Morgunblaðið - 25.10.2006, Blaðsíða 32

32 MIÐVIKUDAGUR 25. OKTÓBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Bréf til blaðsins
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík  Bréf til blaðsins | mbl.is
ÞJÓNUSTUMIÐSTÖÐVAR
Reykjavíkurborgar hófu starfsemi
í júní 2005 í öllum hverfum borg-
arinnar. Þá var færð undir eitt
þak þjónusta sem hafði verið að-
skilin áður; sérfræðiþjónusta við
leik- og grunnskóla, félagsþjón-
usta og frístundaþjónusta. Að auki
sinna þjónustumiðstöðvar nýjum
verkefnum, og má þar nefna auk-
inn stuðning við hverfastarf í sam-
vinnu við íbúa og félagasamtök,
sem og alhliða upplýsingagjöf um
þjónustu borgarinnar. Markmið
þjónustumiðstöðva er annars veg-
ar að auka nærþjónustu við íbúa
borgarinnar og hins vegar að efla
þverfaglegt samstarf sérfræðinga
til hagsbóta fyrir íbúa.
Við undirritaðar vinnum sem
sérfræðingar á Þjónustumiðstöð
Vesturbæjar og höfum tekið þátt í
skemmtilegu mótunarferli ásamt
kraftmiklum hópi samhents
starfsfólks. Við höfum allar
reynslu af því að vinna við fag
okkar hjá borginni fyrir stofnunn
þjónustumiðstöðva og höfum því
ágætan samanburð á því hvernig
þetta nýja fyrirkomulag nýtist
þeim sem fá þjónustuna. Það er
álit okkar að við getum veitt heild-
stæðari, markvissari og betri
þjónustu undir hatti þjónustu-
miðstöðvar en áður var. Munar
þar mest um nána samvinnu
margra fagstétta þar sem ólík
þekking og færni er samnýtt. Fyr-
ir íbúa í hverfinu skiptir miklu
máli að geta farið á einn stað til að
sinna mörgum erindum og fá
heildræna þjónustu.
Það er forsenda fyrirkomulags
þjónustumiðstöðva að fagstéttir
sem komu frá ólíkum fagsviðum
borgarinnar mætist á jafnrétt-
isgrundvelli. Sjálfstæði þjónustu-
miðstöðva er mjög mikilvægt í
þessu sambandi. Í fundargerð frá
fundi Velferðarráðs Reykjavík-
urborgar hinn 11. október sl. kem-
ur fram að í skoðun eru tillögur
um að þjónustumiðstöðvar verði
fluttar undir velferðarsvið. Við
undirritaðar setjum spurning-
armerki við þessar breytingar. Við
teljum að þær séu ekki í samræmi
við grundvöll þjónustumiðstöðva,
sem er þverfaglegt samstarf ólíkra
fagstétta frá ólíkum sviðum. Með
því að færa stjórn þjónustu-
miðstöðvanna undir eitt fagsvið
myndast halli á jafnréttisgrund-
velli fagstéttanna sem getur haft
slæmar afleiðingar í för með sér.
Og þó svo að í þessum tillögum sé
ekki rætt um að færa fagstéttir frá
þjónustumiðstöðvum óttumst við
að sú þróun geti orðið í kjölfarið á
umræddum breytingum. Með því
myndu veikjast verulega þeir
stóru kostir sem fyrirkomulag
þjónustumiðstöðva hefur.
Þjónustumiðstöðvar eru að hefja
sitt annað aldursár og mikilvæg
reynsla er þegar komin á þetta
fyrirkomulag, enn eigum við þó
eftir að sjá miðstöðvarnar taka út
fullan þroska sem aðeins tíminn
getur gefið þeim. Það er mikilvægt
að þær fái þennan tíma.
SIGRÚN SKAFTADÓTTIR,
HELGA ARNFRÍÐUR OG
GUÐNÝ HILDUR
MAGNÚSDÓTTIR,
sérfræðingar á Þjónustumiðstöð
Vesturbæjar – Vesturgarði
Þjónustumiðstöðvar
Reykjavíkurborgar,
hvert á að stefna?
Frá Sigrúnu Skaftadóttur,
Helgu Arnfríði og Guðnýju Hildi
Magnúsdóttur:
FRAM til þessa hafa kosningar snú-
ist um þá baráttu frambjóðenda að fá
kjósendur til að velja sig frekar en
aðra. Hefur þá
jafnan skipt miklu
máli hver stendur
fyrir hvaða mál-
efni og hvernig
viðkomandi
hyggst vinna þeim
brautargengi. Í
dag er þetta því
miður breytt.
Mestu virðist
skipta að bjóða
væntanlegum kjósendum alls kyns
varning og þjónustu í skiptum fyrir
atkvæðin. Reynt er að kaupa at-
kvæði frekar en að afla fylgis við
málefnin.
Frambjóðendur virðast sér-
staklega ganga á lagið með unga
kjósendur sem margir hafa ekki lagt
á sig þá vinnu að skoða málefnin og
taka afstöðu út frá þeim. Hringt er í
unga kjósendur hvað eftir annað og
þeim boðið í stórar veislur þar sem
áfengi drýpur af hverju strái og
þekktar hljómsveitir leika fyrir
dansi. Boðinn er akstur til og frá
kjörstað og jafnvel gengið svo langt
að bjóða rútuferðir frá helstu skólum
borgarinnar. Því miður virðist þessi
aðferðafræði virka. Margir virðast
kjósa fyrir bjórsopa.
Það er hins vegar þannig að svona
hegðun er mikil afbökun á því lýð-
ræðisskipulagi sem hingað til hefur
tíðkast hérlendis. Á vísum stað
stendur að bannað sé að kaupa at-
kvæði. Nú til dags virðast frambjóð-
endur gefa lítið fyrir þann bókstaf.
Dæmi eru um að allt að 10 frambjóð-
endur hringi í sama einstaklinginn
með gylliboð og boð um að skrá við-
komandi í flokk fyrir kosningar og úr
honum að þeim loknum. Svo virðist
einnig vera að hringjendur séu nán-
ast forritaðir eins og vélar sem þylja
í sífellu sömu ræðuna og neita að
ræða um málefnin eða stjórnmálin
sem þetta á nú allt að snúast um.
Þessu verður að linna. Frambjóð-
endur hljóta að vilja ræða frekar um
málefnin en veislur og bjór. Kjós-
endur eru sama sinnis. Margir
móðgast þegar hringt er í þá vegna
kosninga og þeim boðinn bjór en
ekki kynning á málefnum. Fram-
bjóðendur ættu kannski að hlusta
frekar á fólkið í staðinn fyrir mark-
aðsmennina í aðdraganda kosninga.
Að lokum er svo vert að þakka þeim
sem sýna kjósendum þá virðingu að
láta þá í friði og leyfa þeim að ákveða
sjálfum hvern þeir ætla að kjósa.
LAUFEY RÚN
KETILSDÓTTIR,
nemi á lokaári á hagfræðibraut við
Verzlunarskóla Íslands.
Að kaupa atkvæði
Frá Laufeyju Rún Ketilsdóttur:
Laufey Rún
Ketilsdóttir
ÁRNI Finnsson formaður Nátt-
úrverndarsamtaka Íslands (NÍ) telur
í grein sinni í Morgunblaðinu nú á
mánudag að fátt sameini stuðnings-
menn og andstæðinga kvótakerfisins
betur en hvalveiðar. Ég skal ekki
segja. Hitt er þó víst að við í Frjáls-
lynda flokknum höfum alltaf stutt öll
góð mál sem fram
koma og gerum það
óháð flokkadráttum.
Hvalveiðar heyra tví-
mælalaust til slíkra
mála. Okkur þykir ekk-
ert athugavert við það
að styðja ákvörðun rík-
isstjórnarinnar um að
hefja atvinnuveiðar á
hval. Það er bæði sjálf-
sagt og gott mál. Ég
hef farið yfir það í fyrri
grein minni hvaða
ástæður ráði fyrst og
fremst þessari afstöðu.
Þetta snýst um rétt
okkar Íslendinga til að stjórna nýt-
ingu á okkar auðlindum. Aðra
ástæðu má einnig nefna. Hvalveiðar
geta orðið lyftistöng fyrir atvinnulíf í
sumum þeirra sjávarbyggða sem
hafa verið grátt leiknar af því mis-
lukkaða fiskveiðistjórnunarkerfi sem
við höfum búið við nánast jafn lengi
og hvalveiðibannið sem nú hefur ver-
ið aflétt.
Formaður NÍ telur að ég hefði átt
að gagnrýna sjávarútvegsráðherra
fyrir að gera hvalina að blóraböggli
fyrir ástand þorskstofnsins. Það höf-
um í þingflokki Frjálslynda flokksins
þegar gert. Bent á að aðrir þættir í
náttúrunni hafi miklu meiri áhrif á
þorskinn okkar. Þetta sagði ég meðal
annars í ræðu sl. vor í tilefni af því að
sjávarútvegsráðherra hafði verið
með fullyrðingar í þinginu um að
stunda þyrfti hvalveiðar til að byggja
upp þorskstofninn: „Umræður og
hugleiðingar um áhrif sjávarspen-
dýra á vistkerfi hafsins eru að sjálf-
sögðu ávallt mjög áhugaverðar. Ég
held að það sé enginn vafi á því að
sjávarspendýr geti haft umtalsverð
áhrif. Þetta eru dýr með heitt blóð,
þau brenna miklu og þurfa mikla
næringu til vaxtar og viðgangs. Hins
vegar finnst mér frekar hæpið að
hrefnustofninn einn og sér hafi af-
gerandi áhrif á það hvort okkur tak-
ist að byggja upp þorskstofninn eður
ei. Ég held að aðrar breytur í vist-
kerfi hafsins hafi miklu meiri þýð-
ingu. Við getum nefnt nýliðun
þorsks, sjálfsát og afrán en við meg-
um heldur ekki gleyma skilyrðum
fiskstofnsins til vaxtar, þ.e. að fisk-
urinn hafi nóg æti og
góð skilyrði til vaxtar.
Það er mín sannfæring
og vissa og trú að ef þau
atriði eru í góðu lagi
þurfi í sjálfu sér ekki að
hafa miklar áhyggjur af
því þó að hrefnan sé til
staðar í vistkerfinu um-
hverfis landið“.
Fyrir utan þetta hef
ég ítrekað bent á í ræð-
um og ritum að viðvar-
andi ætisskortur ríki á
Íslandsmiðum sem
bitni mjög illa t. a. m. á
bolfiskstofnum, en
kannski hvalastofnum líka. Holdafar
þorsks og ýsu er mjög slæmt. Árni
Finnsson ætti að kynna sér betur það
sem við í Frjálslynda flokknum höf-
um haldið á lofti í tengslum við vist-
fræðilegar nálganir á nýtingu á
stofnum fiska og sjávarspendýra áð-
ur en hann býsnast yfir því að ég
skuli ekki nota tækifærið til að
skammast yfir mislukkaðri uppbygg-
ingu þorskstofnsins þegar menn
ákveða að hefja hvalveiðar í ör-
smáum stíl. Staða og nýting þorsk-
stofnsins er einfaldlega annað mál
sem hefur lítt með hvalveiðar að
gera.
Mér finnst Árni halda fram rangri
túlkun á 65. grein Hafréttarsáttmála
Sameinuðu þjóðanna. Greinin geng-
ur samkvæmt Árna út á það að hvalir
séu flökkudýr sem tilheyri alþjóða-
samfélaginu og nýting þeirra skuli
falla undir alþjóðlegar stofnanir.
Þetta er ekki rétt. Grein 65 í sáttmál-
anum leggur ríkjum þá skyldu á
herðar að, „…starfa saman með
verndun sjávarspendýra í huga og
skulu, hvað hvali snertir, einkum
starfa á vettvangi viðeigandi al-
þjóðastofnana að verndun og stjórn-
un þeirra og rannsóknum á þeim“
(sjá bókina Hafréttur e. Gunnar G.
Schram, bls. 133). Hér er ekkert sagt
um að nýtingin skuli algerlega falla
undir viðeigandi alþjóðastofnanir,
heldur er notað orðið „einkum“. Til
viðbótar þessu er svo sjálfsagt að
benda á að við Íslendingar höfum
sýnt verndunarmálum varðandi
hvalastofna mikla þolinmæði síðustu
20 árin. Við höfum stundað vísinda-
rannsóknir og farið í einu og öllu eftir
reglum Alþjóða hvalveiðiráðsins.
Einnig höfum við um margra ára
skeið stundað merkilegt starf innan
Norður-Atlantshafs-sjávarspen-
dýraráðsins (NAMMCO) í samvinnu
við nágrannaríki okkar. Það er því
engan veginn hægt að fullyrða að við
höfum brotið í bága við 65. grein haf-
réttarsamningsins. Enginn vafi er á
að hvalastofnar sem við veiðum úr
eru hvergi í hættu.
Í mínum huga er það illskiljanlegt
að NÍ og alþjóðleg náttúrvernd-
arsamtök skuli beita sér gegn hval-
veiðum okkar Íslendinga. Um árabil
hef ég fylgst með mörgum af þessum
samtökum og að flestu leyti borið
virðingu fyrir starfsemi þeirra og
málflutningi. Það er mikil þörf á því
að við höfum virk náttúruvernd-
arsamtök í landinu og á heimsvísu.
Ekki síst á þessum síðustu tímum
þar sem vá er til dæmis fyrir dyrum í
loftslagsmálum og varðandi hlýnun
jarðar. Með fullri kurteisi og virðingu
vil ég að lokum leggja það til við Árna
Finnsson og félaga að beita frekar
afli sínu í þeim málum sem skipta
máli í náttúruvernd nú á dögum, en
láta hjá líða að eyða orku í hvalveið-
arnar sem ógna hvergi lífríkinu.
Enn um hvalveiðar
Magnús Þór Hafsteinsson
fjallar um hvalveiðar og svarar
grein Árna Finnssonar
» Í mínum huga er það illskiljanlegt
að NÍ og alþjóðleg
náttúrverndarsamtök
skuli beita sér gegn
hvalveiðum okkar
Íslendinga.
Magnús Þór
Hafsteinsson
Höfundur er þingmaður Frjálslynda
flokksins.
FYRIR nokkru birtist grein-
arkorn eftir mig hér í blaðinu sem
ég vonaði að myndi ýta við umræðu
um málefni grunnskólans. Við-
brögðin urðu hins vegar harla lítil,
enda virðist þurfa eitthvað verulega
fréttnæmt til að glaðni yfir þeirri
umræðu. Hinn 18. október birtist
hins vegar grein í Mbl.
sem bar heitið „Fá
drengir ranga lestr-
arkennslu í íslenskum
skólum?“ Vonandi
verða einhverjir til að
bregðast við þeim
skrifum og ég ætla að
leyfa mér að ríða á
vaðið.
Greinarhöfundar
hafa – sem von er –
áhyggjur af frammi-
stöðu íslenskra
drengja í PISA-
könnuninni 2003 og
telja sig geta tengt hana við þá að-
ferðafræði sem notuð sé í lestr-
arkennslu hér á landi. Þeir segja:
„Sú aðferð sem mikið er notuð á
Íslandi (…) kallast Heildaraðferðin
(whole-word method). Þar gengur
kennsla út á merkingu orða og unn-
ið er með tungumálið út frá þeim
forsendum að vekja áhuga barna á
bókmenntum.“
Nú búa höfundar greinarinnar
væntanlega norðan heiða þar eð
tveir þeirra eru nemar og einn pró-
fessor við Háskólann á Akureyri.
Það getur verið að svokölluð heild-
araðferð sé mikið notuð þar en ég
vil leyfa mér að efast um að hægt sé
að segja að hún sé mikið notuð á Ís-
landi og hafi jafnvel leyst af hólmi
hljóðaaðferðina, eða bókstafur-hljóð
eins og höfundar kalla hana. Þau
kennslugögn sem mest eru notuð
við byrjendakennslu í lestri á Ís-
landi byggjast á hljóðaaðferð. For-
sendur fyrir því að kenna breyt-
ingum á lestrarkennsluaðferðum
um þann afturkipp sem
mælist í lestrarfærni
íslenskra barna og
unglinga eru því væg-
ast sagt hæpnar.
Til að bæta árangur
drengja í lestri mæla
greinarhöfundar með
því að horfið verði aft-
ur til gamalkunnra að-
ferða og Sísí blessunin,
að ógleymdum Ásu og
Óla, verði aftur hafin
til vegs og virðingar.
Ég vil halda því fram
að þau félagarnir hafi
aldrei horfið af vettvangi og jafnvel
gerast svo djörf að segja að ofnotk-
un á textum um viðureignir þeirra
við ólar og lása standi lestr-
arkennslu á Íslandi fyrir þrifum.
Lestrartextar sem miða einvörð-
ungu að þjálfun eru oftast lítt
áhugaverðir og jafnvel illskilj-
anlegir. Margir nemendur eru að
mínu mati látnir hjakka allt of lengi
í slíkum textum þegar unnt væri að
sleppa þeim lausum í lystigarði bók-
menntanna og leyfa þeim að skilja
að lestur er skemmtun.
Nú er það víst svo að lesblinda er
algengari hjá drengjum en stúlkum.
Meðaltalsfærni drengja er m.a. þess
vegna slakari en stúlkna. Þar með
er þó ekki sagt að allir drengir þurfi
sérkennslu í lestri. Tölfræðin ein og
sér getur leitt fólk á villigötur. Al-
hæfingar um drengi og stúlkur í
námi eru áberandi einmitt núna og
að mínu mati afar hættulegar. Börn
eru einstaklingar sem læra á mis-
munandi hátt, bæði lestur og aðrar
greinar. Þau eiga heimtingu á að
kennarar leiti leiða sem henta hverj-
um og einum, óháð kyni.
Ég þekki unglingsstrák sem les
mikið. Hann er hins vegar les-
blindur. Í þessu þarf ekki að vera
fólgin nein þversögn. Lesblindan
veldur því að hann er lengi að lesa
en hann veit að bækur eru skemmti-
legar og fyrirhafnarinnar virði.
Þeirri vitneskju þarf að koma sem
fyrst til skila til allra barna. Það er
verkefni sem foreldrar og skóli
þurfa að standa saman um.
Sísí segir …
Ragnheiður Gestsdóttir
fjallar um lesblindu og
lestrarfærni barna
» Börn eru einstak-lingar sem læra á
mismunandi hátt, bæði
lestur og aðrar greinar.
Þau eiga heimtingu á að
kennarar leiti leiða sem
henta hverjum og ein-
um, óháð kyni.
Ragnheiður Gestsdóttir
Höfundur er kennari, námsefnishöf-
undur, rithöfundur, móðir og amma.
Dóra Hjálmarsdóttir: Áhættu-
mati fyrir Kárahnjúkavirkjun
er ekki ábótavant.
Oddur Benediktsson:
Áhættumati fyrir Kárahnjúka-
virkjun er ábótavant.
Páll Jóhann Einarsson skrifar
um trú og vísindi.
Aðsendar greinar á mbl.is
www.mbl.is/greinar