherslu á umræður um loftslags-
breytingar og þörfina fyrir nýja
stefnu í orkumálum.“
Stórkostleg viðskiptatækifæri
Inntur eftir þeim fjárhagslega
ávinningi sem gæti falist í útflutningi
Íslendinga á tæknikunnáttu í orku-
geiranum sagðist Ólafur Ragnar hafa
notað forsetaembættið til að leiða
saman fjárfesta, vísindamenn og
ráðamenn. „Staða þjóða á okkar tím-
um í veröldinni mótast fyrst og
fremst af því hvað þær hafa fram að
færa, ekki af efnahagslegum styrk
eða herafla. Á þessu sviði í orkumál-
unum, sérstaklega á sviði jarðhitans
og endurnýjanlegrar orku, hafa Ís-
lendingar meira fram að færa en
flestar aðrar þjóðir. Það forskot get-
ur ekki aðeins skilað okkur orðspori
heldur einnig skapað stórkostleg
fjárhagsleg tækifæri. Spár um aukn-
ingu í orkunotkun á heimsvísu á þess-
ari öld eru nánast ógnvekjandi. Á
sama tíma fjölgar þeim fyrirtækjum
sem telja nauðsynlegt að geta fullyrt
að vörur þeirra hafi orðið til á ábyrg-
an hátt með hreinni orku.“
Fulltrúar Google áhugasamir
Spurður um áhuga einstakra aðila
á íslenskum orkuiðnaði segir Ólafur
fulltrúa stórfyrirtækisins Google
hafa komið á sinn fund fyrir þremur
mánuðum. „Fulltrúar Google voru að
leita að hentugum stað fyrir öfluga
þróunar- og tæknimiðstöð fyrir nýj-
ungar á netinu á komandi árum. Þeir
vilja geta sagt við alla notendur Go-
ogle í heiminum – og þeir eru ekki fá-
ir – að stöðin sé knúin af hreinni
orku. Þeir voru því komnir til Íslands
með það að markmiði að kanna hvort
hægt væri að nota jarðvarma á Ís-
landi til að knýja slíka miðstöð. Hvort
sú stöð rís á eftir að koma í ljós.“
Ólafur segir fleiri aðila hafa horft
til Íslands. „Það er í vaxandi mæli
verið að horfa til jarðvarmans sem
mögulegrar leiðar til að knýja fyr-
irtæki. Þess vegna er sú þekking sem
Íslendingar hafa aflað sér á þessu
sviði að verða að verðmætri útflutn-
ingsvöru. Sú vara getur á komandi
árum skilað þjóðarbúinu tekjum sem
eru til jafns við burðarstoðir í okkar
efnahagslífi. Ef við höldum rétt á
okkar málum og nýtum okkur það
forskot sem við höfum byggt upp á
undanförnum 50 til 60 árum, og hefur
skipað okkur í fremstu röð í nýtingu
jarðhitans, þá höfum við einstaka
markaðsstöðu í heiminum til að
skapa okkur arð af þessari þekkingu.
Dæmi er að á undanförnum tólf mán-
uðum hafa þrír indverskir ráðherrar,
auk forseta landsins, komið til Ís-
lands til að ræða möguleikann á sam-
starfi. Þá erum við búnir að stofna til
samstarfs við Kínverja, auk þess sem
að íslenska fyrirtækið ENEX hefur
þegar haslað sér völl í Kaliforníuríki í
Bandaríkjunum í nýtingu jarðvarm-
ans. Þetta er bara byrjunin.“
Mikil viðhorfsbreyting
Aðspurður um áhuga ríkja heims á
þessum málaflokki segir Ólafur að
mikil breyting hafi orðið á afstöðu
ráðamanna á þessum áratug. Hann
segir afstöðu almennings líka hafa
breyst. „Viðhorfsbreytingin gagn-
vart loftslagsbreytingum og því sem
er hægt að gera til að stemma stigu
við þeim er nánast byltingarkennd.
Þegar Alþjóðlegu samráðsþingi um
loftslagsbreytingar (GROCC) var ýtt
úr vör fyrr á þessum áratug var talið
að það myndi taka mörg ár að ná
þeirri viðurkenningu á vandanum, og
sameiginlegri viðleitni til að leita
lausna, sem nú er búið að ná. Á þessu
þingi hafa verið settar fram hug-
myndir sem fela í sér að á næstu 40
til 50 árum sé hægt að gjörbreyta
vægi endurnýjanlegrar orku. Ef okk-
ur mistekst þetta verður það nánast
ofurmannlegt verkefni fyrir mann-
kynið að breyta háttum sínum í sam-
ræmi við áhrif loftslagsbreytinga.“
„Getur skapað stórkostleg
fjárhagsleg tækifæri“
Ljósmynd/ Zoë Robert
Ólafur Ragnar Grímsson, forseti Íslands, og Solon Kassinis, fulltrúi Kýp-
verja í orkumálum, á þinginu í Flórens í gær.
Eftir Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
ÞORGERÐUR Katrín Gunnarsdóttir
menntamálaráðherra opnaði með
formlegum hætti vefinn www.fram-
hald.is við hátíðlega athöfn í gær. Að
baki framhaldi.is standa Auðbergur
Daníel Hálfdánarson, Elvar Örn
Þormar, Hanus Jacobsen og Jón
Davíð Davíðsson, sem allir eru á
lokaári á hagfræðibraut í Versl-
unarskóla Íslands.
Að sögn þeirra félaga er Fram-
hald.is kynningarvefur hannaður af
ungu fólki fyrir ungt fólk, en vefnum
er ætlað að auðvelda námsfólki að
finna og velja bæði rétta skólann og
námsbrautina. Segir Auðbergur að í
fyrstu verði hægt að finna upplýs-
ingar um alla framhaldsskóla sem
og háskóla landsins, auk þess sem
félagslífi skólanna og aðstöðu þeirra
verði gerð skil. Í framhaldinu segir
hann stefnt að því að koma upp bæði
glósubanka og opnu spjalli á vefnum
þar sem umræða um skólamál sé í
forgrunni. Segist Auðbergur því
eiga von á því að vefurinn Fram-
hald.is verði notaður af nemendum
allan ársins hring.
Aðspurður segir Auðbergur hug-
myndina að vefnum Framhald.is
hafa kviknað snemma þessa árs, en
að farið hafi verið að vinna að upp-
setningu vefjarins af krafti nú í sum-
ar. Að sögn Auðbergs leituðu þeir
félagar sem að vefnum standa eftir
samstarfi við KB banka, Office 1 og
Opin kerfi. „Forsvarsmenn þessara
fyrirtækja höfðu trú á þessu verk-
efni og ákváðu því að gerast sam-
starfsaðilar.“
Nýr vefur um
framhaldsnám
Morgunblaðið/Ásdís
Elvar Örn Þormar, Auðbergur Daníel Hálfdánarson, Hanus Jacobsen og
Jón Davíð Davíðsson, nemar á lokaári hagfræðibrautar VÍ, og Þorgerður
Katrín Gunnarsdóttir við opnun vefjarins www.framhald.is í gær.
BÍLVELTA varð á Kirkjubólshlíð
í Skutulsfirði á þriðjudagskvöldið
þegar fólksbifreið valt eina veltu
út af veginum í átt að fjallinu.
Samkvæmt upplýsingum frá lög-
reglunni á Ísafirði var tvennt í
bílnum og voru bæði ökumaður og
farþegi fluttir á Fjórðungssjúkra-
húsið á Ísafirði til skoðunar en
meiðsli þeirra reyndust ekki alvar-
leg.
Lögreglan segir það mikla mildi
að ekki fór verr en bifreiðin fór yf-
ir á öfugan vegarhelming og út af
veginum í stað þess að velta niður
í fjöru þar sem mikið er um stór-
grýti.
Bestu mögulegu aðstæður voru
til aksturs á þessum tíma sam-
kvæmt upplýsingum lögreglu en á
þessum vegarkafla er bundið slit-
lag. Tildrög slyssins eru óljós.
Mildi að ekki fór verr
í bílveltu í Skutulsfirði