Morgunblaðið - 28.11.2007, Blaðsíða 20

matur
20 MIÐVIKUDAGUR 28. NÓVEMBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
Eftir Hönnu Friðriksdóttur
Formæður kartöflunnar flutt-ust frá Perú til Spánar um1565 og seigluðust norður
eftir álfunni, þar til nokkrar þeirra
höfnuðu í garði Hastfers baróns á
Bessastöðum 1758 eftir að hafa
velkst lengi í hafi. Enn lengur fúls-
aði landslýður við þeim, utan stöku
upplýst fyrirmenni, en síðan komust
menn sem betur fer á bragðið, enda
er kartaflan hið mesta hnossgæti,
fyrir utan það hvað hún er þrútin af
mjölva, fjör- og steinefnum og á
haustin einstaklega safarík og þung
af C-vítamíni. Kartöfluneysla hefur
þó dregist saman hér á landi líkt og
víða annars staðar vegna aukinnar
neyslu á annarri sterkjufæðu s.s.
pasta, hrísgrjónum og brauði.
Árið 2008 hefur verið útnefnt af
Sameinuðu þjóðunum „Alþjóðlegt
ár kartöflunnar“ og í ályktun FAO
segir að „kartaflan sé und-
irstöðuhráefni í mataræði þjóð-
anna“ og „að beina þurfi athygli
heimsins að því hve mikilvægu hlut-
verki kartaflan geti gegnt til að
stuðla að mataröryggi og til að létta
á fátækt“. Eins kemur fram „að
auka þurfi almenna meðvitund um
samband milli fátæktar,
mataröryggis og vannæringar og
hins mikilvæga framlags sem kart-
aflan getur verið í baráttunni gegn
hungursneyð“. Eftirfarandi ljóðlína
úr ljóðabók Steinunnar Sigurð-
ardóttur, Kartöfluprinsessan, gæti
hentað vel sem slagorð á komandi
kartöfluári: „Vegur þinn er mikill
orðinn, kæra vinkona, hirð þín
stór.“
Þjóðverjar eru sú Evrópuþjóð
sem e.t.v. gerir kartöflunni hæst
undir höfði og þeir virðast ekki hafa
gleymt því að það var kartaflan sem
oft hélt lífinu í þjóðinni (t.d. í hung-
ursneyðinni í kringum 1800) og þar
í landi eru fjölmörg söfn helguð
kartöflunni. Kartöfluneysla þar í
landi hefur engu að síður dregist
saman líkt og í nágrannalöndunum
og ársneyslan nú einungis um 65 kg
á mann í stað 300 kg áður. Það ligg-
ur því í hlutarins eðli að margir af
girnilegustu kartöfluréttunum eru
Ár kartöfluprinsessunnar
Ljósmynd/Hanna
Kartöflurösti Svissneskar kartöflupönnukökur.