Morgunblaðið - 05.05.2007, Blaðsíða 16

16 LAUGARDAGUR 5. MAÍ 2007 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
www.smjor.is
London. AFP. | Flokkur skoskra þjóð-
ernissinna, SNP, varð sigurvegari
þingkosninganna í Skotlandi í gær
og hlaut hann 47 sæti, einu meira
en Verkamannaflokkur Tonys
Blairs forsætisráðherra sem verið
hefur öflugasti flokkurinn í Skot-
landi í 50 ár. Einnig var kosið til
landsþings í Wales, þar sem Verka-
mannaflokkurinn missti meirihlut-
ann og kosið um 10.000 sæti í sveit-
arstjórnum í Englandi utan
Lundúnasvæðisins. Virðist sem litl-
ar breytingar hafi orðið á fylgi
flokkanna miðað við síðustu sveit-
arstjórnarkosningar.
Blair bar sig vel þrátt fyrir ósig-
urinn í Skotlandi og benti á að spár
um miklar hrakfarir flokksins í
Englandi hefðu ekki gengið eftir.
„Það slær ávallt í bakseglin á miðju
kjörtímabili [hjá stjórnarflokkum]
en þessi úrslit eru prýðilegur stökk-
pallur fyrir sigur í næstu þingkosn-
ingum,“ sagði hann.
Íhaldsmenn fengu 17 sæti í Skot-
landi, Frjálslyndir demókratar 16
og Græningjar tvö. Leiðtogi SNP,
Alex Salmond, hefur heitið því að
berjast fyrir þjóðaratkvæði um fullt
sjálfstæði árið 2010.
Forsætisráðherra heimastjórnar
Skotlands er nú Verkamanna-
flokksmaðurinn Jack McConnell og
sagðist hann myndu huga að „öllum
möguleikum“ varðandi myndun
meirihluta. Ljóst er að þrátt fyrir
sigur SNP-manna er ekki víst að
þeir muni fara fyrir næstu heima-
stjórn.
Reuters
Ber sig vel Tony Blair í aðalstöðvum Verkamannaflokksins í London í
gær. Hann sagði hrakspár um mikinn ósigur flokksins hafa brugðist.
Skoskir þjóðernissinnar unnu
VIKTOR Jústsjenkó, forseti Úkra-
ínu, og Viktor Janúkovítsj forsætis-
ráðherra náðu í gær samkomulagi
um að efnt yrði til þingkosninga í
landinu. Vonast er til að samkomu-
lagið bindi enda á hatramma valda-
baráttu leiðtoganna tveggja eftir
að forsetinn leysti upp þing lands-
ins 2. apríl.
Janúkovítsj staðfesti þetta þegar
hann ávarpaði þúsundir stuðnings-
manna sinna á Sjálfstæðistorginu í
miðborg Kíev eftir fund með forset-
anum. Óljóst er hvenær kosning-
arnar verða haldnar. Forsetinn og
forsætisráðherrann ákváðu að
skipa nefnd til að ræða lagaleg
álitamál og ákveða kjördag. Niður-
staða nefndarinnar á að liggja fyrir
í byrjun næstu viku, að sögn Ja-
núkovítsj.
Jústsjenkó forseti boðaði fyrst til
kosninga í maí en frestaði þeim til
24. júní eftir mótmæli stuðnings-
manna Janúkovítsj forsætisráð-
herra.
Samið um kosningar
Eftir Boga Þór Arason
bogi@mbl.is
RÍKI heims hafa næga fjármuni og
tækniþekkingu til að bjarga heimin-
um frá verstu afleiðingum loftslags-
breytinga en þau þurfa að láta til
skarar skríða strax til að ná því
markmiði. Þetta er niðurstaða fimm
daga viðræðna stjórnskipaðra full-
trúa 120 landa á ráðstefnu um lofts-
lagsmál í Bangkok í Taílandi.
Fulltrúarnir samþykktu nýja
skýrslu Vísindanefndar Sameinuðu
þjóðanna um loftslagsbreytingar
(IPCC). Er þetta þriðja skýrsla
nefndarinnar í ár og hún fjallar um
kostnaðinn og ávinninginn af að-
gerðum til að draga úr losun loftteg-
unda, sem valda gróðurhúsaáhrifun-
um, með það að markmiði að stemma
stigu við hlýnun jarðar.
Niðurstaða skýrslunnar er að
hægt sé að afstýra stórfelldum lofts-
lagsbreytingum með því meðal ann-
ars að nýta betur endurnýjanlega
orkugjafa, sporna við skógareyðingu
og bæta orkunýtingu. Kostnaðurinn
sé viðráðanlegur og ekkert því til
fyrirstöðu að grípa til aðgerða þegar
í stað.
Losun gróðurhúsalofttegunda
hefur aukist um 70% frá árinu 1970
og gert er ráð fyrir að hún aukist um
25–90% á næstu 25 árum verði ekk-
ert að gert. Er þá gengið út frá því að
notkun jarðefnaeldsneytis haldi
áfram að aukast.
„Ef við höldum áfram á sömu
braut stöndum við frammi fyrir
miklum vanda,“ sagði Ogunlade
Davidson, einn af aðalhöfundum
skýrslu vísindanefndarinnar.
„Söguleg stund“
Umhverfisverndarsamtök fögn-
uðu skýrslunni sem sigri vísindanna
yfir pólitískum hagsmunum og
sögðu að ráðamönnum þjóða heims
bæri nú skylda til að gera þegar í
stað ráðstafanir til að afstýra lofts-
lagsbreytingum sem hefðu hörmu-
legar afleiðingar fyrir mannkynið.
„WWF telur að þetta sé söguleg
stund,“ sagði Stephen Singer, sér-
fræðingur World Wide Fund for
Nature (WWF) í loftslags- og orku-
málum. „Nú hefur verið sýnt fram á í
fyrsta skipti að það kostar ekki of
fjár að stöðva loftmengunina með
metnaðarfullum hætti. Engin ríkis-
stjórn hefur nú þá afsökun að þessar
aðgerðir leiði til efnahagshruns.“
Í skýrslunni er miðað við það
markmið að meðalhitinn í heiminum
hækki ekki meira en um 2,0–2,4° C,
en flestir sérfræðingar telja að verði
hlýnunin meiri en það hefjist alvar-
legustu afleiðingar loftslagsbreyt-
inganna. Aðgerðirnar, sem nauðsyn-
legar eru til að ná þessu markmiði,
ættu ekki að minnka hagvöxtinn í
heiminum meira en um 0,12% á ári,
að mati vísindanefndarinnar.
Til að ná þessu markmiði þurfa
ríki heims að sjá til þess að losun
gróðurhúsalofttegunda byrji að
minnka ekki síðar en árið 2015 og
minnki um 50–85% fyrir árið 2050
miðað við losunina um aldamótin síð-
ustu. Nefndin hvetur til þess að lögð
verði áhersla á að auka notkun end-
urnýjanlegra orkugjafa, svo sem sól-
ar-, vind- og vatnsorku.
Nefndin telur einnig að ríki heims
þurfi að íhuga aukna notkun kjarn-
orku. Þá er hvatt til þess að fólk og
fyrirtæki verði látin greiða hærra
verð fyrir jarðefnaeldsneyti og gerð-
ar verði ráðstafanir til þess að end-
urnýjanlegir orkugjafar verði miklu
ódýrari.
Í skýrslunni segir að einstaklingar
geti lagt sitt af mörkum í baráttunni
gegn loftslagsbreytingum með því að
breyta lífsháttum sínum og vísinda-
nefndin leggur áherslu á að því fyrr
sem hafist verði handa þeim mun
meiri verði ávinningurinn.
Mætti andstöðu
Fulltrúar, sem sátu ráðstefnuna í
Bangkok, sögðu að skýrsludrög vís-
indanefndarinnar hefðu mætt and-
stöðu Kína, Indlands, Brasilíu og
fleiri ríkja sem vildu að gert yrði ráð
fyrir því að losun gróðurhúsaloftteg-
unda gæti aukist meira en vísinda-
nefndin gekk út frá áður en gripið
yrði til aðgerða. Kínverjar óttuðust
að róttækar aðgerðir í baráttunni
gegn loftslagsbreytingum stefndu
miklum hagvexti í landinu í hættu en
fulltrúar á ráðstefnunni sögðu að
Kínverjar hefðu dregið úr andstöð-
unni við skýrsluna.
Samningamenn og fulltrúar um-
hverfisverndarsamtaka sögðu að
þrátt fyrir þessa andstöðu hefði
skýrslan ekki verið útvötnuð af póli-
tískum ástæðum. „Niðurstaðan var
miklu betri en við héldum,“ sagði
Stephen Singer, sérfræðingur
WWF. „Þetta er sigur vísindanna yf-
ir þeim sem hafa hagsmuni af jarð-
efnaeldsneytum og þeim sem spáðu
efnahagshruni.“
Hafa alla burði til að
minnka mengunina
Vísindanefnd SÞ segir að ríki heims hafi fjármuni og tækni
til að afstýra hörmungum vegna loftslagsbreytinga
Reuters
Framkvæmanlegt Rajenda Pachauri, formaður vísindanefndar SÞ (t.v.),
og skýrsluhöfundarnir Ogunlade Davidson (fyrir miðju) og Bert Metz.
Í HNOTSKURN
» Framkvæmdastjórn Evr-ópusambandsins krafðist
þess að skýrslu vísinda-
nefndar SÞ yrði fylgt eftir
með alþjóðlegum samningi um
aðgerðir til að draga úr losun
gróðurhúsalofftegunda.
» Aðalfulltrúi Bandaríkja-stjórnar fagnaði skýrsl-
unni. Umhverfisvernd-
arsamtök sögðu að framganga
samningamanna Bandaríkj-
anna á ráðstefnunni hefði
komið þægilega á óvart.
Eftir Kristján Jónsson
kjon@mbl.is
EISTNESKA sendiráðið í Moskvu
var opnað á ný í gær eftir þriggja
daga þrátefli vegna harðra deilna sem
spruttu þegar ráðamenn í Eistlandi
létu fjarlægja styttu af sovéskum her-
manni í höfuðborginni Tallinn. Rúss-
um og rússneskumælandi minnihlut-
anum í Eistlandi finnst að um
svívirðilega móðgun sé að ræða. Einn
maður féll í vikunni í átökum vegna
deilunnar í Tallinn.
Hópur rússneskra ungmenna efndi
í vikunni til háværra mótmæla við
eistneska sendiráðið og var því lokað
á miðvikudag enda nánast í herkví,
múgurinn gerði m.a. aðsúg að sendi-
herra Svía og einnig sendiherra Eist-
lands. Rússneskir ráðamenn gagn-
rýndu í gær Evrópusambandið fyrir
að stöðva ekki það sem þeir kalla illa
meðferð á rússneskumælandi þjóðar-
brotinu í Eistlandi, afkomendum
fólks sem flutt var til landsins á sov-
étskeiðinu. Mikill hiti er víða í fólki í
Rússlandi vegna deilnanna við sovét-
lýðveldið fyrrverandi og alið á andúð í
garð Eista sem eru um 1,5 milljónir,
þar af um 30% rússneskumælandi.
Rússar eru rösklega 140 milljónir.
„Við vorum ekki fær um að vernda
stríðsminnismerkið okkar. Getum við
verndað samlanda okkar í Eistlandi?“
spurði dagblaðið Ízvestía.
Olíu- og gasvopninu beitt?
Rússneska flutningafyrirtækið Se-
verstaltrans sagðist í vikunni hafa
frestað áformum um að reisa bíla-
verksmiðju í Eistlandi. Rússar stöðv-
uðu einnig í vikunni olíuflutninga með
lestum um eistneskt land en fullyrtu
að aðgerðin tengdist ekki stjórnmála-
deilum. Stjórnmálaskýrendur sögðu
hins vegar að með aðgerðum af þessu
tagi ýttu Rússar undir áhyggjur vest-
rænna þjóða af því að ráðamenn í
Kreml hygðust nota olíu- og gas-
birgðir sínar sem pólitískt vopn. Stór
hluti af öllu gasi sem notaður er í
Vestur-Evrópu kemur frá Rússlandi.
Fulltrúar Atlantshafsbandalagsins
og Evrópusambandsins hafa mót-
mælt framkomu rússneskra stjórn-
valda í málinu. Bandaríkjamenn lýstu
í gær fullum stuðningi við Eista.
„Eistland er frábært dæmi um það
hvernig frelsið hefur umbreytt þjóð-
um mið- og austurhluta Evrópu og
fært þjóðum svæðisins öryggi og hag-
sæld,“ sagði Tony Snow, talsmaður
George W. Bandaríkjaforseta.
Opna aftur sendi-
ráð sitt í Moskvu
Reuters
Reiði Ungmenni í Moskvu mót-
mæltu í gær við skrifstofu ESB.