Morgunblaðið - 19.03.2007, Side 29

MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 19. MARS 2007 29
✝ Jónas Davíðssonfæddist í Daða-
gerði í Eyjafirði 31.
desember 1911.
Hann lést á dval-
arheimilinu Hlíð á
Akureyri 10. mars
síðastliðinn.
Foreldrar hans
voru Davíð Júlíus
Jónasson og kona
hans Anna Þorleifs-
dóttir en þau
bjuggu í Daðagerði
í Eyjafirði.
Eiginkona Jón-
asar var Svanborg Magnea
Sveinsdóttir, fædd 27. febrúar
1912. Hún lést 4. febrúar árið
2000. Þau hjónin
bjuggu lengst af í
Engimýri 3, Ak-
ureyri. Börn þeirra
eru: 1) Sveinn Jón-
asson, f. 30.7. 1948,
eiginkona hans er
Guðný Anna Theo-
dórsdóttir. 2) Anna
Jónasdóttir, f. 10.2.
1951, eiginmaður
hennar er Kristján
Árnason. Barna-
börnin eru fjögur
og barnabörnin tólf
talsins.
Útför Jónasar fer fram frá Ak-
ureyrarkirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 13:30.
Það eru orðin mörg ár síðan ég
vandi mig á að ávarpa afa sem
,,kónginn“ og það var ekki að
ástæðulausu. Afi var alltaf eins og
kóngur í ríki sínu, ekki síst þegar
hann sat í vindlakófi í stólnum sínum
inni í stofu og blaðaði í bókum.
Eftir á að hyggja minnir margt í
persónuleika afi á Bjart í Sumarhús-
um. Hvorugur þeirra lét að stjórn
annarra og hvorugur þeirra kærði
sig um að vera upp á aðra kominn.
Líf þeirra beggja snerist lengstum
um að hafa í sig og á og sinna roll-
unum eins og kostur var.
Afi og amma unnu áratugum sam-
an langa vinnudaga í skóverksmiðj-
unum á Akureyri og þegar stimp-
ilklukkan sló tók búskapurinn við.
Uppskeran af öllu erfiðinu var rýr en
hvorki fyrr né síðar heyrði ég afa
kvarta yfir hlutskipti sínu. Hann tók
öllum hlutum af miklu æðruleysi og
tókst á við þau verkefni sem að
höndum bar.
Væntumþykju sína sýndi afi frek-
ar í verki en orðum. Þegar amma fór
að verða gömul og veikburða stóð afi
við hlið hennar eins og klettur þar til
hún kvaddi þennan heim fyrir 7 ár-
um. Sömuleiðis sýndi afi mér ótví-
ræðan hug sinn þegar ég flutti suður
í framhaldsnám. Í kjölfarið myndað-
ist nefnilega loftbrú milli Akureyrar
og Reykjavíkur með sendingum af
niðursoðnum kjötbollum frá KEA.
Þar sem afi var orðinn 95 ára þeg-
ar hann lést sá hann íslensku þjóðina
breytast úr fátæku bændasamfélagi
yfir í ríkt tækniþjóðfélag. Við afi
höfðum báðir ánægju af að rifja sögu
þjóðarinnar upp og ræddum oft um
sveitamenninguna, hernámsárin á
Akureyri og iðnvæðingu landsins.
Afi var víðlesinn og þó formleg
menntun hafi ekki verið mikil, þá var
hann betur að sér á sviði hugvísinda
en margir lærðir menn nútímans.
Þessar gífurlegu breytingar sem
urðu á íslensku þjóðlífi skýra eflaust
að einhverju leyti hvers vegna afi
var eins og hann var. Æska hans var
ekki auðveld og innbyggður vilji til
þrotlausra verka tók sinn toll af fjöl-
skyldulífinu. Ég hugsa að það hafi
því verið auðveldara að vera barna-
barn afa en barn hans. Í seinni tíð
gaf afi sér nefnilega tíma til að glett-
ast við þá sem gáfu sér tíma til að
heimsækja hann. Þá lét afi jafnan
allt flakka. Sumt sem hann sagði
hafði að geyma mikinn sannleika um
menn og málefni en gat verið þess
eðlis að aðrir töluðu ekki um það.
Annað gat verið meira í takt við
hefðbundna gamalmenna-þver-
móðsku enda sagt til þess að hrista
upp í viðmælandanum og hafa gam-
an af. Þegar ég var strákgutti gekk
þetta svo langt að við afi sammælt-
umst um að hann þyrfti að fá sér af-
ruglara.
Afi hafði einstakt lag á að ljá dýr-
um rödd sína og það var ekki ein-
leikið hvernig hann setti sig inn í
hugarheim þeirra dýra sem hann
sinnti, hvort sem það voru hestar,
kindur, kettir eða krummar. Á svip-
stundu var hann búinn að ljá dýr-
unum mannsvit þar sem hann túlk-
aði hugsanir þeirra og talaði fyrir
þeirra hönd.
Afi kenndi mér sjálfstæði, æðru-
leysi, glettni, hreinskilni, gæsku við
dýr og virðingu fyrir bókum og fyrir
það allt verð ég ævinlega þakklátur.
Það var heiður að njóta nærveru
þinnar svona lengi, elsku afi minn.
Þinn,
Guðmundur Freyr.
Jónas Davíðsson
dagsins í dag, hafa menn getað
gengið að hollmetinu á sínum stað
og við vægu verði.
Fiskbúð Hafliða og Helgi Hafliða-
son, sem tók við rekstri hennar af
föður sínum 1953, eru því í reynd
jafnaldrar. Fiskbúð Hafliða hefur
verið í eigu fjölskyldunnar í þrjár
kynslóðir allt til dagsins í dag. Þriðja
kynslóðin tók smám saman við upp
úr 1980 og hefur staðið fyrir rekstr-
inum í 27 ár. En nú hafa orðið kafla-
skil í sögu fjölskyldunnar, fyrirtæk-
isins og reyndar í sögu borgarinnar,
sem Fiskbúð Hafliða hefur þjónað til
dagsins í dag. Ættarhöfðinginn er
fallinn frá, og fyrirtækið hefur verið
selt nýjum eigendum. Fiskbúð Haf-
liða er ekki lengur í eigu fjölskyld-
unnar. Framundan eru óvissutímar.
Fiskbúð Hafliða var ekki bara
venjuleg fiskbúð. Hún var að vísu
besta fiskbúð á Íslandi og þó víðar
væri leitað. En hún var annað og
meira. Hún var sem fyrr segir fastur
punktur í tilverunni og stofnun í
bæjarlífinu. Og svo var hún tengd
Alþýðuflokknum og verkalýðshreyf-
ingunni ósýnilegum en órjúfanleg-
um böndum. Því fékk ég að kynnast,
þegar ég var kjörinn formaður Al-
þýðuflokksins árið 1984. Þar með
tók Fiskbúð Hafliða við því hlut-
verki að halda formanninum á lífi og
að halda lífi í formanninum. Þetta
voru átakatímar. Atorkan hvergi
spöruð. Og sjávarfangið brást ekki,
spruðlandi af vítamínum og óþrjót-
andi orkugjafi. Það má ekki seinna
vera en á kveðjustundinni að þakka
þeim frændum mínum fyrir vega-
nestið.
Reyndar héldu þeir frændur
áfram að sjá Bryndísi fyrir veislu-
kosti, jafnvel eftir að Alþýðuflokk-
urinn hafði ruglað reytum sínum
saman við aðra, og við Bryndís vor-
um sest að um hríð í höfuðborg
heimsins, Washington DC, á bökk-
um Potomac-árinnar. Ekki veit ég,
hvernig þeim tókst að koma sköt-
unni, rammkæstri, á leiðarenda til
þess að unnt væri að blóta heilagan
Þorlák að vestfirskum sið. En það
tókst þeim með eftirminnilegum ár-
angri.
Sendiherra hans heilagleika páf-
ans, sem eitt sinn naut þeirra for-
réttinda að fá að njóta krásanna, gaf
út páfabréf, þar sem sagði, að það
teldist refsivert athæfi af Íslands
hálfu að hafa haldið þessu hnossi,
kæstri skötu með vestfirskum hnoð-
mör, leyndri fyrir hinum siðmennt-
aða heimi í meira en þúsund ár. En
nú teldist þetta fyrirgefið, þar sem
gerð hefði verið iðrun og yfirbót, og
sendimaður páfans hefði fengið að
njóta herlegheitanna og gæti vottað
fyrir heimsbyggðinni, að hnossið
væri óviðjafnanlegt og ætti ekki sinn
líka á byggðu bóli.
Við Bryndís eigum margar og
óforgengilegar minningar um sam-
skipti okkar við ættarhöfðingjann,
Helga Hafliðason, sem við kveðjum í
dag með eftirsjá og söknuði. Hann
var maðurinn, sem ævinlega hlýddi
kalli, þegar mikið lá við. Hann var
maðurinn, sem aldrei lét sig vanta,
ef liðs var þörf. Og margar áttum við
sameiginlegar gleðistundir, þegar
stund var milli stríða, í mannfagnaði
eða á ferðum á vit íslenskrar nátt-
úru. Einlægni hans, hlýja og trygg-
lyndi mun ylja okkur um hjartaræt-
ur um ókomna daga.
Jón Baldvin Hannibalsson,
fv. formaður Alþýðuflokksins.
Kveðja frá Samfylkingunni
Flokksfélagi okkar, Helgi Hafliða-
son, hefur verið kvaddur brott úr
heimi. Við þessi leiðarlok vil ég
þakka honum áratuga störf í þágu
jafnaðarstefnunnar, einlægan áhuga
hans á vexti og viðgangi Samfylking-
arinnar og persónulega velvild og
liðsinni á undanförnum árum. Með
honum er genginn góður jafnaðar-
maður.
Fyrir hönd Samfylkingarinnar,
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir.
Látinn er móðurbróðir minn og
vinur, Helgi Hafliðason fisksali.
Helgi var sonur Hafliða Baldvins-
sonar fisksala og konu hans Jóneu
H. Fríðsteinsdóttur. Fjölskyldan bjó
á Hverfisgötu 123, Reykjavík, þar
sem Hafliði rak einnig fiskverslun
sína. Þar ólst Helgi upp ásamt
systkinum sínum, Hákoni og Hall-
dóru, sem nú eru látin, og Ástríði
sem lifir bróður sinn.
Helgi var málarameistari að
mennt en hann starfaði ekki lengi
við iðngreinina. Skömmu eftir að
Helgi hlaut réttindin féll faðir hans
frá og Helgi tók við rekstri fiskbúð-
arinnar. Með miklum dugnaði og
natni rak Helgi fyrirtæki sitt. Var
þetta mikil og erfið vinna, einkum
hér á árum áður.
Eiginkona Helga var Jóhanna
Júlíusdóttir. Saman áttu þau fimm
mannvænleg börn. Jóhanna var
mikil húsmóðir og dugleg og studdi
mann sinn vel og dyggilega. Var allt-
af gott að koma á heimili þeirra. Jó-
hanna lést árið 1994 og urðu þá mikil
umskipti í lífi Helga.
Börnin uxu úr grasi og fyrirtækið
varð meira að vöxtum. Lét Helgi
reisa veglegt hús á Fiskislóð 30 und-
ir reksturinn, en rak jafnframt fisk-
búðina á Hverfisgötunni. Þegar á
leið tóku öll börnin að starfa við fyr-
irtæki föður síns og tengdabörn
einnig. Þegar Helgi hætti störfum
tóku þau við fyrirtækinu og ráku
það með myndarbrag.
Ég hef þekkt Helga alla mína ævi
og hefur hann alltaf skipað stóran
sess í lífi mínu. Þegar litið er til baka
eru ótal ánægjulegar minningar sem
koma upp í hugann sem verða ekki
raktar hér. Með árunum myndaðist
milli okkar mikil og góð vinátta.
Höfðum við oft samband hvort við
annað og ræddum það sem var efst á
baugi í einkalífi og í stjórnmálunum.
Helgi var krati, jafnaðarmaður af lífi
og sál. Tók hann þátt í starfi Alþýðu-
flokksins af miklum áhuga. Þó að við
værum ekki alltaf sammála í pólitík-
inni stóð það ekki í vegi fyrir því að
hann byði mér með sér í ferðalög
sem farin voru á vegum Alþýðu-
flokksins. Hafði ég mikla ánægju af
þessum ferðalögum. Helgi var ein-
staklega góður ferðafélagi. Hann
hafði ferðast mikið á sínum yngri ár-
um og þekkti landið sitt vel. Þá var
hann alltaf glaður og hress og til í að
taka lagið.
Helgi var höfðingi en ljúfmennsk-
an var hans aðal. Hann hafði mikla
persónutöfra og var eftir honum
tekið þar sem hann fór. Fylgdi hon-
um ávallt hressileiki og glaðværð.
Hann tók öllum áföllum og því sem
út af bar í lífinu með einstöku æðru-
leysi. Hann sá alltaf björtu hliðarnar
og gerði lítið úr því sem úrskeiðis
fór.
Helgi lést á Landakotsspítala 9.
mars. sl. Hann hafði átt við talsverð
veikindi að stríða síðustu árin. Hann
tók þeim með æðruleysi og reyndi,
eins og heilsan leyfði, að taka þátt í
því sem lífið hafði upp á að bjóða. En
nú er farsælu lífi hans hér á jörð lok-
ið og hann lagður af stað í nýtt
ferðalag. Ég vil með þessum fátæk-
legu orðum þakka Helga frænda
mínum samfylgdina öll þessi ár og
óska honum Guðs blessunar. Börn-
um hans og fjölskyldum þeirra votta
ég innilega samúð mína.
Kristjana Jónsdóttir.
Kær vinur okkar, Helgi Hafliða,
er látinn. Helga kynntumst við fyrir
um 5 árum á Kanaríeyjum og tókst
með okkur góður vinskapur. Hann
var mikill húmoristi og hvers manns
hugljúfi. Hann ætlaði til Kanaríeyja
í febrúar en varð að hætta við vegna
veikinda. Er við heimsóttum hann á
Landakot í byrjun mars sagðist
hann þá vera orðinn það hress að
hann gæti alveg farið út en raunin
varð önnur. Honum fannst yndislegt
að vera á Los Tilos, sitja í góðra vina
hóp í sólinni, spjalla og hafa gaman.
Ár hvert hittast Kanaríflakkarar í
Árnesi og lét Helgi sig ekki vanta
þar. Verður hans nú sárt saknað af
félögunum. Elsku Helgi, við þökkum
þér fyrir góða viðkynningu sem okk-
ur er ógleymanleg. Hvíl í friði kæri
vinur, guð geymi þig.
Jóhanna og Bergleif í Árnesi.
Ég kveð vin minn, Helga Hafliða-
son, með ástúð og hlýju í hjarta.
Þegar ég sem ungur maður þurfti á
leiðsögn að halda framhjá ýmsum
farartálmum í þjóðfélaginu kom
Helgi fram eins og sá góði jafnaðar-
maður sem hann var, sá sem aðstoð-
ar samferðarmenn sína og með-
bræður án þess að hugsa um eigin
hag.
Þegar allar dyr virtust lokaðar
ungum manni vísaði hann mér veg-
inn og aðstoðaði með þeim hætti, að
án hans hefði ég ekki komist þangað
sem ég er staddur í dag.
Það lýsir Helga vel, að þakkir vildi
hann engar og þótti öll aðstoð sjálf-
sögð. Síðast þegar við hittumst á
Umferðarmiðstöðinni eyddi hann
enn slíku tali og kallaði lítilræði, en
ég stend í ævarandi þakkarskuld við
þennan góða jafnaðarmann.
Það er með hlýhug og vinskap í
hjarta sem ég kveð Helga Hafliða-
son hinstu kveðju.
Bjarni Geir Alfreðsson.
Ég kveð vin minn, Helga Hafliða-
son, með ástúð og hlýju í hjarta.
Þegar ég sem ungur maður þurfti á
leiðsögn að halda framhjá ýmsum
farartálmum í þjóðfélaginu kom
Helgi fram eins og sá góði jafnaðar-
maður sem hann var, sá sem aðstoð-
ar samferðamenn sína og meðbræð-
ur án þess að hugsa um eigin hag.
Þegar allar dyr virtust lokaðar
ungum manni vísaði hann mér veg-
inn og aðstoðaði með þeim hætti, að
án hans hefði ég ekki komist þangað
sem ég er staddur í dag.
Það lýsir Helga vel, að þakkir vildi
hann engar og þótti öll aðstoð sjálf-
sögð. Síðast þegar við hittumst á
Umferðarmiðstöðinni eyddi hann
enn slíku tali og kallaði lítilræði, en
ég stend í ævarandi þakkarskuld við
þennan góða jafnaðarmann.
Það er með hlýhug og vinskap í
hjarta sem ég kveð Helga Hafliða-
son hinstu kveðju.
Bjarni Geir Alfreðsson.
Þau veifuðu til mín af svölunum
sínum, brosandi, glæsileg og sæl,
böðuð Spánarsólinni, hjónin Helgi
Hafliðason og Jóhanna Júlíusdóttir.
Það var í ógleymanlegri ferð eldri
borgara fyrir tæpum tveimur ára-
tugum þar sem ég var fararstjóri.
Ég kannaðist strax við Helga. Þarna
var kominn Helgi Hafliðason, sem
ég hafði svo oft hitt í Fiskbúð Haf-
liða við Hlemm, þegar ég fór þangað
með föður mínum lítil stúlka. Pabbi
skipti alltaf við Helga frænda sinn
og lagði lykkju á leið sína til þess,
enda einstaklega vel tekið þar og
ávallt nýr fiskur í boði. Fiskbúðin
var eins og félagsmiðstöð. Þangað
komu fastakúnnarnir og ræddu mál-
in við fisksalann sinn og hver við
annan. Helgi laðaði að sér fólk. Það
gerði hann líka í sólarlandaferðinni
forðum þar sem þau hjónin tóku
virkan þátt í allri dagskrá, sungu,
dönsuðu og ferðuðust víða. Það var
mikill missir fyrir Helga þegar Jó-
hanna féll frá á besta aldri, fáum ár-
um eftir ferðina góðu. Fjölskyldan
var honum mikils virði og ekki síst
barnabörnin. Félagslyndi var ríkur
þáttur í fari hans og var hann virkur
í félagsstarfi eldri borgara hér í
Reykjavík. Þegar leiðir okkar lágu
saman þar, í heimsóknum þing-
mannsins í félagsmiðstöðvarnar, lék
hann ávallt á als oddi. Hann lét sig
stjórnmálin mjög varða og missti
helst ekki af slíkri umræðu. Helgi
átti til að hringja í mig, ræða málin,
biðja um álit mitt og lýsa viðhorfum
sínum til stjórnmálaumræðu líðandi
stundar.
Hann var mikill jafnaðarmaður
eins og hann átti kyn til, bróðurson-
ur Jóns Baldvinssonar fyrrverandi
formanns Alþýðuflokksins og for-
seta ASÍ.
Frá því að Samfylkingin var
stofnuð var ekki sá fundur haldinn,
samkoma eða sumarferð farin að
Helgi væri ekki þar og hann var
duglegur í að drífa félaga sína og
vini með sér. Það er sjónarsviptir að
Helga Hafliðasyni og með honum er
genginn dyggur liðsmaður jafnaðar-
stefnunnar. Hann hafði ráðgert ferð
suður á bóginn í sól og sumar þegar
kallið kom. Nú er hann farinn í aðra
ferð og ég sé hann í anda með Jó-
hönnu sinni eins og í Spánarsólinni
forðum.
Ég þakka Helga dyggan stuðning,
ljúft viðmót og ánægulega samferð.
Við jafnaðarmenn munum sakna
hans.
Ásta Ragnheiður Jóhannesdóttir
Í dag 19. marz er til moldar bor-
inn einn virtasti fiskkaupmaður í
Reykjavík á seinni hluta síðustu ald-
ar, Helgi Hafliðason. Hann tók við
fiskbúð föður síns Hafliða Baldvins-
sonar árið 1950 og stjórnaði henni til
ársins 1998 eða í tæpa hálfa öld, er
hann fékk börnum sínum og tengda-
börnum reksturinn, en þau höfðu
unnið að rekstrinum með honum um
langan tíma og var fyrirtækið í örum
vexti þar til það var selt úr ættinni
sl.haust. Ég byrjaði í fisksölu 1.
marz 1986. Stuttu seinna sá ég
Helga Hafliðason fyrst. Við biðum
þá eftir að fá fisk úr togara sem ver-
ið var að landa úr í Hvaleyri í Hafn-
arfirði. Við tókum tal saman og fór
vel á með okkur eins og alla tíð síð-
an. Hann var þá að mestu hættur að
standa við flökun sjálfur en synir
hans og tengdasonur sáu um vinnsl-
una og eins búðina við Hlemm.
Vinnslan var þá í verbúðum úti á
Granda og tók Helgi þar við pönt-
unum og handskrifaði allar nótur.
Þá voru engar tölvur eins og síðar
varð eftir að fyrirtækið flutti í nýja
húsið á Fiskislóð 30. Þá fór hann að
minnka við sig og lét strákana um
störfin enda búinn að skila miklu
ævistarfi. Það er annað að vera fisk-
sali í dag eða fyrir 50–60 árum jafn-
vel fyrir 20 árum, engir lyftarar,
engar tölvuvogir, jafnvel engin kæli-
borð og varla plastkör eins og nú.
En við þetta starfaði Helgi mestan
hluta ævinnar, að sækja fiskinn
hingað og þangað á kannski hálf lé-
legum pallbílum og allt unnið með
handaflinu. En ævin hefur ekki verið
eintómt puð hjá Helga, hann átti sín-
ar gleðistundir. Hann á duglega af-
komendur, tengdabörn og barna-
börn sem honum þótti vænt um og
þau hlúðu að honum á ævikvöldinu.
Helgi ferðaðist seinni árin, bæði hér-
lendis og erlendis og þegar ég vann
hjá fiskbúð Hafliða, þá mætti hann
alltaf í hádeginu á miðvikudögum
ásamt vini sínum Skúla Skúlasyni í
mat vestur á Fiskislóð og var þá
margt spjallað og gert að gamni
sínu. Þá var rifjaður upp gamli tím-
inn og talað um stjórnmál, hann var
mikill Alþýðuflokksmaður og lét
aldrei af þeirri stefnu hvað sem á
gekk og hringlaði ekki með sínar
skoðanir. Helgi var mikið góðmenni
sem ekki mátti vamm sitt vita, átti
enga óvini og talaði aldrei illa um
nokkurn mann. Hann hafði gaman af
söng og í góðra vina hópi tók hann
lagið og söng ættjarðarlög með sinni
miklu bassarödd. Ég tel okkur til
tekna að hafa kynnst Helga Hafliða-
syni fisksala og viljum við Ása Sig-
urlaug þakka honum samferðina.
Hann andaðist að morgni 9. marz
eftir tiltölulega stutta sjúkrahús-
legu. Við viljum votta öllum aðstand-
endum innilega samúð. Guð blessi
minningu Helga Hafliðasonar.
Einar og Ása Sigurlaug.