Morgunblaðið - 09.01.2007, Blaðsíða 26

Morgunblaðið - 09.01.2007, Blaðsíða 26
26 ÞRIÐJUDAGUR 9. JANÚAR 2007 MORGUNBLAÐIÐ UMRÆÐAN ÉG KANN Hjalta Jóni Sveins- syni, skólameistara Verkmennta- skólans á Akureyri, kærar þakkir fyrir að vekja máls, í útskrift- arræðu á dögunum, á hinu hvimleiða og sí- vaxandi vandamáli sem er námsleti nem- enda á æðri skólastig- um. Ekki var síður gleðilegt að sjá Morg- unblaðið taka upp þráðinn Hjalta Jóns og fjalla um þetta alvar- lega vandamál í leið- ara föstudaginn 29. desember s.l. Það er nefnilega svo, að okkur, sem fáumst við kennslu í háskólum landsins, verður tíðrætt um þessi mál og löngu tímabært orðið að taka þessa umræðu upp á opinberum vettvangi. Það er auðvitað ekkert nýtt að kennarar þurfi að brýna fyrir nem- endum sínum að nám sé full vinna, og gott betur ef vel á að vera, en það er þó mál manna við kaffikönnuna að slagurinn verði harðari með hverju árinu. Það er jafnvel svo að ósjaldan fallast manni hreinlega hendur yfir metnaðarleysi stúdenta, þó auðvitað séu í hverjum árgangi kærkomnar undantekningar frá þeirri reglu. Hjalti Jón bendir réttilega á að úti á vinnumarkaðinum er það ekki liðið að fólk sinni starfi sínu með hangandi hendi. En, sá munur er á að starfsmaðurinn ber ábyrgð á eigin gjörðum. Standi hann sig ekki er hann látinn fjúka. Manni sýnist oft vera annað uppi á ten- ingnum í skólakerfinu. Allt virðist snúast um að koma sem flestum nemendum í gegnum skólakerfið sem hrað- ast og með sem minnstri fyrirhöfn. Ekki má á það minnast að nemandi falli á prófi – slíkt hlýtur að vera kennarans sök en ekki nemandans og er skólanum til vansa. Sjálfum þykir mér þetta ankannaleg hundalógík. Ég vandist þeim hugs- unarhætti að þar sem fallið væri hátt hlyti námið að vera erfitt og þar af leiðandi gott. Kannski er það ekki rökréttasta ályktunin sem hægt er að draga, en ef til vill má eitthvað á milli vera. Í öllu falli ætlast góðir nemendur til þess að nám sé krefj- andi og hvernig getur það verið krefjandi ef engin er fallhættan? Það er ábyggilegt að þessi land- læga námsleti á sér margar og mis- jafnar orsakir. Hjalti Jón benti á aukna vinnu nemenda með námi og leiðarahöfundur Morgunblaðsins bætti við sívaxandi neyslufíkn ung- menna. Ég vil gera hér að umtals- efni eitt atriði til viðbótar, sem er skert faggreinamenntun kennara á flestum skólastigum. Það er óum- deild staðreynd að undanfarna ára- tugi hefur kennaranám hérlendis snúist í síauknum mæli um „obbeld- isfræði“ (uppeldis- og kennslufræði) og, eins og allir sem að hvers kyns skipulagsmálum hafa komið geta vitnað um, ef eitt er tekið inn þarf annað að víkja. Fyrir vikið hefur fagnám kennaranema skerst til mik- illa muna. Það er erfitt að sjá fyrir sér hvernig kennari sem hefur ekki nema tæpan grunnskilning á kennsluefninu á að vera fær um að koma því sómasamlega til skila, hvað þá að vekja áhuga á því hjá nemendum sem ef til vill koma alls- endis grunlausir um efnið til náms. Eins og málum er nú háttað er það að mestu undir kennaranum sjálfum komið hvort hann ber sig eftir lág- marksþekkingu á kennsluefni sínu. Því fer fjarri að ég sé að mælast til að upp verði teknar gömlu ítroðsluaðferðirnar. Eins og kenn- arar eru sjálfir manna duglegastir að benda á, þá er það eitt sem kennt er og annað sem numið er. Það er bæði óhjákvæmilegt og að mínu viti mjög æskilegt að nemandinn taki virkan þátt í námi sínu og efa ég ekki að kennslufræðin hafi hér margt gagnlegt og gott til málanna að leggja. En, það má ekki ganga svo langt að kennarinn dansi alfarið eftir pípu nemandans og fleyti hon- um í gegnum öll próf fyrirhafn- arlaust. Ef nemendur þurfa aldrei að bera ábyrgð á eigin frammistöðu er ekki von á góðu. Ég vil gera það að tillögu minni að kennaranám verði stokkað upp og fært til fagdeilda háskólanna, þ.e. raun-, hug- og félagsvísindadeilda. Þar mætti hanna fjögurra ára B.Ed. nám sem saman væri sett úr hefð- bundnu þriggja ára B.Sc. námi, að viðbættu einu ári í uppeldis- og kennslufræðum. Þetta yrði þá sam- bærilegt við „kennsluréttindanám- ið“ sem háskólaborgurum hefur ver- ið boðið upp á um nokkurt skeið. Þannig mætti sjá fyrir sér að nem- andi sem tæki t.d. B.Sc. gráðu í líf- tækni gæti bætt við sig einu ári í kennslufræðum til að öðlast B.Ed. gráðu í náttúrufræðum. Fyr- irkomulag sem þetta myndi tryggja að kennaranemar hefðu á hverjum tíma greiðan aðgang að færustu sér- fræðingum síns fræðasviðs og ættu því að geta orðið sér úti um fag- þekkingu á við það sem best gerist. Frekara nám á sviði uppeldis- og kennslufræða mætti síðan útfæra á meistarastigi. Ef til vill eru aðrar leiðir en þessi vænlegri til árangurs – um það verða kennarar sjálfir að fjalla, en nú þegar Kennaraháskóli Íslands er að sameinast Háskóla Ís- lands er lag að huga að breytingum á kennaranáminu. Einnig ættu að vera hæg heimatökin hér við Há- skólann á Akureyri, a.m.k. hvað varðar kennaranám á sviði raun- og félagsvísinda, en hér höfum við ágætar fagdeildir á þeim sviðum, auk góðrar kennaradeildar sem vel er mönnuð sérfræðingum í kennslu- fræðum. Af námsleti nemenda og kennara Oddur Þ. Vilhelmsson fjallar um námsleti »Ég vil gera það aðtillögu minni að kennaranám verði stokkað upp og fært til fagdeilda háskólanna, þ.e. raun-, hug- og fé- lagsvísindadeilda. Oddur Þ. Vilhelmsson Höfundur er dósent í líftækni við Háskólann á Akureyri. VARLA þarf að fara mörgum orð- um um þá miklu blóðtöku sem átti sér stað í umferðinni á síðasta ári. Því miður hefur komið í ljós að alltof margir sátu með bílbeltin óspennt þeg- ar þeir fóru í sína síð- ustu ökuferð og má því leiða líkur að því að þeir hefðu lifað slysið af ef þeir hefðu notað þennan nauðsynlega öryggisbúnað. Þegar þessi grein er rituð sendur talan 0 á skilt- inu á Hellisheiði sem sýnir fjölda látinna í umferðinni á árinu. Ef að líkum lætur er lík- legt að sú tala eigi eftir að breytast. En það er þó ekkert náttúrulög- mál að banaslysin verði á þriðja tug í lok þessa árs, ef marka má meðaltal síðustu ára. Það er ekki langt síðan við máttum þola mikla slysaöldu í um- ferðinni; svo mikla að öllum þótti okkur nóg um. Í kjölfarið var krafist úrbóta í vega- málum, m.a. krafa um tvöföldun umferð- armestu þjóðveganna. Ráðamenn þjóð- arinnar brugðust við með því að hækka umferðarlagasektir og þyngja refsingar auk þess sem góð orð voru höfð um tvöföldun Suður- landsvegarins. Þá hefur nýtt lög- regluembætti höfuðborgarsvæðisins gefið fyrirheit um aukna umferð- arlöggæslu og m.a. endurvakningu sérhæfðrar umferðardeildar. Allt lofar þetta góðu – sérstaklega þykir mér jákvætt ef loksins á að auka áherslur umferðarlöggæslu því það sér hver maður að hert viðurlög eru til lítils ef framfylgni þeirra fylgir ekki í kjölfarið. Það sem vekur at- hygli, þegar umferðarslys síðasta árs eru skoðuð, er sú staðreynd að ofsaakstur kemur oft við sögu sem orsök. Þegar rætt er um ofsaakstur er átt við hraða sem er jafnvel meira en tvöfaldur hámarkshraði en það er löngu þekkt staðreynd að þegar eitt- hvað ber út af á slíkum hraða er það ávísun á mjög alvarlega áverka – oft- ast dauðaslys. Því miður er ungt fólk á fyrstu árum sínum sem ökumenn áberandi meðal alvar- lega slasaðra og látinna eftir slíkan ofsaakstur. Oft er rætt um hvort umferðaráróður sé hættur að virka á þenn- an aldurshóp og kann að vera að svo sé; a.m.k. virkar ekkert á ákveð- inn hóp ökumanna í þeim efnum. Þeir ein- staklingar sem þannig haga sér ítrekað skilja fátt annað en þungar refsingar; ökuleyf- issviptingar og/eða mjög háar sektir. Hækkun umferð- arlagasekta og þynging refsinga er áhrifarík leið til að sporna við ofsaakstri en það þarf meira að koma til. Ég hef lengi verið þeirrar skoðunar að hækka beri ökuleyfisaldurinn í 18 ár og láta hann þar með fylgja sjálfræðisaldr- inum. Það nær engri átt að fólk skuli mega setj- ast undir stýri og aka oft og tíðum stór- hættulegu mann- drápstæki (ef ekki er rétt með farið) á sama tíma og viðkomandi má ekki eignast ökutækið nema með undanþágu. Þá tel ég vænlegt til ár- angurs að banna alfarið notkun far- síma á meðan ekið er. Þá þarf að taka mun harðar á vanrækslu við notkun bílbelta. En umfram allt þurfa allir ökumenn að taka sig á þannig að þeir geri sér grein fyrir þeirri ábyrgð sem hvílir á þeim sem hlekkur í þeirri keðju sem umferðin er. Ökutækið er nauðsynlegt sam- göngutæki sem við getum ekki án verið en það er með öllu óverjandi að það sé notað sem leikfang til þess að fá útrás fyrir hraðafíkn eða annars konar spennu. Þeir sem þannig haga sér eiga undantekningarlaust að sæta ábyrgð. Okkar allra vegna. Hert viðurlög – aukið eftirlit Ragnheiður Davíðsdóttir fjallar um umferðarlagabrot og hert viðurlög Ragnheiður Davíðsdóttir » Ökutækið ernauðsynlegt samgöngutæki sem við getum ekki án verið en það er með öllu óverjandi að það sé notað sem leikfang til þess að fá útrás fyrir hraðafíkn eða annars konar spennu. Höfundur er forvarnafulltrúi hjá VÍS. Í ÁRAMÓTAGREIN í Morg- unblaðinu 31. desember sl. segir Geir H. Haarde forsætisráðherra að þótt ekki séu líkur á að næstu árin verði reist önnur stórvirkjun á borð við Kárahnjúkavirkjun væri glap- ræði að segja skilið við stóriðjustefn- una. Sama dag sagði hann í þætti á Stöð 2 að hann væri meðmæltur ráð- gerðri stækkun álvers- ins í Straumsvík. Sú „stækkun“ er reyndar lítið minni en álverið á Reyðarfirði og þarfn- ast því viðlíka mikillar orku. Landvirkjun undirbýr nú útboð við- komandi virkjana í Þjórsá strax næsta haust. – Enginn fer í grafgötur um óbreytta stefnu Framsókn- arflokksins þótt for- maður hans reyni nú að skýla sér á bak við sveitarstjórnir og orkufyrirtæki. Hæg eru heimatökin með núverandi stjórnarformann Landsvirkjunar innarlega úr búri Framsóknar. Straumsvíkurál og Samfylkingin Stefna Samfylkingarinnar í stór- iðjumálum er í reynd hin sama og stjórnarflokkanna og feluleikurinn gagnsær ekki síður en hjá oddvitum þeirra. Fagra Ísland er aðeins ábreiða til að reyna að hylja raun- verulegan ásetning. Í Hafnarfirði stjórnar nú Samfylkingin sveitarfé- laginu með auknum meirihluta og hefur þannig öll ráð í sinni hendi. Bæjarstjórinn Lúðvík Geirsson fer ekki dult með þá skoðun sína að heimila beri Alcan umrædda stækk- un, sem í reynd er nýtt risaálver upp á 280 þúsund tonn. Sviðsetningin með atkvæðagreiðslu um málið inn- an sveitarfélagsins er til þess gerð að reyna að fela stóriðjustefnu Sam- fylkingarinnar. Þar er sami lodd- araleikurinn viðhafður og í Skaga- firði þar sem Samfylkingin ásamt Framsókn beitir sér fyrir atkvæða- greiðslu um virkjun jökulánna. Bygging risaverksmiðja með til- heyrandi virkjunum er auðvitað ekki aðeins mál viðkomandi sveitarfélaga heldur landsins alls. Eigi að skera úr slíkum málum með sérstökum at- kvæðagreiðslum verða þær að lág- marki að fjalla um allan pakkann, verksmiðjur, virkjanir og raflínur, og raunar að vera liður í lands- skipulagi. Óskastærðin nú 500–700 þúsund tonn Það hefur legið fyrir í heilan ára- tug að álrisarnir telja sig þurfa ein- ingar sem hver geti framleitt 500–700 þús- und tonn árlega. Töl- una 700 þúsund tonn nefndi Finnur Ingólfs- son á Alþingi haustið 1997 sem óskastærð Norsk Hydro á Reyð- arfirði. Flestum blöskraði og þá voru búnir til minni áfangar í leið að marki. Nú nefnir talsmaður Norsk Hydro hérlendis óhikað óskatöluna 600 þúsund tonn. Alcan tel- ur sig þurfa um 500 þúsund tonna verksmiðju í Straumsvík ella pakki fyrirtækið saman innan tíðar. Þess verður ekki langt að bíða að Alcoa leggi fram óskir um stækkun verk- smiðjunnar á Reyðarfirði. Sama verður uppi á Grundartanga og í Helguvík eftir að menn hafa komið sér þar fyrir. Harður heimur sam- keppninnar sér fyrir því og þá er að kaupa sér velvild lítilla sveitarfélaga eins og nú birtist í sýnikennslu í Hafnarfirði. Í bæjarkassann þar eiga að renna 800 milljónir og stjórn Landsvirkjunar eða Orkuveitu Reykjavíkur á að reiða fram orkuna. Ýmsum hentar að láta sem þeir sjái ekki í gegnum vefinn, eins og for- maður Frjálslynda flokksins sem reynir í áramótagrein í Morg- unblaðinu að telja sér og öðrum trú um að annað sé í boði og talar um „álver af hæfilegri stærð“. Blekkingaleikurinn á Austurlandi Austfirðingar gengu að meirihluta til í gildru álrisanna og forystu- manna stjórnarflokkanna sem nutu eindregins stuðnings Samfylking- arinnar. Náttúru og samfélagi á Austurlandi er nú umturnað í þágu Alcoa og ekki skeytt um skömm né heiður varðandi leikreglur. Það blas- ir við eftir Hæstaréttardóm að álveri Alcoa var troðið í gegn í blóra við lög og rétt. Því var m.a. hampað í mats- ferli og á Alþingi að íbúum á Austur- landi muni fjölga um þúsundir í kjöl- far framkvæmdanna. Síðustu tvö árin, 2005 og 2006, færir Hagstofan okkur þau tíðindi að íslenskum rík- isborgurum á svæðinu hafi fækkað bæði árin. Þetta gerist þótt búið sé að ráða fólk í um helming þeirra starfa sem í boði verða í álverinu. Ruðningsáhrif framkvæmdanna eru í fullum gangi og það má teljast gott ef íbúafjöldinn í fjórðungnum á næstu árum hangir í því að verða sá sami og „fyrir ál“. Í fyllingu tímans kemur að því að Alcoa eða nýr eig- andi setur fram kröfuna um stækk- un verksmiðjunnar, ella verði henni lokað. Hætt er við því að fyrr en var- ir verði sveitarstjórnarmenn eystra tengdir álveri Alcoa margvíslegum hagsmunaböndum og það er vel þekkt að eftir höfðinu dansa lim- irnir. Það samfélagslíkan sem þarna er í mótun á síðan að kópíera á Hús- vík og víðar. Afdrifaríkar kosningar Alþingiskosningarnar eftir aðeins fjóra mánuði verða afdrifaríkar. Í þeim og stjórnarmyndun að þeim loknum mun það ráðast hvort álfyr- irtækin ná því kverkataki á íslensk- um orkulindum sem þau stefna að. Í kosningabaráttunni eigum við eftir að sjá feluleik frambjóðenda stór- iðjuflokkanna stundaðan af miklu kappi. Það reynir því á að kjósendur láti ekki villa um fyrir sér. Aðeins stórsigur Vinstrihreyfingarinnar græns framboðs getur knúið fram straumhvörf og komið í veg fyrir framhald á stóriðjustefnunni sem einkennt hefur landsstjórina í heilan áratug. Feluleikur með stóriðjustefnuna Hjörleifur Guttormsson fjallar um stóriðjustefnuna » Í þeim og stjórn-armyndun að þeim loknum mun það ráðast hvort álfyrirtækin ná því kverkataki á íslensk- um orkulindum sem þau stefna að. Hjörleifur Guttormsson Höfundur er náttúrufræðingur.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.