Morgunblaðið - 24.10.2007, Qupperneq 21

hollráð um heilsuna|lýðheilsustöð
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 24. OKTÓBER 2007 21
Það þarf ekki alltaf merkilegttilefni í stöku eins og Jón
Arnljótsson sýnir fram á:
Eina vísu um ekki neitt,
ætla ég að gera,
sem ei verður síðar breytt.
Svona á hún að vera.
Hörður Björgvinsson orti í
slagviðrinu á mánudag:
Ég bið þess á mánudagsmorgni
að vatnsósa veröldin þorni.
Ég vil óveðurskerfi
úr Árbæjarhverfi.
Ég vil sólskin í hverju horni.
Hann brást vel við því að vísan
yrði birt í Vísnahorninu og orti:
Full er þörf á að færa í letur
fáránleik máttarvaldanna.
Víst máttu birta, vinur minn Pétur,
vítur á föður aldanna.
Vísan er frumvarp til föður og sonar,
fljótandi ofar veðrinu,
frá þeim sem í bleytunni bíður og vonar
í blautu og köldu leðrinu.
Styrkir þó jafnan stuðlanna glíma
er staulast ég inn úr svaðinu.
Ég vona að feðgarnir finni sér tíma,
og fletti þá Morgunblaðinu.
pebl@mbl.is
VÍSNAHORNIÐ
Af stöku
og slagviðri
Áfengis er neytt við fjölmörgtækifæri, í mismiklu magniog við misjafnar aðstæður.
Sé þess neytt í hófi eru minni líkur
á alvarlegum afleiðingum, hvort
sem er andlegum, félagslegum eða
líkamlegum. En eins og flestir vita
getur áfengi valdið skaða, bæði
neytandanum og fólki í umhverfinu.
Rannsóknir hafa sýnt að óhófleg
neysla áfengis er áhættuþáttur í
fjölmörgum sjúkdómum og mörgum
þeirra mjög alvarlegum, t.a.m.
mörgum tegundum krabbameins.
Áfengisneysla á Íslandi hefur verið
að aukast undanfarin ár og sam-
kvæmt íslenskri könnun sem gerð
var 2004 hafa konur á aldrinum 18-
34 ára aukið áfengisneysluna um
28% á tímabilinu 2001–2004. Þar
kom fram að með aukinni menntun
eykst áfengisneysla meðal kvenna
en minnkar hjá körlum. Október-
mánuður er tileinkaður brjósta-
krabbameini og því er viðeigandi að
fjalla m.a. um möguleg áhrif
áfengisneyslu á brjóstakrabbamein.
Áfengi í líkamanum
Áfengi hefur mismunandi áhrif á
kynin og það þykir nægilega sannað
að áfengi hefur meiri áhrif á konur
en karla. Þær þola u.þ.b. 30% minna
af áfengi heldur en karlar, þ.e.a.s.
þurfa minna magn til að verða
drukknar.
Ástæðurnar eru nokkrar – og
stundum persónulegar eða félags-
legar – en mestu skiptir þó að kon-
ur eru yfirleitt minni og léttari en
karlar og efnaskiptin eru ekki eins
og hjá körlunum. Þá hafa konur
minna vatn í líkamanum en karlar
en vatnið í líkamanum þynnir út
áfengið. Konur hafa einnig minna af
þeim efnahvötum sem brjóta niður
áfengi. Auk þess að hafa áhrif á
myndun brjóstakrabbameins hefur
áfengi áhrif á myndun krabbameins
í meltingarvegi, allt frá munnholi
niður í þarma.
Brjóstakrabbamein
Á Íslandi greinast árlega á annað
hundrað konur með brjóstakrabba-
mein. Lífshorfur þeirra hafa batnað
mikið en fjöldi nýrra tilfella hefur
að sama skapi aukist og samkvæmt
útreikningum Krabbameinsskráar-
innar getur tíunda hver kona búist
við að fá brjóstakrabbamein. Áfeng-
isneysla getur haft áhrif á myndun
brjóstakrabbameins hjá konum og
líkurnar aukast í hlutfalli við magn
áfengis sem neytt er. Óhófleg
neysla á áfengi, þ.e.a.s. meira en
tveir drykkir á dag, auka líkurnar á
myndun brjóstakrabbameins um
30%. Ekki skiptir máli hvort um er
að ræða bjór, vín eða sterkt áfengi
(einn drykkur = einfaldur sterkur
drykkur, eitt vínglas eða 33cl af
bjór).
Áfengi getur einnig haft óbein
áhrif á myndun krabbameins því
talið er að áfengi hafi áhrif á estró-
genmagn hjá konum fyrir breyt-
ingaskeiðið sem á sinn hátt getur
aukið líkur á myndun brjósta-
krabbameins.
Meðganga
Það þykir allvel sannað að
áfengisneysla á meðgöngu geti haft
alvarleg skaðleg áhrif á líkama og
heila fósturs. Alvarlegar afleiðingar
eru sjaldgæfar en mun algengara er
að börn fái væg einkenni, eins og
námserfiðleika og hegðunar-
vandamál. Blóðkerfi barns og móð-
ur er samtengt og áfengi á því auð-
velda leið í gegnum fylgju og
naflastreng. Þegar áfengis er neytt
á meðgöngu verður fóstrið fyrir
meiri áhrifum en móðirin vegna
þess að líffæri þess eru ekki nægi-
lega þroskuð til að brjóta áfengið
niður.
Áfengi Neysla áfengra drykkja hefur mismunandi áhrif á kynin.
Konur og áfengi
Rafn Jónsson og Sveinbjörn
Kristjánsson, verkefnisstjórar hjá
Lýðheilsustöð
Kópal Glitra þekur betur, ýrist sama og ekkert og er svo til lyktarlaus.
Spurðu um KÓPAL.
Erlendur Eiríksson málarameistari:
„Einfaldlega besta málningin sem ég hef notað.“
Lyktarlaus
KÓPAL Glitra
ÍS
LE
N
SK
A
S
IA
.I
S
M
A
L
3
97
08
1
0.
2
0
0
7
Útsölusta›ir Málningar: Byko Kópavogi • Byko Hringbraut • Litaver Grensásvegi • Byko Hafnarfir›i • Málningarbú›in Akranesi • Byko Akranesi • Axel fiórarinsson, málarameistari,
Borgarnesi • Verslunin Hamrar, Grundarfir›i • Litabú›in Ólafsvík • Núpur byggingavöruverslun Ísafir›i • Vilhelm Gu›bjartsson, málarameistari, Hvammstanga • Verslunin Eyri,
Sau›árkróki • Byko Akureyri • Verslunin Valberg, Ólafsfir›i • Byko Rey›arfir›i • Verslunin Vík, Neskaupsta› • Byko Selfossi • Mi›stö›in Vestmannaeyjum • Byko Keflavík • Rúnar Sig.
Sigurjónsson, málarameistari, Grindavík • Fóðurblandan, Selfossi, Hvolsvelli og Egilsstöðum.