Morgunblaðið - 25.10.2006, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 25. OKTÓBER 2006 31
AÐ GEFNU tilefni
er ástæða til að vekja
athygli á verðhækk-
unum sem orðið hafa
á aðföngum bakaría
að undanförnu og
leiða óhjákvæmilega
til hækkunar á verði á
brauði og kökum. Einhverjum
kann að koma í hug að óprúttnir
bakarar séu að nota sér fyrirhug-
aða lækkun á virðisaukaskatti á
matvælum til að lauma inn hækk-
un á vörum sínum. Svo er þó ekki,
heldur á hækkun á brauði og kök-
um sér nærtækari skýringar.
Öll aðföng bakaría landsins hafa
hækkað gríðarlega á árinu. Fyrri
hluta ársins bar mest á hækkunum
sem komu til vegna lækkunar á
gengi krónunnar, auk þess sem
verð á sykri og sykurvörum nær
tvöfaldaðist eftir að niður-
greiðslum frá Evrópusambands-
ríkjunum var snögglega hætt.
Nú taka við enn frekari hækk-
anir á hveiti og kornvörum þar
sem heimsmarkaðsverð á hveiti
hefur rokið upp á síðustu mán-
uðum í kjölfar mikils upp-
skerubrests á hveitikorni um alla
Evrópu. Miklir þurrkar í sumar og
rigningar á uppskerutíma léku
kornræktina grátt þetta sumarið.
Spenna á hveitimarkaði
En fleira kemur til sem veldur
mikilli spennu á hveitimarkað-
inum. Vegna hækkandi verðs á ol-
íu á undanförnum misserum kepp-
ast menn við að leita orkugjafa
sem komið geta í stað olíu. Þar ber
hæst svokallaða græna orku eða
lífdísil (e.: biofuel). Verksmiðjur
sem vinna etanól (alkóhól) úr
korni til að knýja bíla spretta nú
upp eins og gorkúlur beggja vegna
Atlantshafsins. Þar með eykst eft-
irspurn eftir korni mjög hratt og
alkóhólframleiðslan er orðin skæð-
ur keppinautur matvælaiðnaðarins
um kornvörur. Þar við bætist svo
hærri flutningskostnaður vegna
hins háa olíuverðs.
Hækkun á hráefnis- og raf-
magnsverði
Þetta eru ekki góðar fréttir fyr-
ir mjöl- og bakstursiðnaðinn í Evr-
ópu. Á sama tíma og stjórnvöld á
Íslandi leitast við að lækka verð á
matvælum neyðast mjölframleið-
endur og bakarar til að hækka
vörur sínar vegna hækkandi hrá-
efnisverðs. Þetta bætist ofan á
stórhækkað rafmagnsverð sem ís-
lenskir bakarar hafa mátt sæta frá
því að nýju raforkulögin tóku gildi
fyrir tæpum tveimur árum. Með
raforkulögunum var kippt út hag-
stæðum töxtum sem bakarar nutu
vegna mikillar orkunotkunar utan
álagstíma gegn því að láta rjúfa
hjá sér rafmagnið þegar toppar
mynduðust í orkunotkun yfir dag-
inn.
Til viðbótar má nefna hina miklu
þenslu á vinnumarkaði sem aukið
hefur launakostnað bakaría veru-
lega umfram samningsbundnar
launahækkanir.
Bakarar fagna áformum rík-
isstjórnarinnar um að lækka virð-
isaukaskatt á matvælum 1. mars
næstkomandi. Það mun að ein-
hverju leyti vega upp óhjákvæmi-
legar verðhækkanir á brauði og
kökum.
Verðhækkanir á
aðföngum bakaría
Ragnheiður Héðins-
dóttir og Svava
Liv Edgarsdóttir
skrifa um ástæður
verðhækkana á
brauði og kökum
» Öll aðföng bakaríalandsins hafa hækk-
að gríðarlega á árinu.
Ragnheiður
Héðinsdóttir
Ragnheiður er matvælafræðingur
Samtaka iðnaðarins. Svava er f
ramkvæmdastjóri Kornax.
Svava Liv
Edgarsdóttir